*Χριστούγεννα και Ειρήνη
“Υψηλέ βασιλεύ, τι σοι και τοις πτωχεύσασι;/ Ποιητά ουρανού, τι προς γηίνους ήλυθας;/ Σπήλαιον ηράσθης ή φάτνη ετέρφθης;”
Ας αφήσουμε για μία φορά τις υποκριτικές ή ατελέσφορες ευχές του τύπου “Καλά Χριστούγεννα”. Ευχές που τις συνοδεύουν άλλες ευχές με αναφορά στην Αγάπη, την Ευτυχία, την Υγεία και την Ειρήνη.
Πολλοί εύχονται το αστέρι της Βηθλεέμ να φέρει την Ειρήνη στον κόσμο “και επί γης ειρήνη” και “εν ανθρώποις ευδοκία”.
Φαίνεται, ωστόσο, πως 21 αιώνες μετά η ευχή και το προμήνυμα των αγγέλων ή δεν διατυπώθηκαν σωστά ή οι άνθρωποι τα παρερμήνευσαν (ή και αδιαφόρησαν) ή οι άγγελοι ενήργησαν και εκφράστηκαν χωρίς την συγκατάθεση του Θεού και του Σωτήρα Χριστού (υιού Θεού) ή ακόμη-ακόμη χωρίς να γνωρίζουν τη βαθύτερη ουσία-φύση του ανθρώπου(ανειρήνευτη φύση, βίαιη και πολεμοχαρής).
Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσουμε και την γλωσσική εκδοχή πως το σωστό (σύμφωνα με κάποιους κώδικες) είναι “Ευδοκίας” και όχι “Ευδοκία” τότε όλα ανατρέπονται.
Γιατί, λοιπόν, οι άνθρωποι επιμένουν αιώνες τώρα να επαναλαμβάνουν τις ίδιες ευχές χωρίς απτό αντίκρισμα; Είναι δείγμα συνήθειας ή προϊόν μιας εσωτερικής ανάγκης στο να ευχόμαστε και να προσδοκούμε το επιθυμητό αλλά και το τόσο “απίθανο”;
“Credo quia absurdum” (Τερτυλιανός, Το πιστεύω, επειδή είναι παράλογο).
Συνιστά, επίσης, έναν αθεράπευτο στρουθοκαμηλισμό μπροστά στην πραγματικότητα των ατελέσφορων ευχών ή μία ακόμη κοινωνική υποκρισία; Ποιος μπορεί να ερμηνεύσει αυτήν την πλημμυρίδα των χριστουγεννιάτικων ευχών που τώρα έλαβε τη μορφή βιομηχανίας, αφού το διαδίκτυο διευκολύνει την αποστολή-έκφρασή τους;
Εν τω μεταξύ κι ενώ η ατμόσφαιρα τέτοιες μέρες γεμίζει από τις ευχές, τα κάλαντα, τις διαφημίσεις και τους εκκλησιαστικούς ύμνους σε κάποιους κύκλους διανοητών και θρησκευόμενων φουντώνει ο προβληματισμός και η συζήτηση όχι τόσο για το “μάταιον” της Γέννησης και της Σταυρικής Θυσίας του Χριστού όσο για την πιθανότητα ή και αναγκαιότητα να ξανακατέβει (ξαναγεννηθεί;).
Τον προβληματισμό αυτόν τον τροφοδοτούν και τα τρία ερωτήματα του υμνογράφου στον εισαγωγικό ύμνο. Από τα τρία ερωτήματα περισσότερο ξεχωρίζει το δεύτερο “…Τι προς γηίνους ήλυθας;”.
Αν ο υμνογράφος με το ερώτημα αυτό και με το ρητορικό τρίτο ερώτημα (“Σπήλαιον ηράσθης ή φάτνη ετέρφθης;” ) αδυνατεί 2025 χρόνια μετά να αιτιολογήσει ή και να δικαιολογήσει το σκοπό της Γέννησης του Θεανθρώπου, εμείς ποιο επιχείρημα θα έπρεπε να προτάξουμε για την αναγκαιότητα ή και ματαιότητα επιστροφής του Χριστού στον πλανήτη μας.
Θα προσπεράσουμε τα θεολογικά και δογματικά προβλήματα-συντεταγμένες μιας τέτοιας σκέψης ή και συζήτησης και θα επικεντρωθούμε στην εικόνα του σύγχρονου κόσμου. Φυσικά δεν εννοούμε τη “Δευτέρα Παρουσία”, όπου ο Χριστός θα λειτουργήσει ως ανώτατος Κριτής και Τιμωρός των αμαρτωλών.
Αλήθεια ποια είναι τα προβλήματα του σημερινού μας κόσμου που καθιστούν αναγκαία την έλευση (για δεύτερη φορά) του Χριστού; Πώς θα απαντούσαμε στους δύσπιστους που υποστηρίζουν πως τα προβλήματα μπορεί να τα λύσει ο ίδιος ο άνθρωπος, αφού ο ίδιος είναι που τα δημιουργεί.
Εξάλλου σύμφωνα και με τους μελετητές του Χριστιανισμού ο άνθρωπος ορίζει μόνος του τη μοίρα του, αφού του δόθηκε η ελευθερία της βούλησης. Βέβαια, κάποιοι αντιτείνουν πως στο βαθμό που εδώ και χιλιάδες χρόνια κυβερνά το “κακό” πρέπει να ανιχνεύσουμε την αιτία του κακού (βία, πόλεμος…) στην ίδια την ανθρώπινη φύση και όχι σε κάποια εξωγενή αιτία.
Εξάλλου αιώνες πριν ο Πλάτων είχε πει πως ο Θεός είναι αναίτιος(αθώος) για τις επιλογές του ανθρώπου. Δηλαδή, ο άνθρωπος φέρει την ευθύνη των πράξεών του και των συνεπειών τους, και όχι η θεία πρόνοια (Πολιτεία, 379a-e).
“Αιτία ελομένου, θεός αναίτιος”
Με αυτήν την παραδοχή επαγωγικά οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως ο ανειρήνευτος κόσμος μας πληρώνει το τίμημα ενός “κατασκευαστικού λάθους” του δημιουργού. Ο άνθρωπος, δηλαδή, πλάστηκε βίαιος και γι αυτό η βία και οι πόλεμοι είναι οι μόνιμοι συνοδοί του εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Εξάλλου να μην ξεχνάμε πως “η ανθρώπινη ιστορία άρχισε με μια πράξη βίας” (αδελφοκτονία , ο Κάιν σκότωσε τον Άβελ).
Αν όλα τα παραπάνω συνιστούν μία αντικειμενική πραγματικότητα, τότε προς τι οι ευχές “και επί γης ειρήνη”;
Οι πόλεμοι που μαίνονται στον πλανήτη μας (Ουκρανικός, Σουδάν, Υεμένη, Μιανμάρ, και σε διάφορες περιοχές της Αφρικής (Σαχέλ…) αλλά και οι διάφορες εμφύλιες διενέξεις στο εσωτερικό πολλών χωρών για άλλους αποτελούν στοιχείο για την αποτυχία της ευχής των αγγέλων, όπως αυτή εκφράστηκε με το εμβληματικό “και επί γης ειρήνη” και για άλλους μία ευχή-προσδοκία για μία δεύτερη έλευση-γέννηση του Χριστού.
Βέβαια, κάποιοι αντιτείνουν πως ο δοξαστικός ύμνος των αγγέλων έχει παρερμηνευτεί, αφού η χριστιανική ειρήνη είναι διαφορετική από την ανθρώπινη-εγκόσμια ειρήνη. Η χριστιανική ειρήνη είναι μία εσωτερική ειρήνη που συνιστά την αναγκαία συνθήκη για την επίτευξη της παγκόσμιας Ειρήνης.
Μία άλλη παράμετρος της ειρήνης είναι και οι προϋποθέσεις που θέτουν οι ύμνοι των αγγέλων. Κι αυτές σχετίζονται με την “Ευδοκία” του Θεού προς τους ανθρώπους. Η ευδοκία ορίζεται ως η εύνοια, η χάρη και η φιλανθρωπία του Θεού προς τον άνθρωπο.
Άρα μέτοχοι της χριστιανικής Ειρήνης είναι μόνον οι άνθρωποι στους οποίους ο Θεός “ευδόκησε”(ευδοκία).
Συμπληρωματικά θα πρέπει να τονιστεί πως η χριστιανική ειρήνη θα πρέπει να συνδυαστεί και με την γνωστή αποστροφή του Χριστού:
“Μη νομίσετε ότι ήλθον βαλείν ειρήνην επί την γην. Ουκ ήλθον βαλείν ειρήνην, αλλά μάχαιραν. Ήλθον γαρ διχάσαι άνθρωπον κατά του πατρός αυτού…”
Η παραπάνω δήλωση-ομολογία του Χριστού συνήθως αποσιωπάται και υπερτονίζεται ο δοξαστικός ύμνος των αγγέλων “Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία”.
Εν τω μεταξύ εμείς με περισσή αφέλεια επιμένουμε τέτοιες ημέρες να διακηρύσσουμε το
“Οι ουρανοί αγάλλονται…” (Αλήθεια ποιος είδε και ποιος οίδε;)
Και το “χαίρει η Φύσις όλη”.
Περί αυτού καμία ένσταση…Εξάλλου η Φύσις κατά τακτά διαστήματα μας εκφράζει την οργή της…
Επειδή, όμως, τα Χριστούγεννα δεν είναι μία γιορτή φολκόρ, ούτε ένα επετειακό show των χορηγών της καταναλωτικής μας βουλιμίας, αλλά ένα γεγονός-ευκαιρία για αυτογνωσία και εσωτερική περιδιάβαση και επειδή τα Χριστούγεννα “ουκ άνθρωπον αποθεωθέντα λέγομεν, αλλά Θεόν ενανθρωπήσαντα” (Πατριάρχης Βαρθολομαίος), κι επειδή η αγάπη, η συγχώρεση, η αλληλεγγύη και η ελπίδα πλεονάζουν την ημέρα αυτή κι επειδή η Ειρήνη “πάντα νουν υπερέχουσαν” δεν μπορούμε παρά κι εμείς να συνταχτούμε με το δοξαστικό των αγγέλων, το “Επί Γης Ειρήνη”.
Blog “ΙΔΕΟπολις”
Ηλία Γιαννακόπουλου
Φ ι λ ο λ ό γ ο υ
