Στις συζητήσεις μεταξύ των επιτελών του ελληνικού υπουργείου Εθνικής Αμυνας και των Αμερικανών από το Joint Strike Fighter Programme Office (JPO), η Ουάσινγκτον έχει προτείνει το 2028 ως το έτος ορόσημο που θα ξεκινήσει η παράδοση των πρώτων 20 F-35 που θα συγκροτήσουν την πρώτη μοίρα στην οποία θα ενταχθούν τα μαχητικά αεροσκάφη 5ης γενιάς.
Το 2028 προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί ο εκσυγχρονισμός των 83 F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας στην έκδοση Viper και οι Αμερικανοί προτείνουν να ξεκινήσει αμέσως μετά το πρόγραμμα παραλαβής των F-35. Οι Αμερικανοί πωλητές εισηγούνται να παραδοθούν στην ελληνική Πολεμική Αεροπορία τέσσερα F-35 το 2028, δύο το 2029, τρία το 2030, τρία το 2031, τέσσερα το 2032 και τα τελευταία τέσσερα F-35 το 2033. Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία τους, σε αυτό το χρονοδιάγραμμα παραδόσεων η Πολεμική Αεροπορία θα απορροφήσει ομαλά τα 5ης γενιάς μαχητικά αεροσκάφη, στήνοντας την πρώτη μοίρα όπου θα ενταχθούν οι εκπαιδευμένοι πιλότοι και πιστοποιημένοι τεχνικοί που θα στελεχώσουν την Top Gun μονάδα.
Το κόστος της αγοράς δεν μπορεί ακόμη να προσδιοριστεί επακριβώς. Οι Αμερικανοί της κατασκευάστριας εταιρείας Lockheed Martin έχουν εξηγήσει ότι το κόστος «fly away», δηλαδή χωρίς όπλα, για κάθε F-35Α ανέρχεται περίπου στα 80 εκατ. δολάρια. Μόνο για την αγορά των 20 πρώτων μαχητικών αεροσκαφών, χωρίς όπλα και δίχως να συμπεριλαμβάνεται η δαπάνη για την εκπαίδευση των χειριστών της Πολεμικής Αεροπορίας, θα απαιτηθούν 1,6 δισ. δολάρια. Αν προστεθεί το κόστος για τις υποδομές των F-35, τις εργασίες που θα γίνουν από ελληνικές εταιρείες, την εκπαίδευση των χειριστών της Πολεμικής Αεροπορίας, τη βιβλιογραφία και τα απαιτούμενα ανταλλακτικά για την περίοδο από την παράδοση του 1ου μέχρι την παραλαβή του 20ού μαχητικού αεροσκάφους, ο προϋπολογισμός του προγράμματος μπορεί να εκτιναχθεί στα 3,5-3,7 δισ. δολάρια.
F35_719336254
Αυτό θα είναι το τίμημα για την αγορά των 20 πρώτων F-35 που έχει αποφασίσει να αποκτήσει η κυβέρνηση για τη μετάβαση της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας στη νέα γενιά της αεροπορικής πραγματικότητας. Στο κόστος της παραγγελίας έχει προϋπολογιστεί η αγορά τεσσάρων εξομοιωτών πτήσης που επί της ουσίας είναι το ίδιο το F-35 χωρίς τον κινητήρα. Για να εκπαιδεύονται στο έδαφος οι χειριστές που θα αναλάβουν να πετούν τα πανάκριβα μαχητικά αεροσκάφη, ο προσφερόμενος εξομοιωτής αποτελείται απ’ όλα τα συστήματα του F-35, χωρίς το «κέλυφος» και τον κινητήρα, οι λειτουργίες του οποίου αποτυπώνονται στον θόλο του αποκαλούμενου simulator. Πόσο κοστίζουν οι τέσσερις εξομοιωτές για τα F-35; Σχεδόν 220 εκατ. δολάρια, δηλαδή περίπου όσο τρία καινούρια αεροσκάφη!
Ομως, στον σύνθετο και δαιδαλώδη κόσμο των αμυντικών δαπανών, τίποτα δεν είναι απλό, εκτός της επιλογής του όπλου που θα αγοραστεί. Μετά την απόφαση αγοράς των αμερικανικών μαχητικών F-35 -που θεωρούνται αυτή τη στιγμή ό,τι καλύτερο- απομένει να αποφασιστεί η μορφή της συμφωνίας γι’ αυτή την αγορά. Η Ελλάδα έχει δύο επιλογές: να πάρει τα αεροσκάφη χωρίς να εμπλακεί σε συμφωνίες συμπαραγωγής κάποιων τμημάτων τους, ή να κλείσει συμφωνίες βιομηχανικής συνεργασίας ώστε η παραγωγή ορισμένων μερών του αεροσκάφους και του εξοπλισμού του να αναληφθεί από ελληνικές εταιρείες, εισπράττοντας και τα αντίστοιχα ποσά από τις εξαγωγές αυτών που θα παράγονται.
Η απόφαση δεν είναι απλή διότι η συμμετοχή στην παραγωγή απαιτεί επένδυση, δηλαδή χρήματα, και αυτό επιβαρύνει τον προϋπολογισμό. Ομως η επένδυση αυτή μπορεί να έχει μεγάλη οικονομική απόδοση, προφανώς θα αναβαθμίσει τεχνολογικά την ελληνική αμυντική βιομηχανία, θα προσφέρει πολύτιμη τεχνογνωσία και θα εξασφαλίσει πολλές και υψηλού επιπέδου θέσεις εργασίας στον αεροναυπηγικό και τεχνολογικό εν γένει κλάδο.
Τι θα διαλέξει η ελληνική κυβέρνηση ουδείς γνωρίζει με βεβαιότητα ακόμη. Υπάρχει όμως ένας «οδηγός» για την απόφαση της Αθήνας: Τι έκαναν οι άλλοι. Τι έκαναν οι άλλες χώρες που απέκτησαν F-35. Ολες λοιπόν ανεξαιρέτως οι χώρες που διαθέτουν ή έχουν παραγγείλει F-35 έχουν υπογράψει συμφωνίες SSI (Βιομηχανικής Συνεργασίας και Ασφάλειας Εφοδιασμού).
Κάποιες από τις χώρες συμμετείχαν από την αρχή με σημαντικές επενδύσεις στην παραγωγή του αεροσκάφους και κάποιες άλλες αποφάσισαν την αγορά του αφού κατασκευάστηκε. Ολες όμως ανεξαιρέτως που μπήκαν στο κλειστό club εκείνων που εξοπλίζονται με τα υπερσύγχρονα F-35 συμμετέχουν στην παραγωγή τμημάτων του αεροσκάφους και εισπράττουν εξάγοντας αυτά που παράγουν.
Επιπλέον, αποφεύγουν να αναλάβουν το ρίσκο παραλαβής που συνδέεται με το αν διαθέτουν τις απαιτούμενες υποδομές. Το ρίσκο παραμένει στην κατασκευάστρια εταιρεία, τη Lockheed Martin.
