Αν σας ζητούσαν να επιλέξετε το πιο σοβαρό απ’ όσα συνέβησαν στη χώρα τα οκτώ χρόνια από την –επίσημη, με φόντο το Καστελλόριζο– έναρξη της ελληνικής κρίσης, ποιο γεγονός θα τοποθετούσατε πρώτο στη λίστα; Καθώς ο όγδοος χρόνος τελειώνει σε λίγα 24ωρα και εγκαινιάζουμε με φόρα την πανηγυρική είσοδο στον ένατο, ποικιλοτρόπως υποβαθμισμένοι, τι ξεχωρίζουμε ως πιο σημαντικό; Πριν από μέρες ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς, σε «Γεύμα» του με την «Κ» (9/12), σχολίασε την ελληνική κρίση ως εξής: «…Κυρίως δεν ξεχνώ ποτέ τις 500.000 νέων που έφυγαν. Αυτή είναι η φτώχεια, η χρεοκοπία της χώρας. Φτώχεια είναι όταν δεν υπάρχει μέλλον».

   Αν συνεχίσουμε και προεκτείνουμε τη σκέψη αυτή, πρέπει να αναλογιστούμε τι έγινε προς την κατεύθυνση του brain gain. Τίποτα απολύτως. Το brain drain θρηνήθηκε, καταγγέλθηκε, αναθεματίστηκαν κυβερνήσεις και κυβερνώντες, έγινε επίκληση επίγειων και ουράνιων δυνάμεων ώστε να αντιστραφεί το κλίμα και να επιστρέψουν νέοι επιστήμονες και εργαζόμενοι από το εξωτερικό, αλλά πέραν τούτου ουδέν. Επί της ουσίας, όσο δεν ανακάμπτει η οικονομία, όσο δεν γίνονται βιώσιμες επενδύσεις, δεν δημιουργούνται δουλειές, οι δεκάδες χιλιάδες που εγκατέλειψαν την Ελλάδα δεν μπορούν, ακόμη κι αν το θέλουν, να ξαναγυρίσουν και να συμβάλουν στην ανόρθωσή της. Γιατί, βέβαια, ούτε η μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση αποτελεί δέλεαρ, ούτε οι καλοκαιρινές θέσεις εργασίας στον τουρισμό, ούτε οι μισθοί των 400, 600 και, στην καλύτερη περίπτωση, 800 ευρώ, ούτε η δεσπόζουσα αναξιοκρατία με μόνη αξιολογική κλίμακα εν λειτουργία αυτή των «ημετέρων».

   Για να αλλάξει το κλίμα, χρειάζονται αναπτυξιακά σχέδια σε εφαρμογή, συστράτευση δυνάμεων, ανασυγκρότηση της παιδείας όλων των βαθμίδων, περισσότερες νησίδες αριστείας. Μοιάζουν όλα αυτά αόριστα, μαγικές λύσεις, καθώς επαναλαμβάνονται αενάως. Δεν είναι. Θα έπρεπε να αποτελούν προτεραιότητα των εκλεγμένων μνημονιακών κυβερνήσεων, όμως, κρίνοντας από την τελευταία τετραετία, με το πιο παλιό πολιτικό σύστημα εν δράσει, οι νέοι είναι χρήσιμοι για να προπαγανδίζουν την εικόνα –και μόνον– του κόμματος.

   Τι περίεργο, αλήθεια, αν δει κανείς τη «φτώχεια» αυτή σε συνάρτηση με την ακούραστη δράση νέων («μαθητευόμενων») τρομοκρατών. Σαν η χώρα να αδειάζει από επιστήμονες και να γεμίζει με τρομοκράτες. Ηχεί ακραίο και δημαγωγικό το συμπέρασμα. Οσο όμως η φύση εξακολουθεί να αποστρέφεται το κενό, κάποιοι αναλαμβάνουν να αποκαταστήσουν τα, πάσης φύσεως, ελλείμματα.