Του Δημήτρη Κωνσταντάρα
Διάβασα σε ανάρτηση του www.rizopoulospost.com, την αναδημοσίευση μιας σχολιαστικής είδησης από το www.protothema.gr με τον πραγματικά συγκλονιστικό τίτλο «Ο Σέξπιρ ήταν λογοκλόπος – Αποκάλυψη σοκ που ανατρέπει την παγκόσμια λογοτεχνία». Τη διαπίστωση αυτή έσπευσαν να υιοθετήσουν και ελληνικές εφημερίδες και διαδικτυακοί τόποι με μιαν μεγάλη ευκολία, λες και επρόκειτο για ένα απλό γεγονός.
Θεωρώ το δημοσίευμα «συγκλονιστικό» γιατί ΑΝ ευσταθεί, πραγματικά ανατρέπει μια ολόκληρη φιλοσοφία θεατρικής γραφής που οικοδομήθηκε αιώνες τώρα, επάνω στην ποιότητα της θεατρικής τέχνης του Ουίλλιαμ Σέξπιρ η οποία έγινε παγκόσμια «σχολή», αναπαρήχθη, δίδαξε, διδάχθηκε, μεταφράστηκε, διασκευάστηκε και αποτελεί ένα από τα καλύτερα και ουσιαστικότερα συνολικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Και σήμερα, απειλείται με ανατροπή από ένα ανέλεγκτο δημιούργημα της σύγχρονης τεχνολογίας, που αβίαστα υιοθετείται μόνο και μόνο προς εντυπωσιασμό.
Προσωπικά δεν πιστεύω σχεδόν καθόλου αυτή την «τεχνολογία» και αυτό το «λογισμικό» το οποίο- όπως διάβασα- « ανιχνεύει τη λογοκλοπή σε φοιτητικές εργασίες» ούτε αυτούς τους «δύο συγγραφείς» οι οποίοι μας λένε ότι « ανακάλυψαν ένα χειρόγραφο που όπως πιστεύουν συμβουλεύτηκε ο παγκοσμίου φήμης θεατρικός συγγραφέας προκειμένου να γράψει τον Βασιλιά Λιρ, τον Μάκβεθ, τον Ριχάρδο Γ΄, τον Ερρίκο Ε΄ και επτά άλλα έργα».
Δέχομαι ότι οι «ανεξάρτητοι ακαδημαικοί Ντένις ΜακΚάρθι και Τζουν Σλουέτερ του Κολλεγίου LaFayette» που χρησιμοποίησαν το λογισμικό WCopyfind για να συγκρίνουν τα κομμάτια από τα έργα του Σέξπιρ με ένα αδημοσίευτο χειρόγραφο ομιλίας του 1576 μπορεί πράγματι να ανακάλυψαν κάποιες ομοιότητες, κάποιες ταυτότητες, κάποια ταυτόσημα σημεία.
Δεν γνωρίζω τι σημαίνει « ανεξάρτητοι ακαδημαικοί». Γνωρίζω το μικρό, επαρχιακό κολλέγιο Λαφαγιέτ που βρίσκεται στην ίδια πόλη (Easton, Pennlylvania) όπου έζησα και φοίτησα στο Γυμνάσιο. Δεν είχα ακούσει ποτέ συγγραφέα με το όνομα Τζορτζ Νορθ ή την ομιλία του (που ποτέ δεν εκδόθηκε αλλά παρέμεινε χειρόγραφη ) με τίτλο «Μία σύντομη ομιλία για την επανάσταση και τους επαναστάτες», το οποίο αποτύπωνε τους κινδύνους της επανάστασης ενάντια σε έναν βασιλιά το οποίο για τους «ανεξάρτητους ακαδημαικούς» ….δανείστηκε ο Σέξπιρ.
Η ιστορία καταγράφει βέβαια έαν Τζορτζ Νορθ, δευτέρας κατηγορίας αυλικό της άτεκνης Βασίλισσας Ελισάβετ της Πρώτης , τελευταίας βασίλισσας της δυναστείας των Τυδώρ , γνωστής και ως «παρθένος Βασίλισσα» που ο Νορθ ματαίως προσπαθούσε , γύρω στα 1550, να …γοητεύσει αλλά δεν τα κατάφερε και για να τον ξεφορτωθεί, τον έστειλε πρεσβευτή στη …Σουηδία.
Και εδώ, αρχίζουν τα επικίνδυνα: Η προσπάθεια των «ανεξάρτητων ακαδημαικών» να κατακτήσουν φήμη και δημοσιότητα τελεσφόρησε μόνο μετά τη διατύπωση της θεωρίας τους περί «Σέξπιρ λογοκλόπου» σε ένα δικό τους βιβλίο που αναμένεται να εκδοθεί σύντομα από τον εκδοτικό οίκο «Ντ. Ες Μπρούερ». Εκεί διατείνονται ότι : « Μέχρι τώρα, κανείς ειδικός στον Σέξπιρ δεν είχε καταφέρει να μελετήσει το χειρόγραφο και πιθανότατα ελάχιστοι το είχαν διαβάσει. Τώρα, όπως αποκαλύπτει η ανάλυσή μας, η «Ομιλία» είναι μία από τις πηγές οποιασδήποτε μορφής που τον ενέπνευσαν».
Όποιος θέλει, τους πιστεύει. Ελπίζω ότι δεν θα το κάνει. Και θα προβληματιστεί κι όλας για τους κινδύνους της εισβολής των «κακών social media» στη ζωή μας. Βέβαια σε κάποιο σημείο, οι συγγραφείς διευκρινίζουν ότι ο μεγάλος βάρδος δεν έκανε λογοκλοπή, αλλά ότι απλώς εμπνεύστηκε. Και κάπου, αναφέρουν ότι σύμφωνα με το πόρισμα του λογισμικού, « Ο εναρκτήριος μονόλογος του «Δούκα του Γκλόστερ» στον «Ριχάρδο τον Τρίτο» και ένα μέρος της «Ομιλίας» του Νορθ, έχουν μία παράθεση επτά ίδιων λέξεων: γυαλί, αναλογία, χαρακτηριστικό, παραμορφωμένος, κόσμος, σκιά, φύση».
Προτείνω – αν σας ενδιαφέρει η Παγκόσμια Λογοτεχνία- να το ξεχάσετε.
