Είναι δύσκολο να είσαι νέος σε ένα περιβάλλον όπου οι μεγαλύτεροι κρύβονται πίσω απο τις ιδέες και τις πράξεις των νεότερων. Αν πιστέψει κανείς τα μέσα ενημέρωσης, ειδικά τα τηλεοπτικά κανάλια, η «νέα γενιά» τοποθετεί βόμβες, στήνει οδοφράγματα, ξηλώνει πεζοδρόμια. Απο την άλλη πλευρά συμμετέχει σε τηλεοπτικά παιχνίδια για απελπισμένους (“master chef”, “survivor”, “power of love”). Δεν πρέπει να ανησυχούμε για τη νέα γενιά: θα μεγαλώσει και θα ανησυχεί με τη σειρά της για την επόμενη νέα γενιά. Στην πορεία αυτής της ενηληκίωσης, μερικοί θα χαθούν, μερικοί θα ενηληκιωθούν, μερικοί θα περιθωριοποιηθούν. Οι υπόλοιποι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, θα επαναλάβουν τα πρότυπα και τα λάθη των γονιών τους. Ακόμα και όσοι δοκιμάζουν σήμερα παράνομες ουσίες, εμπλέκονται σε εκδηλώσεις ποδοσφαιρικού χουλιγκαντισμού ή δηλώνουν επαναστάτες αναρχικοί, σε λίγα χρόνια θα μεταμορφωθούν σε μικροαστούς σε διάφορες παραλλαγές πολίτη με περισσότερη ή λιγότερη τάση για ανυπακοή.
Η νεολαία δε συνιστά κοινωνική τάξη. Μερικοί νέοι απολαμβάνουν προνομίων, άλλοι όχι. Μερικοί είναι προικισμένοι γονιδιακά και κοινωνικά, άλλοι δεν είναι. Τα παιδιά των πόλεων είναι διαφορετικά απο εκείνα των απομακρυσμένων περιοχών. Το γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχει κίνημα και, κατά κάποιον τρόπο «μόδα» αναρχισμού, δεν συνιστά μαζικό φαινόμενο. Σε όλες τις εποχές υπήρχαν επαναστάτες που τροποποίησαν με τη ζωή και τη στάση τους το τοπίο της ανθρωπότητας. Σε όλες τις εποχές υπήρχε σύγχυση μεταξύ βίας και επανάστασης, βίας και κοινωνικού μίσους. Συχνά στο παρελθόν η επαναστατικότητα ήταν ένδειξη εξυπνάδας και ψυχικής υγείας. Εξίσου συχνά όμως ήταν και ένδειξη ψυχοπαθολογίας. Πώς λοιπόν αντιμετωπίζουμε αυτή τη σύγχυση σήμερα; Με πανικό; Με ενοχές απέναντι στη νεολαία που βρίσκεται δήθεν σε χειρότερη θέση απο εκείνη που βρισκόμασταν εμείς; Με κατασταλτικά μέτρα; Ή με τη σοφία που θα έπρεπε να αντιστοιχεί στους ενήλικες;
Μεγάλο ποσοστό ενηλίκων είναι σήμερα τόσο δυστυχισμένοι εξαιτίας προσωπικών σφαλμάτων, μοίρας ή αρνητικής επίδρασης του περιβάλλοντος, που θα ήθελαν να βάλουν φωτιά στην ανθρωπότητα! Όμως, επειδή ακριβώς είναι ενήλικες κάτι τέτοιο δεν τους επιτρέπεται και δεν τους συγχωρείται. Αντιθέτως, επιτρέπεται και συγχωρείται στα «παιδιά» τα οποία αναλαμβάνουν τη βρόμικη δουλειά. Ομοίως ενω θεσμοί και υποσχέσεις διαψεύδονται, η σημερινή γενιά γονέων τροφοδοτεί τα παιδιά με υποσχέσεις και τα όνειρα του παρελθόντος. Γιατί άραγε οι ρόλοι των φύλων παραμένουν σήμερα τόσο διακριτοί; Γιατί σήμερα διαδίδουμε το ιδανικό της κοινωνικής «αποκατάστασης»;
Η ζωή είναι μια περιπέτεια και σαν περιπέτεια καλούμαστε να τη βιώσουμε. Κι όμως οι σημερινοί γονείς ανατρέφουμε παιδιά που αναζητούν ασφάλεια και που, όταν αυτή η ασφάλεια τους διαφεύγει γίνονται επιθετικά θύματα. Αναγνωρίζω πόσο δύσκολος είναι ο ρόλος του γονέα και του δασκάλου στην προκειμένη περίπτωση. Ωστόσο, είναι ακόμα δυσκολότερο να είσαι νέος σε ένα περιβάλλον, όπου δεν υπάρχουν κανόνες και όπου οι μεγαλύτεροι κρύβονται πίσω απο τις πράξεις και τις ιδέες των μικρότερων. Ας μη γελιόμαστε: για να «ωριμάσει» η νέα γενιά πρέπει πρώτα να ωριμάσει η προηγούμενη. Διαφορετικά θα εξακολουθούμε να συγκροτούμε μια κοινωνία παιδιών…
Μαρία Αγναντή, φιλόλογος.
