Ελάχιστοι πιστεύω γνωρίζουν στην Ελλάδα ακόμα και το όνομα Asa Jennings.
Κι όμως θα έπρεπε όχι απλώς να γνωρίζουμε αυτόν τον άνθρωπο, αλλά και να τον ενθυμούμαστε με ευγνωμοσύνη. Υπήρξε μέγας ευεργέτης του Ελληνισμού. Και τούτο, διότι αυτός, ένας απλός άνθρωπος, διέσωσε από βέβαιο θάνατο εκατοντάδες χιλιάδες απελπισμένους Έλληνες πρόσφυγες που είχαν κατακλύσει την αποβάθρα της Σμύρνης το 1922. Τότε που απουσίασαν οι πολιτικοί, οι διπλωμάτες, οι στρατιωτικοί, οι διεθνείς οργανισμοί. Ο ύπατος αρμοστής Σμύρνης Αριστείδης Στεργιάδης είχε προλάβει να φύγει έγκαιρα. Ο ελληνικός στρατός είχε επίσης αποπλεύσει για την Ελλάδα. Τα ξένα πλοία που ναυλωχούσαν εκεί αποδείχτηκαν εν πολλοίς αφιλόξενα. Μόνος ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος έμεινε για να στηρίξει το ποίμνιό του. Κι αυτός για λίγο, γιατί γρήγορα μαρτύρησε στα χέρια του τουρκικού όχλου.
Τότε εμφανίστηκε σαν από μηχανής θεός ένας απλός Αμερικανός πολίτης, ο Asa Jennings, και έγινε γέφυρα σωτηρίας για το απελπισμένο πλήθος που είχε κατακλύσει την αποβάθρα. Ο Asa Kent Jennings αρχικά ήταν πάστορας. Αργότερα, εργάστηκε ως γραμματέας στην Χριστιανική Ένωση Νέων Ανθρώπων (YMCA). Στη Σμύρνη αποσπάστηκε τον Αύγουστο του 1922. Βλέποντας τις βιαιοπραγίες των Τούρκων ξύπνησε το λιοντάρι που κοιμόταν μέσα του. Μια αρμένικη παροιμία λέει ότι «στην καρδιά κάθε ανθρώπου κοιμάται ένα λιοντάρι». Δηλώνει τις δυνατότητες που έχει ο καθένας και οι οποίες περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να εκδηλωθούν. Παρ’ ότι ασθενικός κατά το σώμα έστησε μια επιχείρηση και κατόρθωσε να σώσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων. Αργότερα είπε ότι αισθάνθηκε το χέρι του Θεού στον ώμο του.
Πήρε το θάρρος και συνάντησε τον Μουσταφά Κεμάλ και του ζήτησε να του επιτρέψει να μεταφέρει τους πρόσφυγες εκτός Τουρκίας. Εκείνος συμφώνησε με τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α. Η επιχείρηση θα διαρκούσε μόνο 7 ημέρες (αργότερα έγιναν 11)
β. Τα πλοία δεν θα έφεραν ελληνικές σημαίες για να μην προκαλούν τους Τούρκους στρατιώτες
γ. Δεν επιτρεπόταν η μεταφορά ανδρών 17-45 ετών.
Αφού εξασφάλισε την άδεια του Κεμάλ έπρεπε να βρει πλοία. Το πρώτο, ένα γαλλικό, αρνήθηκε και απέπλευσε άδειο. Ο καπετάνιος του δεύτερου πλοίου, ιταλικού αυτή τη φορά, δέχτηκε να μεταφέρει 2.000 πρόσφυγες έναντι αντιτίμου (ένα μέρος πλήρωσε ο ίδιος από την τσέπη του). Η αποβίβαση έγινε στη Μυτιλήνη με την παρουσία του Asa Jennings. Εκεί συνάντησε το στρατηγό Φράγκο, ανώτερο στρατιωτικό διοικητή. Εκείνος όμως αρνήθηκε να διαθέσει πλοία. Ο Φράγκος ήταν μέλος μιας ομάδας αξιωματικών, που σχεδίαζαν και εκτέλεσαν τις αμέσως επόμενες ημέρες πραξικόπημα κατά της ελληνικής κυβέρνησης.
Απελπισμένος ο Asa Jennings από την άρνηση επιβιβάστηκε στο θωρηκτό «Κιλκίς», που μόλις είχε αγκυροβολήσει. Ο πλοίαρχος Ι.Ε. Θεοφανίδης πρόθυμα δέχτηκε να τον βοηθήσει. Με δυσκολία πήρε την έγγραφη έγκριση της ελληνικής κυβέρνησης. Κάλεσε τους κυβερνήτες των εκεί αγκυροβολημένων εμπορικών πλοίων σε σύσκεψη στο θωρηκτό. Ορισμένοι αρνήθηκαν να συνδράμουν. Τελικά, δέχτηκαν αφού τους απείλησε ότι θα τους περάσει επί τόπου από ναυτοδικείο.
Με το πρώτο φως της ημέρας 26 ατμόπλοια ξεκίνησαν για το λιμάνι της Σμύρνης με επικεφαλής τον Asa Jennings. Στο διάστημα των 11 ημερών που είχε ορίσει ο Κεμάλ, διασώθηκαν περί τις 350.000 άτομα. Δέχτηκε επίσης επείγουσες αιτήσεις για μετακίνηση προσφύγων και από άλλα λιμάνια. Μέχρι το Δεκέμβριο του 1922 είχαν μεταφερθεί 500.000 άτομα.
Αυτό το τεράστιο έργο είναι επίτευγμα ενός απλού ανθρώπου χωρίς ιδιαίτερα αξιώματα, δυνατότητες και ανάλογες εμπειρίες. Και το κυριότερο χωρίς κανένα προσωπικό όφελος. Απεναντίας, ξόδεψε και δικά του χρήματα. Μοναδικό κίνητρο η ανθρωπιά και η αγάπη. Μάλιστα, η ελληνική κυβέρνηση, γνωρίζοντας ότι είχε το σεβασμό και την εμπιστοσύνη του Κεμάλ, τον διόρισε εκπρόσωπό της για τον επαναπατρισμό των αιχμαλώτων πολέμου. Το ίδιο έκανε και η Τουρκία. Χωρίς άλλο πρέπει να είναι η μοναδική περίπτωση στην ιστορία που ένα άτομο εκπροσώπησε δύο χώρες σε εμπόλεμη κατάσταση κατά τις μεταξύ τους διαπραγματεύσεις.
Το ελληνικό κράτος τίμησε τον Asa Κ.Jennings με την υψηλότερη πολιτική και στρατιωτική διάκριση. Στις 14 Φεβρουαρίου 2016 ο Δήμος Βόλου τον τίμησε σε ειδική εκδήλωση παρουσία του εγγονού του Roger Jennings.
Παρά ταύτα, ελάχιστοι γνωρίζουν αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο και εθνικό ευεργέτη (ευεργέτες δεν είναι μόνο όσοι προσφέρουν χρήματα). Είναι μια ευκαιρία να τον γνωρίσουμε, να τον ευχαριστήσουμε και να τον τιμήσουμε. Προτείνω σε κάθε Δημοτική Αρχή να δώσει το όνομά του σε μια οδό ή πλατεία της πόλης. Το αξίζει και με το παραπάνω.
Κων/νος Ρίζος
Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος Οικονομολόγων
Αφήστε το σχόλιό σας