Σαφείς ευθύνες στην Πολιτική Προστασία, καταλογίζει ο υποστράτηγος της Πυροσβεστικής ε.α. Ανδριανό Γκουρμπάτση, ο οποίος έχει οριστεί ως τεχνικός σύμβουλος από τους πλημμυροπαθείς στη Φαρκαδόνα, σχετικά με τις επιπτώσεις της κακοκαιρίας Daniel.
Ο ίδιος στο πόρισμά του πριν από δύο εβδομάδες ανέφερε ότι:
– Δεν υπήρχε καμία πρόληψη ειδικά μετά τον Ιανό
-Δεν υπήρχε σε κεντρικό επίπεδο ένας ολοκληρωμένος αντιπλημμυρικός σχεδιασμός
-Δεν υπήρχε σχεδιασμός κυρίως σε έργα στα ορεινά της περιοχής
-Δεν είχαν ολοκληρωθεί όλα τα αντιπλημμυρικά έργα
-Ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας ήταν σε αποδιοργάνωση. Δεν υπήρχε συντονισμός μεταξύ Πολιτικής Προστασίας, Περιφέρειας, Πυροσβεστικής, Αστυνομίας .
-Επιπλέον, από αυτές τις παραλείψεις και τα εγκληματικά λάθη, όπως χαρακτηρίζονται στην έκθεση, προκύπτει το αδίκημα της θανατηφόρου έκθεσης που είναι κακούργημα έχει ποινή κάθειρξης ως και 10 έτη.
Στο νέο του πόρισμα αναφέρεται στην Πολιτική Προστασία αναφέροντας συγκεκριμένα:
«Αν και η θεομηνία Daniel είχε τα κατά νόμο χαρακτηριστικά Γενικής Καταστροφής ή σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον Περιφερειακή Καταστροφή Μεγάλης Έντασης δεν συγκλήθηκε έγκαιρα με ευθύνη του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας ή δυνητικά του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας από την 5η ή έστω την 6η Σεπτεμβρίου 2023 το Ανώτατο Κεντρικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας, που είναι το Κεντρικό Συντονιστικό Όργανο (Κ.Σ.Ο.Π.Π.), προκειμένου να συντονίζει τις δυνάμεις και μέσα πολιτικής προστασίας κατά την αντιμετώπιση της εν λόγω θεομηνίας καθόλη την χρονική περίοδο που ήταν σε εξέλιξη.
Με καθυστέρηση λοιπόν την 7η Σεπτεμβρίου 2023 και κατόπιν σχετικής αποφάσεως του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη συγκλήθηκε με έδρα τη Λάρισα Επιχειρησιακό Κέντρο για το συντονισμό των δυνάμεων και μέσων».
Ο ίδιος μεταξύ άλλων συμπληρώνει ότι «δεν ενεργοποιήθηκε από την ΓΓΠΠ αίτημα προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας (UCPM) για τη συνδρομή του και για την αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων στην Περιφέρεια Θεσσαλίας καθώς και σε άλλα Γεωγραφικά Διαμερίσματα με δυνάμεις, ειδικό εξοπλισμό και μέσα στη
συγκεκριμένη φυσική καταστροφή, όπως συνέβη την 18.07.2023 με την πυρκαγιά
της Ρόδου και την 21-08-2023 με την πυρκαγιά της Αλεξανδρούπολης στον Έβρο», καθώς και ότι «ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας καθυστέρησε να κηρύξει από 02-09-2023 και όχι την 07-09-2023 με την Αρ. Πρωτ. 519 /07-09-2023 Απόφαση του ΓΓΠΠ, σε Κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας τις Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας Θεσσαλίας».
Διαβάστε ολόκληρο το πόρισμα
Από τον συνδυασμό των προεκτεθέντων στοιχείων και δεδομένων που περιήλθαν έως σήμερα εις γνώση μου και ελήφθησαν υπόψη για τη σύνταξη της παρούσας Τεχνικής Έκθεσης διαπιστώθηκαν τα εξής:
Α) ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 1.- Ο ρόλος της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας συνδέεται κυρίως με τον συντονισμό των δράσεων όλων των φορέων που εμπλέκονται εκ του θεσμικού πλαισίου με ευθύνες και υποχρεώσεις στην αντιμετώπιση κινδύνων από πλημμυρικά φαινόμενα, με το συντονισμό της διοίκησης για την άμεση ανταπόκριση σε καταστάσεις εκτάκτων αναγκών που προέρχονται από πλημμυρικά φαινόμενα, καθώς και για τη διαχείριση των συνεπειών που ενδέχεται να προκληθούν. Αν και η θεομηνία <> είχε τα κατά νόμο χαρακτηριστικά Γενικής Καταστροφής ή σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον Περιφερειακή Καταστροφή Μεγάλης Έντασης δεν συγκλήθηκε έγκαιρα με ευθύνη του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας ή δυνητικά του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας από την 5η ή έστω την 6η Σεπτεμβρίου 2023 το Ανώτατο Κεντρικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας, που είναι το Κεντρικό Συντονιστικό Όργανο (Κ.Σ.Ο.Π.Π.), προκειμένου να συντονίζει τις δυνάμεις και μέσα πολιτικής προστασίας κατά την αντιμετώπιση της εν λόγω θεομηνίας καθόλη την χρονική περίοδο που ήταν σε εξέλιξη. Με καθυστέρηση λοιπόν την 7η Σεπτεμβρίου 2023 και κατόπιν σχετικής αποφάσεως του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη συγκλήθηκε με έδρα τη Λάρισα Επιχειρησιακό Κέντρο για το συντονισμό των δυνάμεων και μέσων. Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 5, παρ. 1, 2 και 3 του Ν. 3013/2002 (Α΄ ), όπως αντικαταστάθηκε και τροποποιήθηκε με το άρθρο 112 του Ν. 4249/2014 (Α΄ 73), το Κεντρικό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (Κ.Σ.Ο.Π.Π.), που ιδρύθηκε με την παρ. 1 του άρθρο 5, σύμφωνα με την παρ. 4 περ. γ΄ του ιδίου άρθρου, που είναι το Ανώτατο Κεντρικό όργανο Πολιτικής Προστασίας, μεταξύ άλλων αρμοδιοτήτων, <<Συντονίζει τη διάθεση του απαραίτητου ανθρώπινου δυναμικού, των μέσων, καθώς και το όλο έργο της αντιμετώπισης γενικών, περιφερειακών ή τοπικών μεγάλης έντασης καταστροφών>>, σύμφωνα δε με την περ. δ΄ <<Ενημερώνει την κοινή γνώμη για απειλούμενους κινδύνους καταστροφών και παρέχει οδηγίες, κατά την εκδήλωση των φαινομένων, προς αντιμετώπιση των καταστροφών, με στόχο την ελαχιστοποίηση των συνεπειών τους>>, ενώ σύμφωνα με την παρ. 5 του ιδίου ως άνω άρθρου <<Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης των ανωτέρω καταστροφών, το Κεντρικό Συντονιστικό όργανο Πολιτικής Προστασίας λειτουργεί σε όλη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου>>.
Εξάλλου, στο άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 3013/2002 ορίζεται ως καταστροφή <<νοείται κάθε ταχείας ή βραδείας εξέλιξης φαινόμενο ή……στο χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο χώρο, το οποίο προκαλεί εκτεταμένες δυσμενείς επιπτώσεις στον άνθρωπο καθώς και στο ανθρωπογενές ή φυσικό περιβάλλον, ενώ στην παρ. 3 ορίζονται οι κατηγορίες καταστροφών. Πιο αναλυτικά <<3. α. Γενική καταστροφή νοείται η καταστροφή που εκτείνεται σε περισσότερες σε περισσότερες από τρεις περιφέρειες της χώρας…β…γ. Περιφερειακή καταστροφή μεγάλης έντασης νοείται αυτή για την αντιμετώπιση της οποίας απαιτείται η διάθεση δυναμικού και μέσων πολιτικής προστασίας και από άλλες περιφέρειες ή και από κεντρικές υπηρεσίες και φορείς>>
Νοείται ότι συντονισμός στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών είναι η οργάνωση και διατήρηση της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων οργανικών μονάδων μιας υπηρεσίας ή ενός φορέα ή μιας δομής διοίκησης, καθώς και μεταξύ φορέων ή υπηρεσιών ή άλλου εμπλεκόμενου δυναμικού και μέσων πολιτικής προστασίας για την εξασφάλιση ενιαίας και συγχρονισμένης δράσης. Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α. 2.- Με μεγάλη καθυστέρηση αφυπνίστηκε η Πολιτική Προστασία και απεστάλη την 02-09-2023 η κατεπείγουσα επιστολή του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής κ. Β. Κικίλια προς τις Περιφέρειες της χώρας, ενώ θα έπρεπε αυτή και με το ίδιο περιεχόμενο να είχε σταλεί ήδη μετά από τον μεσογειακό τυφώνα <<ΙΑΝΟ>>, δηλαδή αμέσως μετά την 18η και 19η Σεπτεμβρίου 2020 από Υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας κ. Ν. Χαρδαλιά, δεδομένου ότι η Θεσσαλία είχε ήδη πρόσφατο βαρύ ιστορικό πλημμυρών, γιατί εκτός από το 2016, είχε εκ νέου πληγεί προηγούμενα και από άλλη καταιγίδα την 24η έως 28η Φεβρουαρίου 2018 και σε κάθε περίπτωση αυτή έπρεπε να είχε αποσταλεί έγκαιρα και πιο συγκεκριμένα με το τέλος της προηγούμενης αντιπυρικής περιόδου έτους 2022, δηλαδή από τον Νοέμβριο 2022, ενόψει της χειμερινής περιόδου 2023, σχετικά με την άμεση εκπόνηση και ολοκλήρωση αντιδιαβρωτικών και Περιφέρειες.
Πιο αναλυτικά με την ως άνω επιστολή του ο Υπουργός επισήμανε για τις ενδεδειγμένες ενέργειες εκπόνησης και ολοκλήρωσης των αναγκαίων αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων που γίνονται με τη συνέργεια Περιφερειών, Δήμων και Δασαρχείων δεδομένου του υψηλού κινδύνου εκδήλωσης πλημμυρικών φαινομένων ειδικά σε περιοχές που επλήγησαν από πυρκαγιές, με κατεπείγουσα επιστολή του προς όλες τις Περιφέρειες και όλους τους Δήμους της χώρας ζητούσε:
Α) Την ορθή τήρηση των μέτρων πρόληψης πλημμυρικών φαινομένων σε περιοχές όπου εκδηλώθηκαν δασικές πυρκαγιές κατά το τρέχον έτος, πέριξ των οικισμών πολεοδομικών συγκροτημάτων (ιδίως εφόσον αυτοί βρίσκονται στις εκβολές λεκανών απορροής)
Β) Την ορθή υλοποίηση των καθαρισμών φρεατίων ομβρίων υδάτων (ιδίως ενόψει και της μεταβολής των καιρικών συνθηκών από την προσεχή εβδομάδα)
Γ) Την κατά προτεραιότητα εκτέλεση έργων καθαρισμού των ρεμάτων
Δ) Την άμεση σύγκληση των αρμόδιων συντονιστικών οργάνων Πολιτικής Προστασίας ανά Περιφέρεια με κοινοποίηση προς το Υπουργείο Κλιματικής Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α. Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας αντιπλημμυρικών έργων και για κάθε απαιτούμενης εκ μέρους του Υπουργείου Συνδρομής (τεχνικής βοήθειας, παροχής μέσων). 3.- Ειδικά για την Περιφέρεια της Θεσσαλίας παράλληλα με την ως άνω επιστολή του ιδίου Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής κ. Β. Κικίλια, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, ενόψει επαπειλούμενου κινδύνου εκδήλωσης πλημμυρικών φαινομένων από την έλευση της μεσογειακής καταιγίδας <> και για τους ίδιους λόγους όφειλε, κατά το άρθρο 26 Ν. 4662/2020, να κηρύξει σε Κατάσταση Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας και τους Δήμους και Περιφέρεια Θεσσαλίας, όπως έπραξε την 17η Οκτωβρίου 2023 και με σχετική απόφασή του Κήρυξε σε Κατάσταση Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας του Δήμους της Περιφέρειας Αττικής, οι οποί συνδέονται με την κύρια κοίτη του Κηφισού και με τα υδατορέματα Ποδονίφτη και Εσχατιάς με σκοπό οι Δήμοι να προχωρήσουν άμεσα και χωρίς καμία καθυστέρηση στη διενέργεια έργων καθαρισμού και αποκατάστασης των υδατορεμάτων.
4.- Δεν έχει εκδοθεί έως σήμερα από την ΓΓΠΠ, όπως ορθώς επισημαίνεται στην από και με Αρ. Πρωτ. Α1841 /05-10-2022 Εγκύκλιο της ΓΓΠΠ με τίτλο <<Έργα και μέτρα πρόληψης για την αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων – Προπαρασκευαστικές δράσεις εμπλεκομένων φορέων>> η αναθεώρηση της 2ης Έκδοσης <<Σχεδίου>> Προτύπων Σχεδίων Αντιμετώπισης Εκτάκτων Καταστάσεων (ΣΑΕΚ). Εκκρεμεί σχετική αλληλογραφία της ΓΓΠΠ με την Διοικητική Αρχή Φραγμάτων (ΔΑΦ). Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας θα επανέλθει με νεότερο έγγραφό της σχετικά με τις διαδικασίες σχεδιασμού πολιτικής προστασίας μετά την υλοποίηση των ΣΑΕΚ.
Επισημαίνεται ότι με την ΔΑΕΕ/οικ2287/27-12-2016 (ΦΕΚ 4420/Β΄/2016) Απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών ρυθμίζονται θέματα που αφορούν τον Κανονισμό Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α. Ασφαλείας Φραγμάτων και τη συγκρότηση της Διοικητικής Αρχής Φραγμάτων (ΔΑΦ) 5.- Σοβαρή παράλειψη της ΓΓΠΠ, αφού δεν έχει εκδοθεί έως σήμερα, όπως ακριβώς εκδόθηκε σχετική Εγκύκλιος για τις δασικές πυρκαγιές με Αρ. Α1161/18-04- 2023 και τίτλο <<Κατευθυντήριες οδηγίες για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών για λόγους προστασίας από εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή εξαιτίας δασικών πυρκαγιών και οδηγίες για την σύνταξη ειδικών σχεδίων στα πλαίσια εφαρμογής του άρθρου 23 παρ. 4 του Ν. 4662/2020>> Εγκύκλιος προς όλες τις Περιφέρειες και τους Δήμους για τη σύνταξη Εδικού Σχεδίου για την προληπτική Οργανωμένη Απομάκρυνση Πολιτών και κατά την αντιμετώπιση Πλημμυρικών Φαινομένων, όπως άλλωστε αυτό επιβάλλεται από τις διατάξεις του άρθρου 23 παρ. 4 του Ν. 4662/2020, όπου ορίζεται ότι:
<<4. Στα Περιφερειακά και Τοπικά Σχέδια των Περιφερειών και των Δήμων, όπως αυτά ορίζονται στην περίπτωση ε΄ της παραγράφου 1 των άρθρων 20 και 21 του παρόντος, αντίστοιχα, συμπεριλαμβάνονται Ειδικά Σχέδια για την προληπτική οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών, τα οποία καταρτίζονται με τη συνδρομή των κατά τόπους αρμόδιων αστυνομικών, πυροσβεστικών, υγειονομικών και λιμενικών αρχών.
Ειδικότερα, τα ανωτέρω σχέδια περιλαμβάνουν, ιδίως,:
α. Διαδικασίες για τη λήψη απόφασης οργανωμένης απομάκρυνσης πολιτών για λόγους προστασίας της ζωής ή της υγείας τους, από εν εξελίξει ή από επαπειλούμενο κίνδυνο ή απειλή.
β. Εναλλακτικές οδεύσεις απομάκρυνσης και μέτρα εξασφάλισής της, όπως ενδεικτικά η προσωρινή μονοδρόμηση οδών διπλής κατεύθυνσης.
γ. Τρόπους και δυνατότητες μεταφοράς πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης μέσων μαζικής μεταφοράς.
δ. Διαδικασίες για την ενημέρωση του κοινού πριν και κατά τη διάρκεια της οργανωμένης απομάκρυνσης, συμπεριλαμβανομένων και των ατόμων με κινητικές δυσκολίες ή ειδικές ανάγκες. Δράσεις για την εύρεση θέσεων κατάλληλων χώρων υποδοχής, προσωρινής καταφυγής, στέγασης και παροχής διοικητικής μέριμνας>>.
6.- Δεν ενεργοποιήθηκε από την ΓΓΠΠ αίτημα προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας (UCPM) για τη συνδρομή του και για την αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων στην Περιφέρεια Θεσσαλίας καθώς και σε άλλα Γεωγραφικά Διαμερίσματα με δυνάμεις, ειδικό εξοπλισμό και μέσα στη συγκεκριμένη φυσική καταστροφή, όπως συνέβη την 18.07.2023 με την πυρκαγιά της Ρόδου και την 21-08-2023 με την πυρκαγιά της Αλεξανδρούπολης στον Έβρο.
7.- Για την πλήρη αξιοποίηση της γεωστοχευμένης προειδοποίησης πολιτών μέσω μηνύματος <<112>> σε περιπτώσεις πρόβλεψης έντονων καιρικών φαινομένων, σύμφωνα με τα οριζόμενα από το Γενικό Σχέδιο της ΓΓΠΠ <<ΔΑΡΔΑΝΟΣ>>, θα πρέπει να υπάρχει, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων πρόβλεψης των καιρικών φαινομένων, ακριβής χωρικός προσδιορισμός των περιοχών που αναμένεται να πληγούν, χρονικός προσδιορισμός της έναρξης και λήξης των φαινομένων στις περιοχές αυτές, καθώς και η προβλεπόμενη ένταση των φαινομένων.
Ωστόσο τα αποσταλθέντα μηνύματα μέσω <<112>> στους κατοίκους της Θεσσαλίας από την ώρα 6:15 μμ της 04-09-2023 έως και την ώρα 2:03 μμ της 06-09-2023 δεν ήταν γεωστοχευμένα, αφού δεν περιείχαν χρονικό προσδιορισμό της έναρξης και λήξης των φαινομένων στις περιοχές που επλήγησαν από την θεομηνία Daniel, καθώς επίσης δεν περιείχαν την προβλεπόμενη ένταση των φαινομένων.
8.- Δεν έχει έως σήμερα με ευθύνη της ΓΓΠΠ συγκροτηθεί η προβλεπόμενη από το άρθρο 42 του Ν. 4662/2020 Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνου. Ειδικότερα στο άρθρο 42 παρ. 1 του ως άνω νόμου ορίζεται ότι: <<1. Στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας συστήνεται, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνου η οποία, ανεξάρτητα από την κήρυξη κάποιας περιοχής σε Κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας, Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α. μπορεί να χαρακτηρίζει, ως κατεπείγοντα και άμεσης υλοποίησης, προληπτικής φύσεως έργα ή εργασίες των Δήμων ή Περιφερειών ή της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας ή οποιουδήποτε άλλου αρμόδιου φορέα του Δημοσίου που διακρίνονται σε:
α. έργα ή εργασίες καθαρισμού,
β. έργα ή εργασίες αντιπλημμυρικής θωράκισης μικρής κλίμακας,
γ. έργα ή εργασίες διάνοιξης αντιπυρικών ζωνών,
δ. έργα ή εργασίες συντήρησης δασικού οδικού δικτύου,
ε. έργα ή εργασίες για τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας,
στ. έργα ή εργασίες ανάσχεσης ή αποκατάστασης διάβρωσης εδαφών βασικών οδικών δικτύων ή αντιστήριξης πρανών ή αποτροπής κατολισθητικών φαινομένων και
ζ. έργα ή εργασίες που αφορούν σε αναγκαίες επιχειρησιακά κτιριακές υποδομές του Εθνικού Μηχανισμού,
η. έργα ή εργασίες άμεσης αντιμετώπισης κινδύνων από φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές, κατ΄ εφαρμογή των προβλεπόμενων στα Γενικά Σχέδια Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Διαχείρισης Συνεπειών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας>>, ενώ στην παρ. 3 της ιδίας ως άνω παραγράφου ορίζεται ότι: <<3. Σε περίπτωση που ένα έργο ή εργασία, έχει χαρακτηριστεί ως κατεπείγον και άμεσης υλοποίησης, η εκτέλεσή του ακολουθεί τις διαδικασίες των άρθρων 25 και 26 του παρόντος κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης και η έγκριση τυχόν περιβαλλοντικών όρων και λοιπών αδειοδοτικών απαιτήσεων πραγματοποιείται από τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων και Περιβάλλοντος της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενενήντα (90) ημερών>>.
9.- Στις προβλεπόμενες από το άρθρο 29 του Ν. 4662/2020 αρμοδιότητες της ΓΓΠΠ, μεταξύ άλλων, ανήκουν και: <<4. Η Γ.Γ.Π.Π. είναι αρμόδια για τον συντονισμό των εμπλεκόμενων φορέων σε όλες τις φάσεις του κύκλου καταστροφών και απειλών, με την επιφύλαξη της λειτουργικής και επιχειρησιακής αυτοτέλειας των διαδικασιών και ενεργειών έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα που συντονίζονται από το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης, κατά τις διατάξεις που διέπουν τις δράσεις αυτές.
Στο πλαίσιο αυτό:
α. Συντονίζει την προετοιμασία του δυναμικού και των μέσων Πολιτικής Προστασίας της Χώρας για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων καταστροφών, στο πλαίσιο του υφιστάμενου σχεδιασμού, ανά κατάσταση ετοιμότητας.
β. Αξιοποιεί τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία και τις πληροφορίες για την κινητοποίηση του δυναμικού και των μέσων Πολιτικής Προστασίας της Χώρας, εν όψει επαπειλούμενου κινδύνου ή προειδοποίησης για εκδήλωση αυξημένης διακινδύνευσης συμβάντων φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών.
γ. Οργανώνει και λειτουργεί Μονάδα Ευρωπαϊκού Αριθμού έκτακτης Ανάγκης (Unit 5-112).
δ. Συντονίζει το έργο και τις δράσεις αντιμετώπισης των καταστροφών, κατά την εκδήλωση των φαινομένων, καθώς και το έργο αποκατάστασης των προκαλουμένων ζημιών.
ε. Μεριμνά, μέσω των εμπλεκομένων φορέων του Εθνικού Μηχανισμού, για την ασφάλεια και προστασία της ζωής, της υγείας και περιουσίας των πολιτών και του Κράτους, του φυσικού περιβάλλοντος και, ιδίως, του δασικού πλούτου της Χώρας, καθώς και της πολιτιστικής κληρονομιάς, από τους κινδύνους των πυρκαγιών, θεομηνιών και λοιπών καταστροφών.
στ. Μεριμνά, σε περίπτωση εξελισσόμενης ή επικείμενης καταστροφής, για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών από μία περιοχή για λόγους προστασίας της ζωής ή της υγείας τους. Η λήψη της απόφασης για την οργανωμένη Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α. απομάκρυνση των πολιτών αποτελεί ευθύνη των κατά τόπους Δημάρχων, οι οποίοι έχουν τον συντονισμό του έργου πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση της καταστροφής σε τοπικό επίπεδο.
Όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από έναν (1) Δήμο, η απόφαση λαμβάνεται από τον αρμόδιο Περιφερειάρχη, ο οποίος μπορεί να εξουσιοδοτήσει σχετικώς τον οικείο χωρικό Αντιπεριφερειάρχη. Όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από μία Περιφέρεια, η ανωτέρω απόφαση λαμβάνεται από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας….>>, ενώ περαιτέρω στο άρθρο 30 παρ. 2 του Ν. 4662/2020 ορίζεται ότι <<2. Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, εκτός από τις αρμοδιότητες που προβλέπονται στο άρθρο 41 του ν. 4622/2019 (Α΄ 133), ασκεί και τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α. Συντονίζει και κατευθύνει το έργο της πολιτικής προστασίας σε όλες τις φάσεις του κύκλου των καταστροφών και απειλών. β…>>, δεν συγκάλεσε το ΚΣΟΠΠ, ως Πρόεδρος αυτού, για να υπάρξει συντονισμός δυναμικού και μέσων πολιτικής προστασίας κατά την αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων, δεδομένου ότι η μεσογειακή καταιγίδα Daniel έπληξε εκτός από την Περιφέρεια Θεσσαλίας και άλλες Περιφέρειες, όπως την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, Αττικής κλπ.
Επίσης για τον ίδιο λόγο την απόφαση για την την προληπτική οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών, σύμφωνα με τον νόμο, αφού η θεομηνία επηρέασε πάνω από μία Περιφέρεια, όφειλε να λάβει ο ΓΓΠΠ και δεν το έπραξε.
10.- Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας καθυστέρησε να κηρύξει από 02-09-2023 και όχι την 07-09-2023 με την Αρ. Πρωτ. 519 /07-09-2023 Απόφαση του ΓΓΠΠ, σε Κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας τις Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας Θεσσαλίας, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 1 και 2 του Ν. 4662/2020, λόγω επαπειλούμενου κινδύνου ή προειδοποίησης για εκδήλωση αυξημένης διακινδύνευσης συμβάντων φυσικών καταστροφών και πιο συγκεκριμένα των καταιγίδων που επρόκειτο να πλήξουν ολόκληρη την Θεσσαλία, Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α. ενόψει του Έκτακτου Δελτίου Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων (ΕΔΕΚΦ) που εκδόθηκε την Κυριακή 03 Σεπτεμβρίου 2023 από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, σύμφωνα με το οποίο επιδείνωση θα παρουσιάσει ο καιρός στη χώρα μας – και στη Θεσσαλία – με ισχυρές βροχές και καταιγίδες που θα συνοδεύονται από χαλαζοπτώσεις και μεγάλη συχνότητα κεραυνών, με ενισχυμένους ανέμους και αισθητή πτώση της θερμοκρασίας, προκειμένου να ληφθούν αναγκαία μέτρα αντίστοιχα με εκείνα της κήρυξης μιας περιοχής σε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης Πολιτικής Προστασίας.
11.- Στο ισχύον και το εφαρμοστέο για την Πολιτική Προστασία νομικό και θεσμικό πλαίσιο υφίσταται νομοθετική αβλεψία (νομοθετικό κενό), το οποίο ωστόσο δυνητικά μπορεί να επιφέρει ιδιαίτερα σοβαρά προβλήματα δυσλειτουργίες στον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας και ιδιαίτερα στην οργάνωση του. Πιο συγκεκριμένα στον ως άνω νομικό πλαίσιο δεν έχει προβλεφτεί διάταξη που να ρυθμίζει διαδικασία και όργανα που θα έχουν υποχρέωση να ελέγχουν και διαπιστώνουν, εάν οι εμπλεκόμενοι φορείς κατά την αντιμετώπιση των κινδύνων από φυσικές καταστροφές λχ πλημμύρες, πυρκαγιές, κι αυτό αφορά κυρίως τις Περιφέρειες και Δήμους, συμμορφώνονται πιστά και τηρούν τις προβλεπόμενες από τα Γενικά Σχέδια Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξ αιτίας των συγκεκριμένων κινδύνων της ΓΓΠΠ υποχρεώσεις.
Εξαιτίας λοιπόν της ως άνω παραλείψεως οι περισσότερες Περιφέρειες και Δήμοι δεν συμμορφώνονται πλήρως ή συμμορφώνονται μερικώς ή καθυστερούν να συμμορφωθούν. Δηλαδή δεν συντάσσουν / επικαιροποιούν τα Εδικά τους Σχέδια ή καθυστερούν να τα συντάξουν / επικαιροποιήσουν.
