Μία από τις πρώτες του κινήσεις ήταν να ρυθμίσει την αγορά εργασίας. Καθόρισε ωράρια, μισθούς, περιθώριο κέρδους, μείωσε δραστικά την ανεργία. Στήριξε με την οικονομική πολιτική από τον αγροτικό κόσμο έως και τις μεγάλες βιομηχανίες. «Θέτει και πάλι την οικονομία και την κοινωνία σε κίνηση…. Αυτό το θαύμα εξηγεί την τρομακτική δημοτικότητά του» γράφει ο Μαρκ Φερό στο «Οι επτά ηγέτες του πολέμου». Ο λόγος για τον… Αδόλφο Χίτλερ. H συστηματική εξόντωση των «εσωτερικών εχθρών» μπήκε κάπως έτσι για μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης σε δεύτερη μοίρα, έως ότου τουλάχιστον οι φρικαλεότητες και το καθεστώς τρόμου εξαπλωθούν. Αλλά και οι τρίτες χώρες για μεγάλο διάστημα παρακολουθούσαν το «Κraft durch Freude» με μία μίξη ανησυχίας, αμηχανίας και θαυμασμού για την οικονομική ευρωστία, την αποτελεσματικότητα, την τάξη.
Το πρόσωπο της σύγχρονης ακροδεξιάς, ύστερα από ένα δραστικό face lift τα τελευταία χρόνια, όπως αυτό εκφράζεται από τη Μαρίν Λεπέν, τον Ματέο Σαλβίνι ή τον Ζαΐρ Μπολσονάρου, αποκηρύσσει επισήμως τον ναζισμό, τον φασισμό και τον αντισημιτισμό. Δεν αποδέχεται καμία σύνδεση με τη μαύρη εκείνη σελίδα της Ιστορίας. Αλλά δεν μπορεί ούτε θέλει να κρύψει το αντιμεταναστευτικό μένος, την αναζήτηση «εχθρών», το όραμά του για κράτη-φρούρια και κλειστά σύνορα.
«Δεν με ενδιαφέρει εάν είναι ακροδεξιά, αριστερή ή λαϊκιστική. Με ενδιαφέρει που καθιερώνει ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, που προστατεύει τα δικαιώματα των εργαζομένων». Κάπως έτσι δικαιολογούσαν Ιταλοί την εμπιστοσύνη τους στην κυβέρνηση Λέγκα – Πέντε Αστέρων σε πρόσφατο ρεπορτάζ του BBC. Πράγματι, η πρώτη πρωτοβουλία της ήταν νομοσχέδιο που έβαλε φρένο σε συμβάσεις μικρής διάρκειας και σε εκείνες της πρώτης απασχόλησης με μειωμένα δικαιώματα. Κάτι αντίστοιχο υποστηρίζουν και οι ψηφοφόροι της Λεπέν, η οποία δεν χάνει ευκαιρία να επισκέπτεται εργοστάσια που απειλούνται με κλείσιμο και να υπόσχεται δίχτυ ασφαλείας. Με όπλο το «σοβαρό οικονομικό πρόγραμμα», που θα βγάλει οικονομία και απασχόληση από το τέλμα, εξελέγη και ο Μπολσονάρου στη Βραζιλία.
Δεν είναι μόνο το μεταναστευτικό ή ταυτοτικά ζητήματα που δίνουν πόντους στην ακροδεξιά. Είναι ταυτόχρονα οι υποσχέσεις της σε ένα πεδίο άλλοτε προνομιακό για την κεντροαριστερά. Είναι ο χώρος που της άφησαν οι παραδοσιακές δυνάμεις.
Η ευθύνη όμως είναι και των ίδιων των ψηφοφόρων. Η ψήφος στην ακροδεξιά -όσο «φιλεργατική» και εάν παρουσιάζεται, όσα λίφτινγκ και εάν κάνει- δεν παύει ποτέ να είναι στήριξη μιας ατζέντας μίσους.
