Καταναλωτής ὀνομάζεται κάθε φυσικό ἤ νομικό πρόσωπο ἤ ἕνωση προσώπων που εἶναι τελικός ἀποδέκτης τῶν προϊόντων ἤ ὑπηρεσιῶν πού προσφέρονται στην ἀγορά, ἐπίσης καταναλωτής εἶναι καί κάθε ἀποδέκτης διαφημιστικοῦ μηνύματος.
Καθημερινά κάνουμε χρήση προϊόντων τα ὁποῖα μπορεῖ να εἶναι ἐπικίνδυνα ἤ ἐλαττωματικά. Πῶς προστατευόμεθα;
Κυρίως με τον νόμο 2251/1994 και τον Συνήγορο τοῦ Καταναλωτή. Ἡ οἰκονομική και τεχνολογική ἐξέλιξη ἔχουν ἐπιφέρει ἄνοδο τοῦ βιοτικοῦ ἐπιπέδου τοῦ ἀνθρώπου παράλληλα ὅμως ἔχουν θέσει σε κίνδυνο τα δικαιώματα καί τα ἔννομα συμφέροντα τῶν καταναλωτῶν ,ἐνδεικτικά ἀναφέρουμε τα κάτωθι:
1ον χρήση χημικῶν οὐσιῶν δια την ὡραιοποίησιν τοῦ σώματος ἐπι παραδείγματι «χάπια» ἀδυνατίσματος, χάπια αὔξησης μυϊκῆς μάζας, χάπια δια την αὔξησιν τῶν ἀθλητικῶν ἐπιδόσεων.
2ον ἀνεξέλεγκτος χρῆσις χημικῶν λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων.
3ον ἡλεκτρονική πώληση προϊόντων ἐξ ἀποστάσεως, αὐξημένη χρήση Γενικῶν Ὅρων Συναλλαγῶν Γ.Ο.Σ. (ψιλά γράμματα). Ὁ νόμος 2251/1994 περιέχει ρυθμίσεις για την προστασία τῆς ζωῆς ,τῆς προσωπικότητος και τῶν οἰκονομικῶν συμφερόντων τῶν καταλωτῶν.
a.Γενικοί Ὅροι Συναλλαγῶν ΓΟΣ, ἄλλο ΓΟΣ κι ἄλλο ΓΑΠ. Στίς σύγχρονες συναλλαγές παρουσιάζουν μεγάλη διάδοση οἱ τυποποιημένες συμβάσεις, το περιεχόμενο τῶν ὁποίων καθορίζεται μονομερῶς ἀπο τον ἰσχυρότερο οἰκονομικῶς συμβαλλόμενο.
Ὁ κίνδυνος δια την συμβατικήν ἐλευθερίαν τῶν καταναλωτῶν εἶναι προφανής καθώς οἱ καταναλωτές οὐδεμίαν δυνατότητα ἔχουν να διαπραγματευθοῦν τούς ὅρους τῆς σύμβασης, ἡ μόνη δυνατότητα που τους ἀπομένει εἶναι να συνάψουν ἤ να μην συνάψουν την σύμβασιν, ἀλλά και αὐτή ἡ δυνατότητα εἶναι φαινομενική ἄν πρόκειται για βασικά ἀγαθά ἤ ὑπηρεσίες τα ὁποῖα ὁ καταναλωτής δεν μπορεῖ να ἀποστερηθεῖ ἐπιπαραδείγματι τα φάρμακά του ἤ το ταξίδι του με ἀεροπλάνο ἤ πλοῖον ἐπειδή οἱ ἔντυποι τυποποιημένοι ὅροι στην πίσω πλευρά τοῦ εἰσιτηρίου δεν εἶναι ἐμφανεῖς οὔτε με μεγενθυντικό φακό, διότι οἱ ΓΟΣ ἀναγράφονται σε μη ἐμφανῆ μέρη τοῦ ἐγγράφου τῆς συμβάσεως ἤ σε γλῶσσα πυκνή ,τεχνική και δυσνόητη,την ὁποίαν ἀδυνατεῖ να κατανοήσει ὁ καταναλωτής.
Παράδειγμα καθημερινῶς χιλιάδες ἄνθρωποι χρησιμοποιοῦν στην τράπεζα τις Αὐτόματες Ταμειολογιστικές Μηχανές ΑΤΜ, σύμφωνα με τους ΓΟΣ ἡ τράπεζα ἀπαλλάσσεται ἀπο κάθε εὐθύνη για κάθε ζημιά που τυχόν προκληθεῖ στον πελάτη λόγω δυσλειτουργίας του ΑΤΜ ἀκόμη και ἄν αὐτή ὀφείλεται σε πταῖσμα της τράπεζας.
b. Συμβάσεις ἐκτός ἐμπορικοῦ καταστήματος , εἶναι οἱ συμβάσεις που συνάπτονται σε τόπο ἀσυνήθη, στο χῶρο ἐργασίας ἤ στο χῶρο κατοικίας , σε μεταφορικά μέσα , σε δημόσιους χώρους με πρωτοβουλία τοῦ προμηθευτή με συνέπεια τον αἰφνιδιασμόν τοῦ καταναλωτοῦ ὁ ὁποῖος δέχεται ἕνα εἶδος «φιλικῆς ἐπίθεσης» που ἀποσκοπεῖ να συνάψει μια σύμβαση κάτω ἀπο συνθῆκες ἰδιαίτερης ψυχολογικῆς πίεσης και χωρίς ἐπαρκήν περίσκεψιν.
c. Εὐθύνη τοῦ παραγωγοῦ ἐλαττωματικῶν προϊόντων τα ὁποῖα προκαλοῦν στον καταναλωτή ζημιά, τότε ἀνακύπτει το ἐρώτημα ποῖος ἔχει την εὐθύνην, στο ἱστορικό αὐτό ἐρώτημα δεν ἔχει δωθεῖ ἀπάντησις πέραν τῆς γνωστῆς «τρέχα γύρευε».
d. Εὐθύνη τοῦ παρόχου ὑπηρεσιῶν, ὁ καταναλωτής πολλές φορές γίνεται ἀποδέκτης κακῶν ὑπηρεσιῶν ἀπο ἐπαγγελματίες ὅπως ἀρχιτέκτονες ,γιατροί, φαρμακοποιοί, αἰσθητικοί, μηχανικοί, ξενοδόχοι, λογιστές, δικηγόροι, τράπεζες κ.λ.π. στην περίπτωση αὐτή ὁ πάροχος ὑπηρεσιῶν πρέπει να ἀποδείξει ὅτι δεν ὑπῆρξεν πταῖσμα κατά την παροχήν τῶν ὑπηρεσιῶν του προκειμένου να ἀπαλλαγεῖ τῶν κατηγοριῶν.
Κάθε μεμονωμένος καταναλωτής δικαιοῦται να προασπίζεται τα δικαιώματά του καί τα ἔννομα συμφέροντά του προσφεύγοντας στα δικαστήρια ( δικαστική προστασία )ἤ σε ἐξωδικαστική προστασία ὡς ὁ Συνήγορος τοῦ Καταναλωτή ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ ἀνεξάρτητη ἀρχή.
Κοντολογίς προσφεύγουμε σε δικηγόρο, πληρώνουμε παράβολα, χρειαζόμαστε δύο μάρτυρες, δύο πραγματογνώμονες, βεβαιώσεις γιατρῶν και ἰατροδικαστῶν και σε 3 ἤ 5 ἤ 7 χρόνια θα δικαιωθῶμεν, τουτέστιν ἀγαπητέ καταναλωτά πῆδα και σύ χελῶνα μπορεῖς;
Εὐάγγελος Κουτσιμπέλας
