Το μπλακ άουτ στην Ισπανία δείχνει πόσο ευάλωτη είναι η ψηφιακή Ελλάδα. Χωρίς ρεύμα, όλα καταρρέουν: κράτος, υγεία, πληρωμές. Ποιος προστατεύει το αύριο;
Κάποιοι το είδαν σαν μια ακόμη διεθνή είδηση, ένα τεχνικό πρόβλημα κάπου στην Ιβηρική Χερσόνησο. Όμως αυτό που συνέβη την περασμένη Κυριακή στην Ισπανία και την Πορτογαλία – ένα πανευρωπαϊκής έκτασης μπλακ άουτ που βύθισε δύο χώρες στο σκοτάδι – είναι η επιτομή του σύγχρονου πολιτικοτεχνολογικού διλήμματος: πώς χτίζουμε μια ψηφιακή κοινωνία όταν η βάση της, η ενέργεια, είναι τόσο εύθραυστη;
Σταμάτησαν τρένα, αεροδρόμια, φανάρια, νοσοκομεία, ακόμη και οι πληρωμές με κάρτα. Σβήστηκαν υπολογιστές, κατέρρευσαν τα κέντρα δεδομένων. Δεν ήταν επιστημονική φαντασία. Ήταν ο 21ος αιώνας με κλειστό διακόπτη.
Η Ελλάδα που οραματίζεται το «ψηφιακό θαύμα»
Στην Ελλάδα, η μετάβαση σε ένα ψηφιακό κράτος προβάλλεται ως εθνικό πρότζεκτ. Με υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης τον Δημήτρη Παπαστεργίου – τον «ψηφιακό Τρικαλινό» που έβαλε τα Τρίκαλα στον παγκόσμιο χάρτη των smart cities – το σχέδιο προχωρά με ταχύτητα.
Ταυτότητα στο κινητό, MyHealth, ψηφιακός ιατρικός φάκελος, gov.gr, συνδεσιμότητα του Δημοσίου, μηχανογράφηση υπηρεσιών. Ένα τεχνολογικό κύμα που, σωστά, προσπαθεί να εκσυγχρονίσει έναν απαρχαιωμένο κρατικό μηχανισμό. Όμως, όσο ψηλότερα ανεβαίνει το ψηφιακό οικοδόμημα, τόσο πιο κρίσιμο γίνεται το θεμέλιό του, η ενέργεια.
Το αόρατο ρίσκο του ψηφιακού κράτους
Κανείς δεν λέει την αλήθεια στον πολίτη, ο ψηφιακός μετασχηματισμός αυξάνει την τρωτότητα του κράτους.
Αν χαθεί το ρεύμα, δεν έχεις μόνο καθυστερήσεις. Έχεις κρατική αποδιοργάνωση.
Ούτε Ε1, ούτε φάρμακα, ούτε πρόσβαση στα στοιχεία σου. Οι υποδομές δεν επικοινωνούν. Το κράτος μένει στα τυφλά. Και αν το μπλακ άουτ συνδυαστεί με κυβερνοεπίθεση, τότε έχουμε ψηφιακή παράλυση.
Και κάτι χειρότερο, απώλεια εμπιστοσύνης. Γιατί ο πολίτης που πίστεψε ότι όλα λύθηκαν με ένα app, τώρα ξυπνά στο σκοτάδι χωρίς καμία «ψηφιακή διασύνδεση» να δουλεύει. Ρωτήστε τους Ισπανούς!
Ποιος διασφαλίζει ότι δεν θα συμβεί εδώ;
Στην Ισπανία ακόμα ψάχνουν τις αιτίες. Είτε ήταν βλάβη, είτε κυβερνοεπίθεση, το δίδαγμα είναι ίδιο, ένα blackout αρκεί για να δείξει την πραγματική γύμνια των συστημάτων.
Κι εδώ, ποιος εγγυάται την ανθεκτικότητα του ελληνικού δικτύου;
- Πόσο «αντέχει» το data center του gov.gr σε μια εκτεταμένη διακοπή;
- Υπάρχουν γεννήτριες σε όλες τις κρίσιμες υπηρεσίες;
- Υπάρχει σχέδιο συνέχειας (business continuity) για το κράτος σε τέτοιες συνθήκες;
Αυτά δεν τα απαντά ούτε ο Παπαστεργίου ούτε κανείς. Κι όμως, αυτά είναι τα πραγματικά ερωτήματα της ψηφιακής εποχής.
Η πολιτική ευθύνη δεν είναι να κάνεις apps – είναι να εξασφαλίσεις ότι δουλεύουν όταν σβήσουν όλα
Ο Παπαστεργίου δεν είναι ένας τυχαίος υπουργός. Είναι το πρόσωπο της ψηφιακής Ελλάδας, του εκσυγχρονισμού, της καινοτομίας.
Αλλά αυτή η Ελλάδα δεν μπορεί να ακουμπά μόνο στα ωραία banner και στις τελετές παρουσίασης νέων εφαρμογών. Πρέπει να στηρίζεται σε ενεργειακή ασφάλεια, κυβερνοάμυνα, σταθερότητα δικτύου.
Και κυρίως: σε αλήθεια προς τον πολίτη. Ότι το ψηφιακό θαύμα δεν είναι φθηνό, ούτε δεδομένο. Θέλει δουλειά, χρήμα και προετοιμασία για το χειρότερο.
Αν όχι τώρα, πότε;
Το ισπανικό μπλακ άουτ μάς έδωσε μια πολύτιμη προειδοποίηση. Όχι για να φοβηθούμε, αλλά για να προλάβουμε.
Το ερώτημα είναι απλό και σκληρό:
Είμαστε έτοιμοι να λειτουργήσουμε ως κοινωνία όταν σβήσει το ρεύμα;
Γιατί αν δεν είμαστε, τότε όλα αυτά που χτίζουμε – από το gov.gr ως το MyHealth – είναι πύργοι στην άμμο. Ή μάλλον, πύργοι από data που χάνονται με ένα κλικ.
Author: Χριστίνα Αλεξίου
