Μετά σχεδόν δυο ώρες οδήγησης από τα Τρίκαλα αντικρίζουμε τις στέγες της Νεράιδας, του πιο απομακρυσμένου χωριού των Τρικάλων. Πάνω όμως από τις στέγες, στέγη του χωριού, ο άγριος Κρυάκουρας μαγνητίζει το βλέμμα και μας γεμίζει αμφιβολίες. Θα σκαρφαλώσουμε εμείς σ’ αυτήν την ράχη; Σ’ αυτό το τσεκούρι, αυτήν την λευκή πλάκα που ορθώνεται αγέρωχα στα 2147 μέτρα και απειλεί τον ουρανό; Κάλιο να σιμώσουμε και το ξανασκεφτόμαστε.
Η εμπειρία του συλλόγου μας από προηγούμενες αναβάσεις μας ενθαρρύνει. Στο τσεκούρι ανεβαίνεις από την βόρεια πλευρά αφού το προσπεράσεις μετά από πορεία δυο ωρών. Τα τελευταία 400μ. απαιτούν ανάβαση μεγάλης κλίσης σε χαλιά ανάμικτο με λιθώνα. Σύμφωνα με τις διηγήσεις των ντόπιων στο μέσο του χαλιά υπάρχει και καταβόθρα που κρατάει χιόνι όλο το καλοκαίρι. Η λαϊκή φαντασία την καταγράφει ως κρυφή δίοδο των καταδιωκόμενων προς τα Θεοδώριανα και την Ήπειρο.
Υπάρχει και συντομότερη διαδρομή με προσέγγιση από νότια. Ακολουθείς τον χωματόδρομο που τερματίζει ψηλά πάνω από το χωριό, λίγο πριν την ράχη και «βαδίζεις» στην κορυφογραμμή. Πρέπει, όμως, να έχεις ξεπεράσει κάθε ίχνος υψοφοβίας και να γίνεις σχοινοβάτης πάνω στην κόψη του τσεκουριού.
Η παράδοση αναφέρει προπάτορα των κατοίκων τον Συγίζη από το ΓούστριΞηρομέρου, ο οποίος διωγμένος από τους Τούρκους ήρθε και κατοίκησε σ’ αυτό τον τόπο, στη θέση Καλύβια. Μόνο ένας διωκόμενος θα κατοικούσε μια χαράδρα συμπιεσμένη από δύο γκρεμούς ύψους πάνω από χίλια μέτρα έκαστος, αυτόν του Κρυάκουρα και του ανατολικού της Φούρκας.
Το χωριό μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση πριν από το 1850, παλαιότερα λέγονταν Γρεβενοσέλι. Αναφέρεται σε χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Γ’ του Παλαιολόγου το 1336, που βρέθηκε στο ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Καλαμπάκα και αναφέρει ότι η Επισκοπή των Σταγών είχε σαν όριο δυτικά της δικαιοδοσίας της το Γρεβενοσέλι.
Εδώ είναι το τόπος μαρτυρικού θανάτου για 1500 Ιταλούς στρατιώτες κατά την κατοχή. Μετά τον Αφοπλισμό της Μεραρχίας Πινερόλο ο ΕΛΑΣ είχε δεχθεί επίθεση στην περιοχή του Καρπενησίου και αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Τμήμα Ιταλών της μεραρχίας στάλθηκε βιαστικά από τον ΕΛΑΣ στην Νεράιδα για να γλιτώσουν την αιχμαλωσία από τους Γερμανούς. Αυτοί προστέθηκαν σε άλλους 3.500 που ήδη είχαν καταφύγει ή σταλεί εδώ.
Οι Ιταλοί υπέφεραν από υποσιτισμό και δυσεντερία, περνούσαν τον χρόνο τους σε αναζήτηση κάστανων και καρυδιών στο δάσος. Η γερμανική επίθεση συνεχίστηκε και οι Γερμανοί μπήκαν στην Νεράιδα στις 27 Νοεμβρίου του 1943. Οι Ιταλοί σκόρπισαν στα βουνά. Στη διάρκεια του χειμώνα, και χωρίς τροφή, πολλοί επέλεξαν να παραδοθούν. Μεταξύ αυτών ήταν και ο στρατηγός Ντζούντιτσε. Στο νοσοκομείο της Νεράιδας οι Γερμανοί εκτέλεσαν 50 τραυματίες και άρρωστους Ιταλούς. Κατά τις 20 ημέρες παραμονής των Γερμανών στο χωριό, οι Ιταλοί περιπλανούνταν πεινασμένοι μέσα στο κρύο. Όταν οι Γερμανοί έκαψαν το χωριό και αποχώρησαν από τις 6.000 Ιταλούς επέστρεψαν στο χωριό 4.000. Ωστόσο, σύμφωνα με την Αμερικανική OSS, 1.500 Ιταλοί παραδόθηκαν στους Γερμανούς.
Παρά τις προσπάθειες και τη διασπορά των Ιταλών στην δυτική περιοχή της Θεσσαλίας, οι αριθμοί των θανάτων από την πείνα και τις ασθένειες είχαν φτάσει τους 1.500. Οι Ιταλικές πηγές αναφέρουν 1.150 νεκρούς , 2.250 τραυματίες και 1.500 αγνοούμενους. Με το τέλος των γερμανικών επιχειρήσεων οι Ιταλοί που επέστρεψαν στην Νεράιδα, έχοντας ζήσει ένα τραγικό χειμώνα μέχρι το Μάρτιο του 1944, με εντολή του ΕΛΑΣ διασκορπίστηκαν στα άλλα χωριά για να σωθούν από βέβαιο θάνατο.
Τελικά το τσεκούρι του Κρυάκουρα έπεσε επάνω στους Ιταλούς. Ελπίζουμε το Ιταλικό κράτος να φροντίσει για την τοποθέτηση αναθηματικής πλάκας που να θυμίζει στον διαβάτη την τραγωδία του χειμώνα του 43 στον σκληρό τούτο τόπο.
Πηγές: Βικιπαίδειακαι Greek Travel Pages https://www.gtp.gr/LocPage.asp?id=13383&lng=1)
