​Νίκος Κωνσταντάρας: ΗΠΑ, Ρωσία, Ε.Ε. και εμείς

   Το μέλλον της Ελλάδας εξαρτάται άμεσα από τη σταθερότητα και την ευημερία της Ευρώπης. Χωρίς μια αναπτυσσόμενη Ευρωπαϊκή Ενωση, η Ελλάδα, με τα μεγάλα της προβλήματα άλυτα, θα είναι φύλλο στον άνεμο των μεγάλων διεθνών ανακατατάξεων. Ομως οι εξελίξεις στην Ε.Ε., η αυξανόμενη αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος σε πολλές χώρες, μας προϊδεάζουν ότι οι ευρωεκλογές τον Μάιο θα οδηγήσουν σε μακρά περίοδο εσωστρέφειας και επικίνδυνης αδράνειας. Γι’ αυτό η Ελλάδα πρέπει να χαράξει μια στρατηγική που συμπεριλαμβάνει συνεργασία και με δυνάμεις εκτός Ε.Ε. Η συγκυρία παρουσιάζει ευκαιρίες, αλλά απαιτεί λεπτούς χειρισμούς.

   Αυτόν τον καιρό, η Ελλάδα βρίσκεται σε έντονη διαβούλευση και με τις ΗΠΑ και με τη Ρωσία.

   Η αποστολή είναι δύσκολη: η δυναμική ανάμειξη της Ρωσίας (καθώς και η συμμαχία της με την Τουρκία) και το αυξανόμενο ενδιαφέρον των ΗΠΑ στην περιοχή δημιουργούν νέα δεδομένα. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται στη Μόσχα σήμερα, λίγους μήνες μετά την ξαφνική ρήξη που προκλήθηκε λόγω της ανάμειξης Ρώσων διπλωματών στις προσπάθειες υπονόμευσης της συμφωνίας των Πρεσπών. Επίσης, προχθές η Μόσχα προειδοποίησε τη Λευκωσία ότι η προσέγγιση της Κύπρου με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ μπορεί να έχει «επικίνδυνες και αποσταθεροποιητικές συνέπειες». Η Ρωσία, που επί δεκαετίες στήριζε τη Λευκωσία στο κυπριακό ζήτημα, τώρα είναι στενός σύμμαχος της Τουρκίας και απειλεί την Κύπρο λόγω της προσέγγισης με τις ΗΠΑ. Από την άλλη, την ερχόμενη εβδομάδα, στην Ουάσιγκτον, θα διεξαχθεί η πρώτη συνάντηση στρατηγικού διαλόγου ΗΠΑ – Ελλάδας, σημάδι της βελτίωσης των σχέσεων και του ανανεωμένου ενδιαφέροντος της Αμερικής για τη χώρα μας. Η ένταση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας (για την Ουκρανία, για την ανάμειξη Ρώσων στην εσωτερική πολιτική της Αμερικής και άλλων χωρών), η ταραχώδης σχέση Ουάσιγκτον – Αγκυρας και οι εξελίξεις γύρω από την Κύπρο ανατρέπουν τα δεδομένα δεκαετιών.

   Η Ελλάδα καλείται τώρα να συσφίγξει τους δεσμούς της με τις ΗΠΑ –δεσμοί στους οποίους βασιζόμασταν για την ασφάλειά μας επί δεκαετίες– και να συνεργαστεί με τη Μόσχα ενώ προσπαθεί να μετριάσει τις συνέπειες της συνεργασίας Ρωσίας – Τουρκίας και της ρωσικής ανάμειξης στην ελληνική πολιτική και κοινωνία. Η αντιπαλότητα ΗΠΑ – Ρωσίας καθιστά αυτή την εξίσωση ακόμη πιο δύσκολη. Ομως προτεραιότητα (όπως για όλες τις χώρες-μέλη) πρέπει να παραμείνει η συμβολή στη διάσωση της ευρωπαϊκής ιδέας. Οσο απαραίτητες και αν είναι οι διμερείς σχέσεις, όσο κι αν κλονίζεται το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, η Ευρωπαϊκή Ενωση παρέχει την ισχυρότερη εγγύηση για το μέλλον καθενός των μελών της.