Εκτός από τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, στην ποιότητα της ζωής και του αέρα που αναπνέουμε, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί νέες συνθήκες σε μία σειρά τομέων, όπως είναι ο εργασιακός. Νέα επαγγέλματα ή και παλιότερα με νέο ρόλο έχουν έρθει πλέον στο προσκήνιο.
Πρόκειται για τα λεγόμενα νέα «πράσινα επαγγέλματα». To Εργαστήριο Συμβουλευτικής Επιστήμης και Επαγγελματικής Σταδιοδρομίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ εκπόνησε νέο οδηγό επαγγελματικού προσανατολισμού με στόχο να βοηθήσει τους φοιτητές να «πλοηγηθούν» στη νέα επαγγελματική πραγματικότητα όπως αυτή έχει διαμορφωθεί. Η διευθύντρια του Εργαστηρίου, Κατερίνα Αργυροπούλου, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι τα «πράσινα επαγγέλματα» είναι η νέα τάση αλλά και τα πιο παραδοσιακά επαγγέλματα μπορούν να γίνουν πιο «πράσινα».
Ποια είναι όμως αυτά τα νέα επαγγέλματα για τα οποία η ζήτηση έχει ήδη ξεκινήσει να αυξάνεται; Πρόκειται για ένα «εύρος επαγγελμάτων που έχουν προκύψει λόγω της κλιματικής αλλαγής, όπως μηχανικοί περιβάλλοντος, γεωλόγοι, υδρολόγοι ή ειδικοί στη μελέτη της ατμόσφαιρας, σχεδιαστές “έξυπνων” σπιτιών ή και “έξυπνων” πόλεων, γεωργοί υδροπονιών/βιολογικών καλλιεργειών, ειδικοί υφασμάτων και χρωμάτων, τεχνικοί εγκατάστασης αντιρρυπαντικών συστημάτων, χειριστές εγκαταστάσεων ανακύκλωσης υλικών/συντήρησης φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων», επισημαίνει η κ. Αργυροπούλου και προσθέτει ότι υπάρχουν και «νέες διαδρομές» παλιότερων επαγγελμάτων, «όπως νομικοί για θέματα οικολογικής προστασίας, εικαστικοί με μη-τοξικά υλικά, πρεσβευτές κλιματικής προστασίας, επιστήμονες ειδικευμένοι στην Τεχνητή Νοημοσύνη, ειδικοί στην περιβαλλοντική ανάπτυξη, σύμβουλοι βιώσιμης επιχειρηματικότητας, δημιουργία επαγγελμάτων που απομακρύνονται από την υπερκατανάλωση που συμβάλλουν σε έναν πιο υγιή πλανήτη».
Επαγγέλματα που προσαρμόζονται στην πραγματικότητα
Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι άλλα πιο «κλασικά» επαγγέλματα πρόκειται να χαθούν, αρκεί να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί. «Η βιωσιμότητα των επαγγελμάτων αυτών έχει να κάνει με τις επιλογές που κάνουμε και αυτό αφορά και την επαγγελματική μας ζωή. Η οικολογική ευημερία τείνει να γίνει κοινή επιδίωξη καθώς βλέπουμε π.χ. εταιρείες που πρεσβεύουν το fast fashion και έχουν μπει στο στόχαστρο για τις τακτικές τους, να επιδεικνύουν περιβαλλοντικές ανησυχίες, δημιουργώντας ρούχα από ανακυκλωμένα υλικά.
Σίγουρα υπάρχουν τρόποι να δράσει ο κάθε επαγγελματίας με πιο φιλικό τρόπο προς στο περιβάλλον, είτε ανακυκλώνοντας τα υλικά που χρησιμοποιεί είτε επιλέγοντας υλικά λιγότερo επιβαρυντικά για το περιβάλλον», τονίζει η κ. Αργυροπούλου ενώ αναφέρεται στην ανακατανομή τόσο του οικονομικού όσο και του φυσικού πλούτου, όπως θα προκύψει από τις νέες επαγγελματικές επιλογές, καθώς και σε μία νέα ιεράρχηση αναγκών. «Σκεφτείτε το θέμα της ενέργειας ή το ζήτημα της υπερκατανάλωσης. Αν αλλάξει ο τρόπος που ζούμε, θα αλλάξουν νομοτελειακά και οι προτεραιότητές μας, γεγονός που θα επηρεάσει όλα τα επαγγέλματα και την οικονομία, γενικότερα. Στο πέρασμα, βέβαια, των χρόνων και αφού καθιερωθεί μια πιο υγιής νοοτροπία, φιλική προς το περιβάλλον – π.χ. αν φτάσουμε στο επίπεδο να πάψουμε να κινούμαστε με βενζίνη – κάποια επαγγέλματα πιθανόν να περάσουν στη λήθη, όπως συμβαίνει σε κάθε μεγάλη κοινωνικοοικονομική αλλαγή».
Το Εργαστήριο Συμβουλευτικής Επιστήμης και Επαγγελματικής Σταδιοδρομίας του ΕΚΠΑ λαμβάνοντας υπόψη τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στη χάραξη της επαγγελματικής πορείας των ατόμων ανέπτυξε μια συμβουλευτική παρέμβαση με τίτλο: «Σταδιοδρομία σε… πράσινο», στοχεύοντας στην καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης για τη σταδιοδρομία.
«Η παρέμβαση αξιοποιεί τους 4 βασικούς πυλώνες του επαγγελματικού προσανατολισμού (αυτογνωσία, επαγγελματική πληροφόρηση, λήψη απόφασης, μετάβαση) και τους συνδέει με περιβαλλοντικές πτυχές. Η παρέμβαση υλοποιείται είτε στο πλαίσιο ομαδικής επαγγελματικής πληροφόρησης είτε μέσω της παροχής ατομικών υπηρεσιών επαγγελματικού προσανατολισμού. Με άλλα λόγια, η συγκεκριμένη παρέμβαση βοηθά τους ωφελούμενους να κατανοήσουν τι συμβαίνει στο περιβάλλον, τι σημαίνει αυτό για τη δική τους σταδιοδρομία και τη σταδιοδρομία των άλλων και να σκεφτούν πώς θα μπορούσαν να αντιδράσουν και να αξιοποιήσουν αυτό το φαινόμενο σε σχέση με ένα “πράσινο” μέλλον», τονίζει η διευθύντρια του Εργαστηρίου Συμβουλευτικής Επιστήμης και Επαγγελματικής Σταδιοδρομίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ.
Τα καλά νέα είναι ότι στην Ελλάδα υπάρχουν ήδη εκπαιδευτικά ιδρύματα που δίνουν τίτλους σπουδών στους τομείς που προαναφέρθηκαν. «Αυτή τη στιγμή στο μηχανογραφικό δελτίο του 2ου πεδίου υπάρχουν δύο τμήματα Μηχανικών Περιβάλλοντος στη Θεσσαλονίκη και την Ξάνθη αλλά και τμήματα Περιβάλλοντος στη Λάρισα, τη Μυτιλήνη και τη Ζάκυνθο στα οποία έχει πρόσβαση κάποιος/α τόσο από το 2ο όσο και από το 3ο και 4ο επιστημονικό πεδίο. Μάλιστα, πρόκειται για τμήματα με πολύ χαμηλή βάση, γεγονός που εξηγείται, εν μέρει, από το γεγονός ότι βρίσκονται εκτός Αθηνών αλλά, κυρίως, επειδή, δυστυχώς ακόμα στην Ελλάδα δεν έχουμε αντιληφθεί πλήρως τη σημασία των επαγγελμάτων αυτών για το μέλλον μας.
Μάλιστα, από πρόσφατη έρευνα προκύπτει πως μόλις το 1% των εγχώριων επαγγελματιών ασχολούνται με τον χώρο αυτό, που είναι το χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη. Φυσικά, υπάρχουν κι άλλα τμήματα που σχετίζονται με τις αντιρρυπαντικές τεχνολογίες και την προστασία του περιβάλλοντος, όπως, ενδεικτικά, τα τμήματα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Ωκεανογραφίας και Θαλάσσιων βιοεπιστημών, Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Γεωπονίας, Επιστήμης Υλικών, Φυσικής και Χημικών Μηχανικών, με τις κατάλληλες εξειδικεύσεις. Ωστόσο, και ένας Μαθηματικός, Χημικός, Πολιτικός Μηχανικός, Αρχιτέκτονας ή Πληροφορικός μπορεί, κάλλιστα, με το κατάλληλο μεταπτυχιακό να ενταχθεί σ’ αυτόν τον τόσο ενδιαφέροντα και, καίριας σημασίας, επαγγελματικό τομέα που αφορά την ευημερία της παγκόσμιας κοινότητας», σημειώνει η κ. Αργυροπούλου.
Καταλήγοντας τονίζει ότι οι νέοι ανεξαρτήτως της επαγγελματικής διαδρομής που επιλέγουν να ακολουθήσουν, χρειάζεται να επαναπροσδιορίζουν τις αξίες τους με περιβαλλοντική ευαισθησία, στοχεύοντας στην ποιότητα ζωής, να αναπτύσσουν «πράσινες» και «οικολογικές» δεξιότητες (περιβαλλοντική συνείδηση, προώθηση αειφόρου ανάπτυξης, πράσινη τεχνολογία) που καλλιεργούν έναν καινούριο «πράσινο» ρόλο, να ενημερώνονται για τα σύγχρονα επαγγέλματα και να προσπαθούν να βρουν τις πτυχές τους που συνδέονται με τη βιωσιμότητα, να ψάχνουν πληροφορίες για την κλιματική αλλαγή και να λειτουργούν με ευαισθησία απέναντι στις προκλήσεις.
Για την σύνταξη του νέου οδηγού συνεργάστηκαν οι: Μαρία Διβάρη, Ασπασία Καραβία, Αριστείδης Λορέντζος, Κατερίνα Μικεδάκη, Νικόλαος Μουράτογλου, Πηνελόπη Μπέλκη, Παναγιώτα Μπενέκου, Σοφία Παπαθεοδώρου, Μαρία Σκουλάκη και Αργυρώ Χαροκοπάκη.
