Ανοικτή επιστολή προς την Επιτροπή Ονοματοθεσίας του Δήμου Τρικκαίων
Σε λίγες ημέρες, συμπληρώνονται ακριβώς εβδομήντα χρόνια από τη «Δίκη της Αυτοάμυνας», που διεξάχθηκε στο Έκτακτο Στρατοδικείο Τρικάλων από τις 17/11 μέχρι τις 25/11/1947, με απόφαση του οποίου οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα στις αρχές του Δεκέμβρη, 15 Τρικαλινοί αγωνιστές και άλλοι 17 στα μπουντρούμια της φυλακής και της εξορίας .
Με αφορμή τη συμπλήρωση αυτής της θλιβερής επετείου, απευθύνω στην επιτροπή σας την παρούσα ανοικτή επιστολή μου, επισημαίνοντας τα εξής :
Ο εμφύλιος πόλεμος για τη χώρα μας, αλλά ιδιαίτερα για την περιοχή των Τρικάλων, υπήρξε ολέθριος. Η άποψη που έχει διατυπωθεί και μέσα στο Δημοτικό μας Συμβούλιο, (με αφορμή αντίστοιχη αίτηση για την μετονομασία κεντρικής οδού της πόλης μας σε «οδό Άρη Βελουχιώτη»), ότι πρέπει να τον ξεχάσουμε είναι κατά τη γνώμη μου λανθασμένη.
Την ιστορία, ειδικά του τόπου σου, την μαθαίνεις, την αναλύεις και προχωράς στην οικοδόμηση του μέλλοντος με βάση τα χρήσιμα και κρίσιμα συμπεράσματα που έχεις βγάλει.
Σαν συγκροτημένος Δήμος μάλιστα, κυρίως και πρώτιστα οφείλουμε να αποδίδουμε τη δέουσα τιμή στα ιστορικά γεγονότα που είναι συνυφασμένα με την ιστορία της πόλης και των κατοίκων της , μέσα στο κοινωνικό και πολιτικό process.
Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει εξήντα οκτώ χρόνια από τη λήξη του αδελφοκτόνου εμφυλίου πολέμου, ακόμα διακατεχόμαστε από φόβο και δέος και τόσο ως τοπική κοινωνία, όσο και ως Δήμος απέχουμε να μελετήσουμε σοβαρά τις αιτίες του, αλλά και τα αιματοβαμμένα του αποτελέσματα, κυρίως επειδή, το επί δεκαετίες πολιτικό κατεστημένο και η άρχουσα τάξη, όχι μόνο δεν ήθελε να μελετηθούν κορυφαία κεφάλαια της ιστορίας της σύγχρονης Ελλάδας εμπεδώνοντας τη στυγνή μετεμφυλιακή της εξουσία αλλά και επειδή επιχείρησε να «δυσφημήσει» ήρωες που το ηθικό τους, πολιτικό και ιδεολογικό ανάστημα δεν μπορεί να συγκριθεί με τις σύγχρονες μετριότητες, ιδίως των υπόδουλων στα μνημόνια, πολιτικών προσωπικοτήτων.
Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της «άγνωστης» ιστορίας του εμφυλίου πολέμου, αποτελούν τα «Νταμάρια» , ο τόπος – θυσιαστήριο δεκάδων αγωνιστών, στους πρόποδες του Προφήτη Ηλία, εκεί που εκτελέστηκαν αυτοί που έκαναν συνειδητά το καθήκον τους δίνοντας την ζωή τους για ελευθερία, ανεξαρτησία δημοκρατία και για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση και αδικία.
Οι πρώτοι από αυτούς τους αγωνιστές εκτελέστηκαν το 1943 από τους Ιταλούς κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους, με την αρχή να κάνουν δύο στελέχη του ΚΚΕ και της ΕΑΜικής Αντίστασης.
Από τον Ιούνη όμως του 1946 αναλαμβάνουν τα Έκτακτα Στρατοδικεία, τα οποία μάλιστα την περίοδο 1947-1949 προχώρησαν σε 94 θανατικές καταδίκες, οι οποίες εκτελέστηκαν στα «Νταμάρια», 154 ισόβιες καταδίκες και 269 αποφάσεις για καταδίκες από 10 έως 20 χρόνια.
Στην κατοχή λοιπόν και στον εμφύλιο πόλεμο, τα «Νταμάρια», όπως ονομάζεται μέχρι και σήμερα το σημείο, ποτίστηκαν από το αίμα δεκάδων ηρώων αγωνιστών που καταδικάσθηκαν σε θάνατο από τους φασίστες κατακτητές, αλλά και από τα έκτακτα στρατοδικεία στα Τρίκαλα.
Αυτών των ανθρώπων δεν είναι δυνατό ο Δήμος μας, που πρέπει και μπορεί να εκφράζει την ολότητα της κοινωνίας να ξεχνάει την κληρονομιά που μας άφησαν. Δεν μπορούμε να ξεχνάμε την υποχρέωση να δικαιώσουμε τους αγώνες τους για μια πραγματικά ελεύθερη , ανεξάρτητη και δημοκρατική Ελλάδα.
Όπως άλλωστε τονίζει σε πρόσφατη δημόσια παρέμβασή της, η συγγραφέας και λαογράφος κ. Μαρούλα Κλιάφα:
«Ο απολογισμός της κατοχής και του εμφυλίου πολέμου για την περιοχή Τρικάλων υπήρξε τραγικός. Εκτός από τις μεγάλες υλικές ζημιές, τα ερειπωμένα χωριά, τη μειωμένη γεωργική παραγωγή, τις εξαρθρωμένες συγκοινωνίες, οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές ανέρχονται περίπου σε δυο χιλιάδες. Κατά την περίοδο του εμφυλίου από την περιφέρεια Τρικάλων έχασαν τη ζωή τους 531 άντρες του Εθνικού στρατού και 990 άντρες του Δημοκρατικού στρατού – Αυτοάμυνας. Στους παραπάνω νεκρούς πρέπει να προστεθούν και 275 πολίτες.(Τα στοιχεία που παραθέτω προέρχονται από έρευνα του Θ. Νημά και έχουν δημοσιευθεί στα «Τρικαλινά», τόμος 27ος.)
Όμως φοβάμαι πως οι νεκροί είναι πολύ περισσότεροι. Επισημαίνω ότι κατά τη λειτουργία του έκτακτου στρατοδικείου στα Τρίκαλα, από τον Μάιο του 1947 ως τον Μάιο του 1950, καταδικάστηκαν σε θάνατο για παράβαση του Γ΄ Ψηφίσματος 189 συνάνθρωποί μας, από τους οποίους εκτελέστηκαν στα Νταμάρια οι 94».
Για την απόδοση ιστορικής μνήμης και τιμής σε αυτούς τους 94 άδικα εκτελεσμένους ανθρώπους, Τρικαλινούς και Τρικαλινές, προτείνω και αιτούμαι στην επιτροπή σας να γνωμοδοτήσει θετικά και να εισηγηθεί προς το Δημοτικό Συμβούλιο Τρικκαίων, για να αποφασίσει την χωροθέτηση στο συγκεκριμένο σημείο, στη θέση «Νταμάρια», διακριτού χώρου διαφύλαξης της ιστορικής μνήμης, την τοποθέτηση σεμνού μνημείου στην μνήμη των εκτελεσμένων αυτών συμπολιτών μας και τέλος να προχωρήσει στην ονοματοδοσία της οδού Χασίων από την έναρξή της από τη συμβολή με την οδό Ματαραγκιώτου μέχρι τη συμβολή της με την επαρχιακή οδό Τρικάλων –Ριζώματος, σε οδό
«Εκτελεσμένων Τρικαλινών για την Ανεξαρτησία και τη Δημοκρατία».
Η ιστορία δεν μπορεί να περιμένει πότε επιτέλους θα σταθούμε απέναντι της και να την κοιτάξουμε στα μάτια.
«ΦΥΣΑΕΙ ΚΟΝΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ»
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ
Αφήστε το σχόλιό σας