«Με ενδιαφέρει να μην υπάρχω, παρά να υπάρχω όπως θέλουν οι άλλοι», έλεγε ο ανυπότακτος, αιώνιος έφηβος Μάνος Χατζιδάκις που γεννήθηκε στις 23 Οκτώβρη του 1925 στην Ξάνθη, από πατέρα Κρητικό και μάνα Ανδριανουπολίτισσα.
Έγραψε και αυτά τα λόγια στο αυτοβιογραφικό του σημείωμα, ως καταστάλαγμα του βίου του:
Α δ ι α φ ο ρ ώ για την δόξα. Με φυλακίζει στα όρια που εκείνη καθορίζει κι’ όχι εγώ.
Π ι σ τ ε ύ ω στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει κι όχι σ’ αυτό που μας διασκεδάζει και μας κολακεύει εις τας βιαίως αποκτηθείσας συνήθειές μας.
Π ε ρ ι φ ρ ο ν ώ αυτούς που δεν στοχεύουν στην αναθεώρηση και στην πνευματική νεότητα, τους εύκολα «επώνυμους» πολιτικούς και καλλιτέχνες, τους εφησυχασμένους συνομήλικους, την σκοτεινή και ύποπτη δημοσιογραφία, την πάσα λογής χυδαιότητα καθώς και κάθε ηλίθιο του καιρού μου.
Κορυφαίος ο Μάνος, τι να τα ξαναλέμε; Τα έχει πει όλα μόνος του. Στη μουσική του, στις στίχους του, στα σχόλιά του στο Γ΄Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, στην καθημερινότητά του, στις πράξεις του, στα Χ που χάραξε στη ζωή του ή απλώς, στις αρνήσεις του…
Μεταξύ άλλων, έθεσε ένα ερώτημα στις μέρες του. Που στις δικές μας μέρες, ποιο καίριο ερώτημα νομίζω δεν υπάρχει:
«Πώς θ’ αντιδράσουμε και πώς δε θα συμβιβαστούμε με την ασχήμια και το τέρας;» ρωτούσε.
«Το μυστικό είναι να μην συνηθίσεις στην ασχήμια. Από την ώρα που τη συνηθίζεις και μειώνεις την σημασία της, θα πει ότι αρχίζεις να της μοιάζεις.
Όλη μας η Αντίσταση θα πρέπει να είναι αυτή: Να μην μοιάσουμε στα τέρατα που μας περιβάλλουν. Να μην γίνουμε ήρωες ταινιών φρίκης», απαντούσε.
Ποιητής στις νότες, ποιητής στις λέξεις, ο Μάνος. Μεγάλος Διανοούμενος του 20ου αιώνα. Ποιητικά Αιρετικός!
Μίλησε απλά και κατανοητά για τον καθένα, αρκεί να μπορούσε να αντιληφθεί το βάθος των τόσο απλών και κατανοητών λέξεων που συνήθιζε να χρησιμοποιεί πολύ συχνά: άνεμοι, παιδεία, ευαισθησία, πουλιά, φτερά, πέταγμα, ομορφιά, αστέρια, σύννεφα, ουρανός.
Δεν δείλιασε να χρησιμοποιήσει φράσεις όπως αυτή: «Πάντα φροντίζανε οι επαναστάσεις να αφήνουν ένα παράθυρο για τον δυνάστη και τον δυναστευόμενο, στ’ όνομα φυσικά της τάξης, της αξιοπρέπειας και της κοινωνικής σκοπιμότητας» αλλά και αυτή: «Η Αθήνα είναι άσχημη πόλις, γιατί την κατοικούν άσχημοι πολίτες, χωρίς παιδεία, χωρίς ντροπή, χωρίς ευθύνη, χωρίς ευαισθησία, συγκεντρωμένοι από όλη την Ελλάδα, όσοι ήταν άρρωστοι, μισοί και δεν μπορούσαν να γνωρίσουνε τον κόσμο μέσα απ΄ την αγάπη των δικών τους. Αγέλη ανιάτων με πρόχειρα επαγγέλματα»
Και ως γνήσια ανυπάκουο παιδί, χρησιμοποίησε και φράσεις όπως αυτή: «Μας αποκρύπτουν ότι το φυσικό μας είναι να πετάμε». Ή πάλι, αυτή: «Μιλώντας για την νεοελληνική ευαισθησία, είναι σαν να απαρνιόμαστε την έννοια της ευαισθησίας» κι αυτή: «Κανείς δεν θέλει να πιστέψει πως το βασικό μας αίτημα υπήρξε πάντα και είναι, ο ουρανός».
Κι όταν μια φορά, ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε για την ποιότητα της μουσικής του, εκείνος του απάντησε γελώντας: «Ποια ποιότητα μου; Εγώ την πλάκα μου έκανα πάντα!»
Τι Μυστικό, στα αλήθεια, μας αποκάλυψε! Τι μεγαλείο! Τι κατόρθωμα! Τι όμορφη πλάκα έζησε, τι όμορφη πλάκα μας χάρισε!
Υστερόγραφο: Λέγεται, ότι το τραγούδι «Ήρθε βοριάς, ήρθε νοτιάς» είναι από τα πλέον «προσωπικά» τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι.
