«Έρως ανίκατε μάχαν»

Η 14^η Φεβρουαρίου, γιορτάζεται στην σύγχρονη Ελλάδα, ως  ημέρα των ερωτευμένων. Εκατομμύρια ευρώ ξοδεύονται αυτή τη μέρα σε λουλούδια, γλυκά, κοσμήματα, δείπνα σε ακριβά εστιατόρια και άλλα δώρα. Τι είναι όμως,  Αγάπη;

Από τον Όμηρο και τον ύμνο στον έρωτα  στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή , «έρως ανίκατε μάχαν» (έρωτα ανίκητε σε κάθε μάχη),  την Κρητική Αναγέννηση  με τον «Ερωτόκριτο» του Β. Κορνάρου και την «Ερωφίλη» του Γ. Χορτάτση  – που εξυμνείται η παντοδυναμία της αγάπης –  το διήγημα «Η Τιμή της Αγάπης» του Κ. Θεοτόκη  – που διαπραγματεύεται το μη εξαγοράσιμό της – και όλους  τους Έλληνες ποιητές και συγγραφείς, η έννοια της Αγάπης, έχει περάσει από την πένα τους.

Μέσα από τον θησαυρό της Ελληνικής γραφής, για την σημερινή μέρα, επιλέξαμε τρία ποιήματα.

Δυο αποσπάσματα από  «Το Μονόγραμμα» του Οδυσσέα Ελύτη – ένα από τα ωραιότερα ερωτικά ποιήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας και από τα πλέον αγαπημένα των αναγνωστών, καθώς ο βασικός του άξονας κινείται στην προσδοκία του κάθε ανθρώπου να βρει το ιδανικό του ταίρι – ένα απόσπασμα από το  ποίημα «Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας» του Τάσου Λειβαδίτη και τέλος, ένα απόσπασμα  από το βουκολικό δράμα του Σπυρίδωνος  Περεσιάδη «Γκόλφω», ένα από τα εμβληματικά έργα του νεοελληνικού θεάτρου.
 

1. Μονόγραμμα – Οδυσσέας Ελύτης

Είναι νωρίς ακόμη μες στον κόσμο αυτόν, μ' ακούς;
Δεν έχουν εξημερωθεί τα τέρατα, μ' ακούς;
Και κανείς κηπουρός δεν ευτύχησε σ' άλλους καιρούς
Από τόσον χειμώνα κι από τόσους βοριάδες, μ' ακούς;
Να τινάξει λουλούδι, μόνο εμείς, μ' ακούς;
Μες στη μέση της θάλασσας
Από μόνο το θέλημα της αγάπης, μ' ακούς;
Ανεβάσαμε ολόκληρο νησί, μ' ακούς;
Με σπηλιές και με κάβους κι ανθισμένους γκρεμούς
Άκου, άκου,
Ποιος μιλεί στα νερά και ποιος κλαίει -ακούς;
Ποιος γυρεύει τον άλλο, ποιος φωνάζει -ακούς;
Είμ' εγώ που φωνάζω κι είμ' εγώ που κλαίω, μ' ακούς;
Σ' αγαπώ, σ' αγαπώ, μ' ακούς;
 

1. Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας –  Τάσος Λειβαδίτης

 
Θα θελα να φωνάξω τ΄ όνομα σου, αγάπη, μ΄όλη μου την δύναμη.
 Να τ’ ακούσουν οι χτίστες απ΄  τις σκαλωσιές
 και να φιλιούνται με τον ήλιο
να το μάθουν στα καράβια οι θερμαστές
και ν΄ ανασάνουν  όλα  τα  τριαντάφυλλα
Να τ΄ακούσει η άνοιξη και να ΄ρχεται πιο γρήγορα
να το μάθουν  τα  παιδιά  για  να  μην φοβούνται  το σκοτάδι,
να το λένε τα καλάμια στις ακροποταμιές,
τα τρυγόνια πάνω στους φράχτες
να τ΄ακούσουν  οι  πρωτεύουσες  του κόσμου
και να το ξαναπούνε μ΄ όλες τις καμπάνες τους
να το κουβεντιάζουνε τα βράδια οι πλύστρες
χαϊδεύοντας  τα πρησμένα  χέρια τους.
Να το φωνάξω τόσο δυνατά που να μην ξανακοιμηθεί
κανένα όνειρο στον κόσμο,  καμιά ελπίδα  πια  να  μην πεθάνει.
 Να το ακούσει ο χρόνος και  να  μην σ΄ αγγίξει, αγάπη μου, ποτέ.
 

1.  Γκόλφω (μονόλογος της Γκόλφως)  –  Σπυρίδων Περεσιάδης 

Αχ! Η αγάπη, μάνα μου, πεντάκριβη μανούλα, 
χόρτο δεν είναι για να βγει με τόση ευκολία. 
Είναι δεντρί βαθύριζο, π' αν θες για να το βγάλεις, 
πριχού μονάχο μαραθεί, σ' οργώνει την καρδιά σου, 
βγαίνει μαζί με την καρδιά.
 Είν' η αγάπη βάτος, π' αν τύχει, μάνα, και πιαστείς μέσα στις αγκαθιές του 
δεν ξεμπερδεύεις εύκολα, θα φύγεις λαβωμένη. 
Είν' η αγάπη θάλασσα που γλυκοκυματίζει, 
κι αν τύχει τα γαλάζια της νερά σε ξεγελάσουν, 
τις ομορφιές της λιμπιστείς κι απλώσεις τα πανιά σου, 
δεν είναι, μάνα, βολετό πίσω για να γυρίσεις, 
κι αν σε βοηθήσουν οι καιροί, με κίνδυνο μεγάλο
στην άλλη άκρη θε να βγεις,  αλλιώτικα εχάθης.