Το συχνό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών είναι ένας από τους πυλώνες της μάχης που δίνουμε εναντίον του νέου κορωνοϊού. Τα καθαρά χέρια μπορούν να περιορίσουν τη διασπορά των παθογόνων μικροοργανισμών μεταξύ των ανθρώπων, πόσο μάλλον εναντίον ενός ιού που εξαπλώνεται ραγδαία και σε μερικούς ανθρώπους προκαλεί πολύ σοβαρή νόσο.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό πρέπει οπωσδήποτε να γίνεται:
- Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού
- Πριν από την κατανάλωση τροφής
- Πριν και μετά τη φροντίδα ασθενή που εμφανίζει έμετο ή διάρροια ή συμπτώματα από το αναπνευστικό
- Μετά από επαφή με άτομο που εμφανίζει συμπτώματα από το αναπνευστικό
- Πριν και μετά τη φροντίδα ενός τραύματος
- Μετά από τη χρήση της τουαλέτας
- Μετά την αλλαγή πάνας ή τον καθαρισμό ενός παιδιού που έχει χρησιμοποιήσει την τουαλέτα
- Μετά από φτάρνισμα ή βήχα
- Μετά την επαφή με ζώο, ζωοτροφές ή ζωικά απόβλητα
- Μετά το χειρισμό τροφών για ζώα συντροφιάς και μετά τη φροντίδα ζώων συντροφιάς
- Μετά την επαφή με απορρίμματα
- Μετά από επαφή με οποιαδήποτε επιφάνεια που πιθανώς είναι μολυσμένη
Αντίστοιχα, όταν δεν μπορεί κάποιος να πλύνει τα χέρια του, πρέπει να τα απολυμαίνει με αντισηπτικό διάλυμα που θα περιέχει τουλάχιστον 60% αλκοόλη, γιατί η χρήση του αντισηπτικού μπορεί να μειώσει γρήγορα τον αριθμό των μικροβίων στα χέρια μας. Ωστόσο το αντισηπτικό διάλυμα δεν είναι τόσο αποτελεσματικό όταν τα χέρια είναι εμφανώς λερωμένα, ούτε αποδίδει εξίσου εναντίον όλων των παθογόνων.
Παραταύτα και με τους δύο τρόπους καθαρισμού των χεριών έχει πολύ μεγάλη σημασία να τα προστατεύσετε από την ξηρότητα. Και αυτό, γιατί τόσο το συχνό σαπούνισμα όσο και τα απολυμαντικά μπορεί να προκαλέσουν ξηροδερμία ή ακόμα και πιο δυσάρεστες καταστάσεις, όπως έντονες μορφές δερματίτιδας.
«Το σαπούνι και το νερό απομακρύνουν από τα χέρια τους παθογόνους μικροοργανισμούς και τις ακαθαρσίες, αλλά ταυτοχρόνως αφαιρούν το φυσιολογικό, προστατευτικό σμήγμα, δηλαδή το λίπος», εξηγεί ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική). «Όταν αυτό το φαινόμενο επαναλαμβάνεται πολλές φορές μέσα στην ημέρα, μακροπρόθεσμα έχει ως συνέπεια να ξεραίνεται το δέρμα, ιδίως εάν χρησιμοποιεί κανείς “σκληρά” σαπούνια ή πολύ ζεστό νερό. Πόσο μάλλον που για να απαλλαγούν τα χέρια από τους ιούς και τα βακτήρια πρέπει να τα σαπουνίζουμε σχολαστικά επί 20 δευτερόλεπτακάθε φορά και όχι πρόχειρα και βιαστικά».
Αντίστοιχα, τα αλκοολούχα αντισηπτικά των χεριών οδηγούν στην ξηροδερμία κυρίως όταν είναι κακής ποιότητας ή/και όταν χρησιμοποιούνται από άτομα με ευαισθησία στο δέρμα. «Τα καλής ποιότητας αλκοολούχα αντισηπτικά συνήθως δεν προκαλούν ξηροδερμία, διότι περιέχουν μαλακτικούς παράγοντες που τα καθιστούν πιο “φιλικά” προς το δέρμα», διευκρινίζει ο κ. Μιχελάκης. «Τέτοιους παράγοντες δεν περιέχουν τα κακής ποιότητας απολυμαντικά ή το καθαρό οινόπνευμα. Αν εξάλλου ένα άτομο έχει προδιάθεση και ευαισθησία στο δέρμα, μπορεί να εκδηλώσει ξηροδερμία ακόμα και με τα πιο ποιοτικά αντισηπτικά».
Ηπολύ συχνή χρήση αντισηπτικών, όμως,μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως εντονότατη ξηροδερμία ή έκζεμα, που μπορεί να συνοδεύεται από λύση της συνέχειας του δέρματος, δηλαδή από «σκασίματα» ή ακόμα και μικρές πληγές, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες επιπλοκών,προσθέτει.
Ανεξάρτητα από την αιτία της, η ξηροδερμία μπορεί να επιδεινωθεί όταν σκουπίζει κανείς συνεχώς τα χέρια του με κακής ποιότητας χάρτινες πετσέτες ή με πετσέτες από σκληρά υφάσματα.
Η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας (AmericanAcademyofDermatology, AAD) εξέδωσε πρόσφατα οδηγίες για την προστασία από την ξηροδερμία που προκαλεί το συχνό πλύσιμο και η απολύμανση των χεριών. Να τι συνιστά:
Για το σαπούνισμα
- Να σαπουνίζετε τα χέρια σας με χλιαρό νερό, χρησιμοποιώντας «απαλά» σαπούνια χωρίς αρώματα.
- Να στεγνώνετε τα χέρια σας με καθαρή, καλής ποιότητας πετσέτα, ειδάλλως να τα αφήνετε να στεγνώνουν μόνα τους.
- Μην στεγνώνετε τελείως τα χέρια σας. Πρέπει να παραμένουν λίγο νωπά.
- Όσο τα χέρια σας είναι νωπά, να τα αλείφετε με μια καλή ενυδατική κρέμα ή αλοιφή. Βεβαιωθείτε ότι θα ενυδατώνετε καλά τις άκρες των δακτύλων και τα νύχια σας. Η ενυδάτωση είναι απαραίτητη όχι μόνο για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της ξηροδερμίας, αλλά και για την προστασία του δέρματος από τα βακτήρια (το καλά ενυδατωμένο δέρμα είναι πιο ανθεκτικό σε αυτά). Να ενυδατώνετε τα χέρια σας με μικρή ποσότητα υδατικής κρέμας/αλοιφής μετά από κάθε πλύσιμο, αν αυτό είναι δυνατό. Οπωσδήποτε όμως χρειάζεστε καλή ενυδάτωση κάθε πρωί και κάθε βράδυ, λέει ο κ. Μιχελάκης.
- Η κρέμα/αλοιφή που θα χρησιμοποιήσετε καλό είναι να περιέχει ορυκτέλαιο ή βαζελίνη, να έχει μορφή σωληναρίου και να αναγράφει «χωρίς αρώματα» και «χωρίς χρωστικές». Αυτού του είδους τα ενυδατικά προϊόντα είναι λιγότερο ερεθιστικά για το ξηρό, με «σκασίματα» δέρμα.
- Μην σταματήσετε να πλένετε συχνά και σχολαστικά τα χέρια σας, επειδή έχετε ξηροδερμία.
Για τα απολυμαντικά
- Να απολυμαίνετε τα χέρια σας με προϊόντα που περιέχουν αλκοόλη σε ποσοστό από 60% και πάνω.
- Να τρίβετε τα χέρια σας με το απολυμαντικό μέχρι να εξατμιστεί τελείως.
- Αμέσως μετά από τη χρήση αντισηπτικού, να αλείφετε τα χέρια σας με ενυδατική κρέμα/αλοιφή.
- Μην σαπουνίζετε τα χέρια σας μετά τη χρήση απολυμαντικού.
- Μην χρησιμοποιείτε απολυμαντικό όταν τα χέρια σας είναι εμφανώς βρόμικα. Δεν θα σας απαλλάξει από τα παθογόνα.
Αν τα χέρια σας είναι πολύ ξηρά, σας προκαλούν κνησμό, είναι κόκκινα ή/και με οίδημα και δεν βελτιώνονται με την ενυδάτωση, καλό είναι να συμβουλευθείτε έναν δερματολόγο, για να ελέγξει μη τυχόν και υπάρχει κάποιο υποκείμενο πρόβλημα που προκαλεί την ξηροδερμία σας, καταλήγει ο κ. Μιχελάκης.
