Επί Τουρκοκρατίας δεν υπήρχαν σχολεία στις απομακρυσμένες περιοχές και οι προσπάθειες για εκπαίδευση βασίζονταν σε πρωτόγονα μέσα. Μερικοί καλόγεροι και λαϊκοί που ήξεραν ανάγνωση και γραφή μάζευαν τα παιδιά στους νάρθηκες εκκλησιών, σε σκοτεινά κελιά ή ακόμη και σε σπήλαια και τους μάθαιναν την αλφαβήτα.
Στην περιοχή του Πηλίου, ένα τέτοιο ιδιότυπο σχολείο κρυβόταν στην βραχώδη ακτογραμμή ανάμεσα στην Φακίστρα και την Νταμούχαρη. Για να φτάσει κανείς σε αυτό το απόκρημνο σημείο, δυσκολευόταν να προσανατολιστεί και να βρει το μυστικό πέρασμα που ξεκινούσε από την Τσαγκαράδα, όπως αναφέρει το mixanitouxronou.gr.
Το «κρυφό σχολειό» σήμερα και ο θρύλος…
Σήμερα έχει δημιουργηθεί ένα ασφαλές, αλλά κουραστικό μονοπάτι και ο επισκέπτης μπορεί να προσεγγίσει το σημείο, όπου ο θρύλος αναφέρει ότι στη μικρή σπηλιά ασκήτευε ένας καλόγερος από το 1668. Ως μοναδική συντροφιά είχε την εικόνα της Παναγιάς της Μεγαλομάτας….
Ο καλόγερος συνήθιζε να βάζει μια σανίδα στα βράχια, η οποία επέτρεπε στα παιδιά από την Τσαγκαράδα να περνάνε. Όταν την έβγαζε, το μικρό σπήλαιο αποκοβόταν τελείως από τον κόσμο.
Οι πειρατές ανακάλυψαν την «κρυψώνα»
Τα μαθήματα γίνονταν συνήθως βράδυ, υπό το φόβο των διώξεων, σύμφωνα με τον τοπικό θρύλο. Δυστυχώς, το μέτρο ασφάλειας δεν αποδείχθηκε αποτελεσματικό. Όταν «προδόθηκε» η κρυψώνα, έφτασαν στην περιοχή πειρατές. Αγκυροβόλησαν στον όρμο και άρχισαν να αναζητούν την σπηλιά. Πίστευαν ότι στο εσωτερικό της κρύβονταν σπουδαίοι θησαυροί.
Όταν την εντόπισαν αναρριχήθηκαν στα βράχια και κατάφεραν να ανέβουν σε υψηλότερο επίπεδο. Από εκεί έριξαν σκοινιά και κατάφεραν να μπουν μέσα. Όταν συνειδητοποίησαν ότι δεν υπήρχαν εκεί θησαυροί και αντικείμενα αξίας, απογοητεύτηκαν και σκότωσαν τον ανήμπορο καλόγερο. Αυτό ήταν το τραγικό τέλος του δασκάλου του κρυφού σχολειού της Φακίστρας….
Σήμερα, μέσα στη σπηλιά υπάρχουν ακόμη τα πέτρινα ερείπια, ενώ λίγο παραδίπλα, σε άλλη μικρότερη σπηλιά, σώζεται το εκκλησάκι της Παναγιάς της Μεγαλομάτας. Η εικόνα της Παναγίας, που κάποτε κρατούσε συντροφιά στο γέρο δάσκαλο, πλέον έχει μεταφερθεί στην Τσαγκαράδα. Και τα δύο σπήλαια είναι επισκέψιμα με πεζοπορία και προσελκύουν τους περιηγητές που θέλουν να ανακαλύψουν την κρυφή ιστορία και τη γοητεία του Πηλίου….
