Μετέωρα. Μεταξύ ουρανού και γης. Καστράκι Καλαμπάκας, το γραφικό χωριό στα ριζά των Μετεώρων, που κάθε Αγίου Γεωργίου γιορτάζεται ο Άι Γιώργης ο Μαντηλάς.
Ανάμεσα στους επιβλητικούς Μετέωρους βράχους στο χωριό Καστράκι, δίπλα απ΄τα σπίτια, βρίσκεται ο βράχος που ονομάζεται «Άγιο Πνεύμα».
Πάνω στον βράχο υπάρχει ένα κοίλωμα που μοιάζει με χαρακιά. Μέσα σε αυτό το χαράκωμα του θεόρατου βράχου, υπάρχει η σκήτη του Αγίου Γεωργίου, από την εποχή που το άγριο και απροσπέλαστο τοπίο των Μετεώρων, αποτέλεσε πρόσφορο χώρο για τους χριστιανούς ασκητές που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή σε χρονολογία που δεν είναι ακριβώς γνωστή.
Σύμφωνα με τους Βυζαντινολόγους υποστηρίζεται ότι οι ασκητές ήρθαν στα Μετέωρα πριν από τον 11ο αιώνα. Άλλες ιστορικές πληροφορίες αναφέρουν ως πρώτο ασκητή -οικιστή, κάποιον Βαρνάβα, που το 950-970 ίδρυσε την Σκήτη του Αγίου Πνεύματος.
Κάθε χρόνο, την ημέρα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου, από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και μετά, αναρριχητές ανεβαίνουν στην σκήτη του Αγίου Γεωργίου που υπάρχει στην σχισμή του βράχου.
Ζώνονται πολύχρωμα μαντήλια που τους δίνουν οι πιστοί, ως τάματα στον Άγιο Γεώργιο και τα κρεμάνε πάνω στην σκήτη.
Πρώτα ανεβαίνει ένας αναρριχητής και δένει τα σχοινιά ψηλά πάνω στον επιβλητικό, απότομο βράχο, από τα οποία κρατιούνται για να ανέβουν οι υπόλοιποι. Οι αντοχές των Καστρακινών θέτονται σε δοκιμασία, μα κάθε χρόνο τα καταφέρνουν.
Το θαυμαστό, είναι, ότι στον βράχο αυτή τη μέρα, δεν αναρριχώνται μόνο νέοι, αλλά και κάποιοι προχωρημένοι σε ηλικία. Είναι οι παλιοί αναρριχητές. Εκείνοι που το έχουν τάμα κάθε χρόνο να ανεβαίνουν στην Χάρη του. Εκείνοι που ξέρουν τον βράχο από τα μικρά τους χρόνια… «Μόνο όταν δεν θα μας κρατούν τα πόδια μας, θα σταματήσουμε να ανεβαίνουμε» λένε…
Κατεβαίνοντας οι αναρριχητές από τον βράχο, ζώνονται τα περσινά μαντήλια τα οποία κόβονται σε μικρά κομματάκια και μοιράζονται στους πιστούς.
Τα μαντήλια φτάνουν για όλους. Κανένας δεν μένει παραπονεμένος. Τα μικρά κομμάτια που κόβονται, τα παίρνουν πιστοί απ' του παπά το χέρι, μετά την λειτουργία – στο μικρό γραφικό εκκλησάκι που έχτισαν οι Καστρακινοί στα ριζά του βράχου, κάτω από την παλιά σκήτη. Τα κομμάτια των μαντηλιών τα παίρνουν μαζί με το αντίδωρο, την αρτοκλασία και μια ξύλινη εικονίτσα του Αγίου Γεωργίου.
Ο παπάς δίνοντάς τα, λέει σε κάθε έναν ξεχωριστά: "Χριστός Ανέστη!"
Όποιος βρεθεί αυτή τη μέρα κάτω από τον Μετέωρο βράχο του Αγίου Πνεύματος που φιλοξενεί αιώνες τώρα το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου , ζει, μια Ελλάδα διαφορετική… Μια Ελλάδα που αντιστέκεται! Μια Ελλάδα που αποπνέει μεγαλειώδη απλότητα!
Η τοποθεσία είναι συγκλονιστικά μαγευτική. Για να φτάσει κανείς στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου κάτω από την σκήτη, ανεβαίνει μεγάλα σκαλοπάτια μέσα από μια κατάφυτη περιοχή. Το κελάηδισμα των πουλιών και η άνοιξη πανταχού παρούσα, συνοδεύει τον επισκέπτη σε όλη την ανηφορική διαδρομή.
- Πώς ο Άγιος Γεώργιος στο Καστράκι, έγινε ο Άγιος Γεώργιος ο Μαντηλάς
Η παράδοση λέει ότι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, που ήταν πολύ σκληρά για τους χριστιανούς στο Καστράκι, ένας Τούρκος έκοβε ξύλα στην περιοχή κάτω από τον βράχο του Αγίου Πνεύματος – ακόμη και σήμερα υπάρχει στην τοποθεσία αυτή ένα μικρό δάσος – όταν καταπλακώθηκε από έναν κορμό και η ζωή του κινδύνευε, καθώς, τότε, γιατροί και φάρμακα δεν υπήρχαν σε εκείνα τα μέρη. Η γυναίκα του, έβγαλε την μουσουλμανική μαντίλα της και την αφιέρωσε στην σκήτη του Αγίου Γεωργίου κι ο άντρας της γλύτωσε από τον θάνατο.
Οι Καστρακινοί, βλέποντας το θαύμα του Άι-Γιώργη σε έναν αλλόθρησκο μουσουλμάνο, άρχισαν κι εκείνοι να αφιερώνουν στον Άι-Γιώργη, μαντήλια. Κι ο Άι-Γιώργης, όλους τους γιάτρευε και όλους τους βοηθούσε.
Έτσι, ο Άγιος Γεώργιος έγινε για το Καστράκι, ο Άγιος Γεώργιος ο Μαντηλάς και ο αγαπημένος Άγιος και κάθε χρόνο τον τιμούν με ευλάβεια.
Την ημέρα της γιορτής του, το θρησκευτικό στοιχείο γίνεται ένα, άρρηκτα δεμένο με την παράδοση του τόπου, όταν ακούς κάτω από τον βράχο, τους αναρριχητές που βρίσκονται μέσα στην σκήτη – πάνω στο βράχο, να τραγουδούν Πασχαλιάτικα τραγούδια… Ελάχιστα μπορείς όμως να τους δεις που ταυτόχρονα χορεύουν αυτά τα τραγούδια, γιατί το μάτι δεν μπορεί να φτάσει μέσα στην σκήτη… εκεί που χορεύουν και τραγουδούν και το τραγούδι του «παπά Γιώργη».
- Ο κυκλικός-μεικτός χορός και το τραγούδι του παπά-Γιώργη
«Χίλια κοράσια φίλησα και χίλιες παντρεμένες και παπαδιές και καλογριές λογαριασμό δεν έχουν»
Αφού όλο το τελετουργικό του ανεβοκατεβάσματος των μαντηλιών πάψει και η λειτουργία στο εκκλησάκι φτάσει στο τέλος της, μετά τα μοιράσματα από του παπά το χέρι, οι πιστοί φεύγουν από το γραφικό εκκλησάκι που βρίσκεται στη βάση του Μετέωρου βράχου που φιλοξενεί την σκήτη του Αγίου Γεωργίου και κατευθύνονται στην πλατεία στο Καστράκι κι έξω από την εκκλησία, στήνεται ο τρανός Πασχαλιάτικος χορός.
Άντρες, γυναίκες και παιδιά συμμετέχουν σε αυτόν. Τραγουδούν και χορεύουν με μόνη συνοδεία τα τραγούδια τους, χωρίς συνοδεία μουσικών οργάνων , με φόντο τους αφοπλιστικά αγέρωχους βράχους των Μετεώρων.
Τα τραγούδια είναι Πασχαλιάτικα, μα πάνω απ΄όλα, πρωτοστατεί το τραγούδι του «Παπά-Γιώργη»!
«Σαν δεν τον έχετε ακοή, ν' αυτόν τον παπα-Γιώργη πού 'ταν μικρός στα γράμματα, τρανός στα πινακίδια και τώρα στα γεράματα και στις γεραντοσύνες , γυρεύει να πάει ν' αρματολός, αρματολός και κλέφτης.
Ν' όλα τα κάστρα πάτησε κι όλα τα μοναστήρια, σαν του Βαρλάμη το κελί δεν μπορ' να το πατήσει.
Τροϊόλο ούλο το 'φερνε, τροϊόλο το φέρνει – πέρδικά μου γραμμένη –
Τον γούμενο εφώναζε, τον γούμενο εκράζει.
Κατέβα κάτω γούμενε, να μας ξομολογήσεις γιατί 'χω κάνει κρίματα κι είμαι κριματισμένος.
Χίλια κοράσια φίλησα και χίλιες παντρεμένες και παπαδιές και καλογριές λογαριασμό δεν έχουν».
Φωτογραφίες: ©Λέλα Κατεχάκη
