Ντουλαμάς ο Μεγαλοπρεπής, ένα πανωφόρι αλλιώτικο από τ΄ άλλα

Μέχρι την Κυριακή 26 Μαΐου θα παραμείνει ανοιχτή η εξαιρετική έκθεση που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη, με τίτλο: «Ιωάννα Παπαντωνίου. Ντουλαμάς ο Μεγαλοπρεπής. Ένα πανωφόρι αλλιώτικο από τα΄άλλα».

 

Πρόκειται για την πρώτη αναδρομική έκθεση της σπουδαίας ενδυματολόγου, ιστορικού του ενδύματος, ιδρύτριας και προέδρου του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, Ιωάννας Παπαντωνίου.

 

Σκοπός της έκθεσης είναι να παρουσιάσει τη μακρόχρονη σχέση της Ιωάννας Παπαντωνίου με τον ντουλαμά, ένα εξαιρετικά σπάνιο ένδυμα που φορέθηκε στα δυτικά Βαλκάνια την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μια σχέση ερευνητική, αλλά κυρίως δημιουργική, αφού ο «ντουλαμάς» και αντίστοιχα το «πιρπιρί» για τις γυναίκες, αποτέλεσε μια σταθερή πηγή έμπνευσης  και έρευνας κατά τη μακρόχρονη πορεία της στο θέατρο. 

Η έκθεση αποτελείται από 4 ενότητες. Στην πρώτη ενότητα, παρουσιάζονται αυθεντικοί ντουλαμάδες και πιρπιρί, καθώς και η μοναδική, εξαιρετική χρυσοκέντητη «Κοζοκα» από την Πελοπόννησο και τα χρόνια της βασίλισσας Αμαλίας, που δωρίθηκε στο Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα  τις πρώτες μέρες της έκθεσης.

 

Στην δεύτερη ενότητα, παρουσιάζονται θεατρικά κοστούμια που η Ιωάννα Παπαντωνίου έχει σχεδιάσει για το Θεσσαλικό Θέατρο, το Εθνικό Θέατρο, το Κρατικό Θέατρο Βόρειου Ελλάδος και την Εθνική Λυρική Σκηνή.

 

Χαρακτηριστικότερο όλων, το κοστούμι της «Κληταιμνήστρας» από την παράσταση «Χοηφόρες» του Αισχύλου που σκηνοθέτησε ο Κώστας Τσιάνος για το Θεσσαλικό Θέατρο το 1992 και το φόρεσε η Λυδία Κονιόρδου, το οποίο η κ. Παπαντωνίου σχεδίασε εμπνευσμένη από το αχνάρι(πατρόν) του ντουλαμά και το νυφιάτικο κεφαλόδεσμο της Αττικής. Το κοστούμι είναι ένα από τα ωραιότερα θεατρικά κοστούμια  που έχουν σχεδιαστεί για το Ελληνικό Θέατρο στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. 

 

Ωθώντας την δημιουργική  σχέση με τον ντουλαμά ένα βήμα παραπέρα, η Ιωάννα Παπαντωνίου τον ενέπλεξε με τη σύγχρονη σκηνή της ελληνικής μόδας. 

 

Έτσι στην τρίτη ενότητα της έκθεσης,  παρουσιάζονται 12 δημιουργίες γνωστών σχεδιαστών μόδας και μιας εικαστικού, που εμπνεύστηκαν από τον ντουλαμά και έδωσαν την δική τους «γραφή» στο ένδυμα.

 

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τέταρτη ενότητα στην οποία εκθέτεται  μια σειρά λευκών ενδυμάτων από διάφορους συνδυασμούς υφασμάτων και παραλλαγών του αχναριού(πατρόν) του ντουλαμά, ως προτάσεις για να φορεθούν σήμερα.  

 

Μερικά από αυτά φωτογραφήθηκαν και δημοσιεύτηκαν στο Πασχαλινό τεύχος της «VOQUE». 

 

• Ιωάννα Παπαντωνίου: Γιατί αποκαλώ τον ντουλαμά μεγαλοπρεπή 

 

«Ο λόγος που αποκαλώ τον ντουλαμά, μεγαλοπρεπή, είναι εξαιτίας της διαφορετικότητας που παρουσιάζει το αχνάρι του. Η χρήση δύο ημικυκλικών πλαϊνών, δημιουργεί μια απίστευτη ποικιλία από εφέ. Η επιλογή των υλικών, τη διακόσμησης, η τοποθέτηση των ημικυκλίων ή ασύμμετρων, μπορούν να δημιουργήσουν άπειρες μοναδικές παραλλαγές όπως τα δαχτυλικά αποτυπώματα ακόμα και στο λευκό χρώμα» σημειώνει η Ιωάννα Παπαντωνίου.

 

• Το ένδυμα εν δυνάμει έργο εφαρμοσμένης τέχνης

 

Το trikalanews.gr είχε μια μακρά κουβέντα για τις ανάγκες του ρεπορτάζ στο χώρο της έκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη, με τον σκηνογράφο-ενδυματολόγο, Νίκο Σαριδάκη, ο οποίος συνεργάζεται τα τελευταία χρόνια με το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, ντύνοντας τις κούκλες των εκθέσεων.

 

«Το ένδυμα, ασχέτως κοινωνικής προέλευσης ή κόστους, είναι ένα αντικείμενο έρευνας και δημιουργίας που συνδυάζει τις πρακτικές ανάγκες με την προσωπική αισθητική. Δεν είναι μόνο ένα πρακτικό αντικείμενο, αλλά και ένα εν δυνάμει έργο εφαρμοσμένης τέχνης» υπογράμμισε στο τέλος της συζήτησής μας. 

 

Φωτογραφίες: Νίκος Σαριδάκης