Παρέμβαση για την προάσπιση όλων των προβλεπόμενων δικαιωμάτων για τους εργαζόμενους σε ψηφιακές πλατφόρμες, όπως για παράδειγμα αυτές της παραγγελίας και διανομής φαγητού, πραγματοποιεί ο βουλευτής Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. κ. Βασίλης Κόκκαλης, με ερώτησή του προς τον υπουργό Εργασίας κ. Κωστή Χατζηδάκη.
Στην ερώτηση, ο Λαρισαίος πολιτικός ζητά από την κυβέρνηση να συμμορφωθεί με σχετική κοινοτική οδηγία ώστε η τελευταία με νόμο να καταστήσει υποχρεωτική την σύναψη συμβάσεων εξαρτημένης εργασίας μεταξύ ψηφιακής πλατφόρμας και παρόχων.
Αναλυτικά η ερώτηση που συνυπογράφεται από ακόμη βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει ως εξής: «Τον Δεκέμβριο του 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη νέα νομοθετική της πρωτοβουλία, που αφορά στην εργασία μέσω πλατφόρμας. Η πρωτοβουλία αυτή ήρθε ως συνέχεια της έκκλησης που απηύθυνε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2018, και ενώ η εργασία μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας, κορυφώθηκε στην περίοδο της πανδημίας του Covid 19. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΕ, το μέγεθος της οικονομίας ψηφιακών πλατφορμών εργασίας στην ΕΕ έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί, μέσα σε μια 4ετία, και από 3 δισ. το 2016, ανήλθε στα 14 δισ. το 2020 και τα πιο πρόσφατα στοιχεία, τα οποία περιλαμβάνουν και την περίοδο της πανδημίας, όπου εντάθηκε η χρήση των πλατφορμών, δείχνουν ότι το νούμερο αυτό θα είναι πολύ μεγαλύτερο. Με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπολογίζεται ότι 28 εκατ. άτομα απασχολούνται σε πλατφόρμες.
Σήμερα στην χώρα μας, ομοίως με άλλα κράτη μέλη, που ο αριθμός των απασχολούμενων έχει αυξηθεί σημαντικά και η μέσω ψηφιακής πλατφόρμας εργασία αποτελεί μια σύγχρονη μορφή εργασίας, που αφορά χιλιάδες εργαζομένους, οι οποίοι δικαιούνται να εργάζονται σε καθεστώς πλήρους ασφάλειας, η Πολιτεία οφείλει να αφουγκραστεί τις επιταγές της κοινωνίας και της ΕΕ και να προβεί στην πλήρη και σαφή νομοθετική θωράκιση των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων, μέσω του ορθού και δίκαιου χαρακτηρισμού της εργασιακής σχέσης ως σχέσης εξαρτημένης εργασίας, ώστε οι πάροχοι της εργασίας να απολαμβάνουν των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων, που απορρέουν από το καθεστώς του παρέχοντος εξαρτημένη εργασία, ως προς το ύψος του κατώτατου μισθού και το ως προς το χρόνο εργασίας.
Μέχρι σήμερα, όμως, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αντί να θέσει ένα διάφανο πλαίσιο εργασίας υπέρ των εργαζομένων αυτών, εξακολουθεί να μην έχει λάβει νομοθετική πρωτοβουλία, αφήνοντας τους εργαζόμενους να τελούν σε καθεστώς ανασφάλειας, τόσο ως προς το χρόνο εργασίας, όσο και ως προς το ύψος των απολαβών τους, διότι, με το νόμο 4808/2021 και το άρθρο 69, θεσπίστηκε τεκμήριο, ότι οι συμβάσεις εργασίας των παρόχων υπηρεσιών στις ψηφιακές πλατφόρμες δεν είναι εξαρτημένης εργασίας, ενώ συγχρόνως με το ίδιο άρθρο δίνεται το δικαίωμα επιλογής στις πλατφόρμες επιλογής της μορφής της εργασιακής σχέσης.
«Η διάταξη του άρθρου 69 ορίζει ότι : «Οι ψηφιακές πλατφόρμες συνδέονται με τους παρόχους υπηρεσιών με συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ή συμβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών ή έργου. 2. Η σύμβαση μεταξύ ψηφιακής πλατφόρμας και παρόχου υπηρεσιών τεκμαίρεται ότι δεν είναι εξαρτημένης εργασίας».
Η παραπάνω διάταξη είναι σαφώς προβληματική και βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με την υπό εκπόνηση οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία έχει ως κεντρικό άξονα, οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες, πλέον να μην θεωρούνται αυτοαπασχολούμενοι από τις πλατφόρμες, διότι αυτό σημαίνει ότι έχουν μηδενική ή περιορισμένη πρόσβαση σε εργασιακή προστασία, όπως είναι τα δικαιώματα συλλογικής διαπραγμάτευσης, η προστασία της υγείας και της ασφάλειας και τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. Και επιπλέον, η απασχόληση και το εισόδημα πρέπει να πάψουν να είναι απρόβλεπτα και αβέβαια και να καθορίζονται από αλγορίθμους που εκφεύγουν του ελέγχου των εργαζομένων, ανάλογα με το είδος της πλατφόρμας, τη φύση των καθηκόντων και το επίπεδο των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την εκτέλεση των εν λόγω καθηκόντων.
Η πρόταση οδηγίας, για την εργασιακή προστασία και ασφάλεια των εργαζομένων παρέχει κατάλογο κριτηρίων που καθορίζουν κατά πόσον η πλατφόρμα αποτελεί εργοδότη. Εάν η πλατφόρμα πληροί τα αναγκαία κριτήρια, τεκμαίρεται νομικά ότι είναι εργοδότης, και ο πάροχος της εργασίας είναι εργαζόμενος. Ο χαρακτηρισμός «εργαζόμενοι» με σχέσεις εξαρτημένης εργασίας, σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες θα έχουν πρόσβαση σε:
- εγγυημένη περίοδο ανάπαυσης και άδειες μετ’ αποδοχών·
- τουλάχιστον τον εθνικό ή κλαδικό κατώτατο μισθό (κατά περίπτωση)·
- προστασία της ασφάλειας και υγείας·
- επιδόματα ανεργίας, ασθένειας και υγειονομικής περίθαλψης·
- γονική άδεια·
- συνταξιοδοτικά δικαιώματα·
- παροχές για εργατικά ατυχήματα ή επαγγελματικές ασθένειες.
Όσο η Ελλάδα, όμως στο άρθρο 69 του ν. 4808/2021 ( παρ. 1) δίνει το δικαίωμα στην επιχείρηση – πλατφόρμα να επιλέξει το είδος της εργασιακής σχέσης και να απασχολεί είτε με συμβάσεις έργου είτε με συμβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών, είτε με συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας, σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι θα τελούν υπό καθεστώς μιας εργασίας χωρίς τα θεμελιώδη δικαιώματα και χωρίς την προστασία της εξαρτημένης εργασίας.
Επίσης, όσο το Υπουργείο δεν τροποποιεί και δεν ανατρέπει το αρνητικό τεκμήριο της παρ. 2 του άρθρου 69, σύμφωνα με το οποίο «Η σύμβαση μεταξύ ψηφιακής πλατφόρμας και παρόχου υπηρεσιών τεκμαίρεται ότι δεν είναι εξαρτημένης εργασίας, εφόσον συντρέχουν οι όροι και προϋποθέσεις της μονομερούς επιλογής έργων και της επιλογής χρόνου εργασίας, παρέχεται το δικαίωμα στις επιχειρήσεις, να προβαίνουν σε ψευδεπίγραφες συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, ενώ στην πραγματικότητα οι όροι των συμβάσεων αυτών, όπως κι αν ονομάζονται, οδηγούν ευθέως σε εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου 69 και στην εφαρμογή του τεκμηρίου της μη εξαρτημένης εργασίας, διότι πρόκειται για όρους που οδηγούν σε χαρακτηρισμό μιας σύμβασης ως ανεξάρτητων υπηρεσιών.
Ήδη, οι εργαζόμενοι –πάροχοι υπηρεσιών και η πληθώρα των καταγγελιών τους και των αναφορών, που έχουν περιέλθει σε γνώση μας αναφορικά με τις εργασιακές σχέσεις τους και την μορφή της παρεχόμενης εργασίας, αποτελούν την ουσιωδέστερη απόδειξη, ότι το άρθρο 69 ουδόλως συνιστά για εκείνους προστασία, αλλά αντιθέτως δίνει το δικαίωμα και την ευχέρεια στις επιχειρήσεις, κατ επίφαση να προβαίνουν σε συμβάσεις δήθεν εξαρτημένης εργασίας αλλά στην ουσία και σύμφωνα με το νομικό χαρακτηρισμό της σχέσεως, δυνάμει των ως άνω προυποθέσεων, να πρόκειται για συμβάσεις έργου και ανεξάρτητων υπηρεσιών.
Επειδή, το σχέδιο Οδηγίας που συζητείται στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα θέτει σαφές τεκμήριο υπέρ του χαρακτηρισμού της εργασίας στις πλατφόρμες ως μισθωτής εργασίας, «το αντίθετο δηλαδή από το άρθρο 69 του νόμου Χατζηδάκη, το οποίο υιοθετεί το αντίθετο τεκμήριο».
Επειδή, η παράγραφος 4 της Οδηγίας, προσκρούει στο άρθρο 69 παράγραφος 2.
Επειδή, είναι αναγκαία η νομοθετική πρωτοβουλία και η ευθεία τροποποίηση του άρθρου 69, ώστε οι επιχειρήσεις – ψηφιακές πλατφόρμες να συνάπτουν υποχρεωτικά συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας με τους παρόχους των υπηρεσιών, όπου θα υπάρχει σταθερός χρόνος εργασίας και κατώτατος μισθός.
Επειδή, ήδη εταιρίες – πλατφόρμες αποστέλλουν ενημερωτικά mail στους παρόχους, με την πρόταση της σύναψης συμβάσεων εργασίας αορίστου χρόνου μεν, πλην όμως, με την πρόταση όρων που δίνουν την δυνατότητα επιλογής διαθέσιμων ωρών εργασίας από τον πάροχο εργασίας και αναμόρφωσης των αμοιβών, που παραπέμπουν σε συμβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών.
Κατόπιν τούτων, ερωτάται ο κ. Υπουργός:
- Πότε και με ποιο τρόπο προτίθεται το Υπουργείο να προβεί σε συμμόρφωση της Εθνικής Νομοθεσίας με τις κατευθυντήριες γραμμές της Οδηγίας της Ε.Ε;
- Προτίθεται να τροποποιήσει το άρθρο 69 του νόμου 4808/2021, ώστε να καταστήσει υποχρεωτική την σύναψη συμβάσεων εξαρτημένης εργασίας μεταξύ ψηφιακής πλατφόρμας και παρόχων;»
