Η καθιέρωση της 10ης Οκτωβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας για την ευαισθητοποίηση των πολιτών για τα ψυχικά νοσήματα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για την οικογένεια καθώς αυτή αποτελεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο τα ψυχικά νοσήματα εκδηλώνονται, επωάζονται, διαιωνίζονται ή αντιμετωπίζονται.
Γονείς
Από την πλευρά των γονιών, τα συχνότερα εμφανιζόμενα ψυχικά νοσήματα σχετίζονται με την κατάθλιψη, την κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, και τις διάφορες εκδηλώσεις υπερβολικού άγχους. Αποτελούν δε καταστάσεις που υποβαθμίζουν σε μεγάλο βαθμό την ικανότητά τους να σχετιστούν με τους άλλους με ικανοποιητικό τρόπο και να φροντίσουν την ψυχική υγεία των παιδιών.
Παιδιά
Από την πλευρά των παιδιών, οι παθολογίες που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού είναι οι συχνότερες σοβαρές δυσκολίες ενώ η αδυναμία οριοθέτησης ή η υπερβολική συστολή είναι προβλήματα που μπορούν να υποβαθμίσουν την γενικότερη αίσθηση ικανότητας και προσαρμογής του παιδιού στο κοινωνικό περιβάλλον και να αποτελέσουν τη βάση για εκδήλωση ψυχοπαθολογίας στο μέλλον.
Λόγω της πολυπλοκότητας της αιτιολογίας, της εκδήλωσής τους αλλά και της άγνοιας, τα προβλήματα ψυχικής υγείας, είτε αυτά αφορούν τους γονείς είτε τα παιδιά, γίνονται αντικείμενο απόκρυψης ή ντροπής με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζονται καταλλήλως και να επιβαρύνουν τις διαπροσωπικές σχέσεις και την ανάπτυξη των παιδιών.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό για τους γονείς να γνωρίζουν ότι:
Τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι πολύ συχνότερα από ότι νομίζουμε. Υπολογίζεται ότι το 40% των ανθρώπων αντιμετωπίζουν κάποια στιγμή στη ζωή τους μια μακροχρόνια μορφή ψυχικής ασθένειας.
Τα άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας έχουν το δικαίωμα να αναζητήσουν την κατάλληλη θεραπεία και το κράτος, σε αρκετές περιπτώσεις, συνδράμει στο δικαίωμα αυτό.
Πέρα από τις σοβαρές διαταραχές, οι περισσότερες ψυχικές δυσκολίες εμφανίζονται με την ένταξη του παιδιού στο σχολείο.
Οι σχολικές δυσκολίες μπορεί να οφείλονται σε ποικίλους και διαφορετικούς παράγοντες ανάλογα με την περίπτωση.
H διάγνωση είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για μια κατάλληλη αντιμετώπιση των δυσκολιών και πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένες δημόσιες ή ιδιωτικές δομές με έμπειρο και καταρτισμένο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων που εμπλέκονται.
«Ταμπέλες», όπως οι μαθησιακές δυσκολίες και η υπερκινητικότητα, δεν πρέπει να αποδίδονται ελαφρά τη καρδία παρά μόνο μετά από μια ολοκληρωμένη κοινωνική, ψυχολογική και νοητική αξιολόγηση του παιδιού και της σχέσης με τους γονείς του.
Συμπερασματικά, μπορούμε να ορίσουμε την ψυχική υγεία ως την δυνατότητα κάθε ανθρώπου να εκφράζει τις φυσικές και διανοητικές του ικανότητες και τις επιθυμίες του κατά τρόπο ώστε να νιώθει ότι, παρά τις εκάστοτε δυσκολίες, περιορισμούς και ανασφάλειες, είναι ικανός και ότι αναγνωρίζεται ως σημαντικός για τους κοντινούς του ανθρώπους και για την κοινωνία εν γένει.
Σε αυτή τη βάση, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η ύπαρξη ψυχικού νοσήματος ή ψυχικής δυσκολίας του παιδιού δεν ακυρώνει αλλά μάλλον αναδεικνύει ακόμα περισσότερο την σημασία της σχέσης γονέα-παιδιού, της αποδοχής του παιδιού από τον γονιό και της αποφυγής να στιγματιστεί αυτή η σχέση από την οποιαδήποτε δυσκολία.
Η κατανόηση των δυσκολιών, το ενδιαφέρον για την ευρύτερη ζωή και προσωπικότητα του παιδιού και η ενίσχυσή του για να αντιμετωπίζει αυτόνομα τις δυσκολίες είναι τα καλύτερα εφόδια για να νιώσει ικανό και να είναι ανθεκτικό απέναντι στις αντιξοότητες και τις προκλήσεις της ζωής.
Από τον Λευτέρη Πετρόπουλο
Δρ., Ψυχολόγο στο «Μαζί για το Παιδί»
Πανελλαδική Γραμμή 115 25 & Συμβουλευτικό Κέντρο για γονείς, παιδιά και εφήβους
Γραμμή 115 25 του Μαζί για το Παιδί:
Η πανελλαδική «Γραμμή 115 25» του «Μαζί για το Παιδί», είναι μια τηλεφωνική γραμμή βοήθειας που απευθύνεται σε παιδιά, εφήβους, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Υπηρεσίες Γραμμής 115 25
Με συμβουλευτικό και παραπεμπτικό χαρακτήρα, η «Γραμμή 115 25» προσφέρει δωρεάν τις ακόλουθες υπηρεσίες:
• Συμβουλευτική για οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζει ένα παιδί ή ένας έφηβος έως 18 ετών
• Λήψη ανώνυμων & επώνυμων καταγγελιών για περιστατικά κακοποίησης ανηλίκων
• Παραπομπές & ενημέρωση για υπηρεσίες που προσφέρουν άλλοι φορείς για το παιδί και την οικογένεια σε πανελλαδικό επίπεδο
• Πληροφορίες για τις υπηρεσίες της Ένωσης και των μελών της
