Την Τετάρτη 08/03/2023 στο 4ο ΓΕΛ Πειραματικό «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης» Τρικάλων πραγματοποιήθηκε με το ΚΘΒΕ στα πλαίσια του προγράμματος «Το ΚΘΒΕ στην εκπαίδευση» δράση με το τμήμα της Α1 Λυκείου και με την υπεύθυνη καθηγήτρια: Μπαλαμώτη Ελένη. Το θέμα της δράσης είχε ως αφορμή το λογοτεχνικό κείμενο «Μαργαρίτα Περδικάρη». Οι δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν είχαν ως θέμα: Καταπίεση από την οικογένεια, καταπίεση σε μια κλειστή κοινωνία, ελευθερία του λόγου. Η δράση διαμοιράστηκε σε τρεις φάσεις ανάπτυξης με τη βοήθεια των δύο θεατρολόγων – εμψυχωτών – σχεδιαστών του προγράμματος Μαίρη Χατζηαγγελίδου και Ματίνα Παγουλάτου.
Μαργαρίτα Περδικάρη
Θέμα: Καταπίεση από την οικογένεια, καταπίεση σε μια κλειστή κοινωνία, ελευθερία του λόγου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μπαλαμώτη Ελένη
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΦΑΣΗ- ΓΝΩΡΙΜΙΑ, ΚΑΝΟΝΕΣ, ΖΕΣΤΑΜΑ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 15’
Η ομάδα σχηματίζει κύκλο και συστήνεται.
Το πείραμα- Σπασμένο τηλέφωνο:
Για πείτε μας βρε παιδιά, από τη δική σας εμπειρία, όταν κάποιος μιλάει πιστεύετε πως τον ακούμε πραγματικά; Έχει γίνει ένα πείραμα στην Αμερική, δεν θα σας πω τι αποδεικνύει, θα σας το δείξω. Προσοχή! Μοιάζει πολύ με το σπασμένο τηλέφωνο, αλλά δεν είναι. Είναι πείραμα.
Η εμψυχώτρια λέει στο αυτί του διπλανού της (από αριστερά) τη λέξη «πλατεία», πολύ ψιθυριστά. Η λέξη ταξιδεύει από αυτί σε αυτί. Ο τελευταίος στον κύκλο αποκαλύπτει δυνατά τη λέξη. Το πείραμα επαναλαμβάνεται από την αντίστροφη πλευρά, με την λέξη «κάμαρα».
Σήμερα θα συμμετέχουμε μαζί σε ένα εκπαιδευτικό θεατρικό πρόγραμμα. Δεν θα ανεβάσουμε παράσταση, ούτε θα κάνουμε διαγωνισμό υποκριτικών επιδόσεων, οπότε θέλω να είστε χαλαροί και να το ευχαριστηθείτε. Θα χρησιμοποιήσουμε θεατρικές μεθόδους, παιχνίδια και ασκήσεις, όπως αυτά που χρησιμοποιούν οι ηθοποιοί, αλλά με στόχο να σκεφτούμε, να επικοινωνήσουμε συναισθήματα και απόψεις και να τα συζητήσουμε με έναν διαφορετικό τρόπο.
Πριν όμως ξεκινήσουμε πρέπει να ορίσουμε τρεις κανόνες, οι οποίοι θα ισχύουν σε όλη τη διάρκεια της συνάντησης και σε όλα τα παιχνίδια:
Οι κανόνες: Η εμψυχώτρια ορίζει τους βασικούς κανόνες της συνάντησης:
- Σταθερή θέση στον κύκλο. Δείτε τους διπλανούς σας και απομνημονεύστε τη θέση σας. Κάθε φορά που θα ξεκινώ να μετράω αντίστροφα από το 5, μέχρι να φτάσω στο μηδέν θα πρέπει να έχετε πάρει τη θέση σας στον κύκλο,
- Κάθε φορά που θα φωνάζω «στοπ», θα ακινητοποιήστε. Θα παραμένετε παγωμένοι όπως και όπου σας βρήκε η εντολή, χωρίς να διορθώνετε τη στάση σας,
- Όποτε σας κάνω αυτό το σήμα (σήμα σιωπής), θα πρέπει όλοι να το μιμηθείτε σιωπηλοί και ακίνητοι μέχρι να σταματήσω.
Περπατήματα:
Α. Περπατάτε στο χώρο καλύπτοντας τα κενά. Κάθε φορά που θα λέω ΣΤΟΠ θα ακινητοποιήστε, κάθε φορά που θα μετράω θα κάνετε κύκλο και όταν κάνω το σήμα της σιωπής πρέπει να με μιμηθείτε. Φανταστείτε το χώρο αυτό σαν μια βάρκα: πρέπει να είστε σκορπισμένοι, αν μαζευτείτε όλοι στον ίδιο χώρο η βάρκα θα αναποδογυρίσει. Να μην υπάρχουν κενά.
(ΣΤΟΠ, ΚΥΚΛΟΣ, ΣΙΩΠΗ, ΣΙΩΠΗ, ΣΤΟΠ, ΚΥΚΛΟΣ)
Β. Περπατήματα σε περιορισμένο χώρο:
Η εμψυχώτρια έχει δημιουργήσει στο χώρο ένα τετράγωνο με χαρτοταινία. Ζητάει από τους μαθητές να κινηθούν μόνο μέσα σε αυτόν το χώρο, χωρίς να τσουγκρίσουνε ο ένας με τον άλλον.
ΦΑΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ά ΜΕΡΟΣ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 15΄
Η ομάδα επιστρέφει σε κύκλο με αντίστροφη μέτρηση.
Αυτοσχεδιασμός σε ομάδες:
Η εμψυχώτρια χωρίζει την τάξη σε τέσσερις ομάδες και ζητά να παρουσιάσουν έναν αυτοσχεδιασμό με θέμα την καταπίεση.
Καταπίεση στην οικογένεια.
1η ομάδα. Ο αυτοσχεδιασμός πρέπει να τελειώνει με τη φράση: «Μα καλά, την μητέρα σου δεν την σκέφτηκες;»
2η ομάδα. Ο αυτοσχεδιασμός πρέπει να τελειώνει με τη φράση: «Εμείς το κούτελό μας το έχουμε καθαρό».
Καταπίεση σε κλειστή κοινωνία
3η ομάδα Ο αυτοσχεδιασμός πρέπει να τελειώνει με τη φράση: «Θα σου κρεμάσουν κουδούνια».
4η ομάδα. Ο αυτοσχεδιασμός πρέπει να τελειώνει με τη φράση: «Τι θα πει ο κόσμος;»
ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ: 10 λεπτά
Παρουσίαση και αν υπάρχει χρόνος εφαρμόζουμε την άσκηση ανίχνευση σκέψης.
Με αντίστροφη μέτρηση τα παιδιά επιστρέφουν στον κύκλο.
«Τον πρώτο καιρό έκλαψε πάρα πολύ. Κάθε μέρα, κάθε νύχτα. Και κρυφά καμιά φορά στο σκολειό και μέσα στο σπίτι μαζί με τούς άλλους σαν άρχιζαν και κλαίγαν υστέρα απ’ τους καβγάδες. Και μοναχή της τη νύχτα. Έβλεπε πως η ζωή της δε θα ξέφευγε ποτές απ’ τη μοίρα των Περδικάρηδων — την αρρώστια, την τρέλα, το ψέμα. Κ’ έβλεπε ακόμα πως μήτε στη δυστυχία των απλών ανθρώπων δεν θα ‘χε αυτή το δικαίωμα. Αυτή έπρεπε να σφίγγει τα χείλια της, να ζει σαν τους άλλους και να κάνει πως τις δέχεται όλες αυτές τις αρχές της πατροπαράδοτης τάξης που είδε να κουρελιάζονται. Αλλιώς, χειρότερη ακόμα καταδίκη την περίμενε μέσα στη μικρή επαρχιακή πόλη, λίγο να ξέφευγε: η γελοιότητα. Γι’ αυτό και μέσα στην πόλη, μέσα στο σκολειό της, κανένας δεν την είδε ποτές του να κάνει κάτι, που μπορούσε να την ξεχωρίζει απ’ τούς άλλους της οικογένειας.
Σιγά-σιγά, μέρα με μέρα, έφκιασε μέσα της μια ιδέα, την έδεσε, την οργάνωσε μοναχή της, μέρα με μέρα, νύχτα με νύχτα, δάκρυ με δάκρυ: Όλοι τους έχουν στον κόσμο μια χαρά, μιαν ελπίδα, μιαν αγάπη, μιαν αυταπάτη. Αυτή δεν είχε τίποτα.»
ΦΑΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Β΄ ΜΕΡΟΣ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 25 λεπτά
Κυνηγητό (παραλλαγή):
«Πιάσε την ιδέα»
Η ιδέα είναι ένα αντικείμενο, μια εφημερίδα. Η εμψυχώτρια ορίζει κάποιον ως κυνηγό και δίνει το σήμα της έναρξης του παιχνιδιού δίνοντας την ιδέα σε κάποιον. Η ιδέα πρέπει να αλλάζει διαρκώς χέρια. Η κυνηγός πρέπει να πιάσει την ιδέα δηλαδή εκείνον που την έχει στα χέρια του. Η κυνηγός μπορεί να πιάσει κάποιον μόνο αν εκείνος κρατά την ιδέα. Όποιον πιάσει γίνεται και αυτός κυνηγός μπαίνοντας από πίσω του σαν τρενάκι. Όταν το τρενάκι γίνει πολύ μεγάλο η εμψυχώτρια μπορεί να δημιουργήσει δύο ή τρία τρενάκια.
Με αντίστροφη μέτρηση τα παιδιά επιστρέφουν στον κύκλο.
Κορακιστικά σε ομάδες: Οι ομάδες αυτοσχεδιάζουν σε μια μυστική γλώσσα.
1η ομάδα. Μιλούν μόνο με -α-. «Κανονίζουν έξοδο για καφέ»
2η ομάδα. Μιλούν μόνο με -ε-. «Διοργανώνουν διαδήλωση».
3η ομάδα. Μιλούν μόνο με -ι-. «Κανονίζουν ομαδική κοπάνα».
4η ομάδα. Μιλούν μόνο με -ο-. «Διοργανώνουν ένα πάρτι».
ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ: 2 λεπτά. Ο αυτοσχεδιασμός αυτός πρέπει να είναι αυθόρμητος. Ο χρόνος δίνεται προκειμένου να συζητήσουν σχηματικά το πλαίσιο και τους ρόλους.
ΠΡΟΣΟΧΗ! Όλα τα μέλη της ομάδας θα συμμετέχουν στον αυτοσχεδιασμό, έστω με μια φράση.
Αυτοσχεδιασμός σε ομάδες: Οι ομάδες καλούνται να ετοιμάσουν έναν δεύτερο αυτοσχεδιασμό, ο οποίος να συμπληρώνει τον αυτοσχεδιασμό του πρώτου μέρους.
Κάθε ομάδα θα συνεχίζει την ιστορία που έχει ήδη δημιουργήσει από εκεί που την έχει αφήσει. Δηλαδή κάθε αυτοσχεδιασμός θα ξεκινά από την πρώτη φράση που είχε δοθεί στην εκάστοτε ομάδα και θα τελειώνει όπως τελειώνει το διήγημα του Χατζή, με τη φράση: «Φτιάξτε τον, έναν καλύτερο κόσμο!…».
ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ: 15 λεπτά
Παρουσίαση
ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 5 λεπτά
Με αντίστροφη μέτρηση τα παιδιά επιστρέφουν στον κύκλο.
Πίσω κείμενο – Μια λέξη: Κάθε συμμετέχων αποχαιρετά την ομάδα λέγοντας τη λέξη «Καληνύχτα». Κάθε μέλος όμως θα εκφέρει τη λέξη αυτή διαφορετικά, αλλάζοντας το χρώμα της φωνής του, αποδίδοντας ο καθένας τους ένα διαφορετικό συναίσθημα ή διάθεση.
Αναστοχαστική συζήτηση.
