Ακόμα και σε παραίτηση από τη σεξουαλική ζωή μπορεί να οδηγήσει η παρουσία σοβαρής αρθρίτιδας στις αρθρώσεις του σώματος που φέρουν το κύριο βάρος της στήριξής του κατά τη διάρκεια του σεξ και όχι μόνο.
Σε μερικούς ανθρώπους όμως η σεξουαλική πράξη μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο της αρθρίτιδας, δεδομένου ότι μέσω του οργασμού το σώμα απελευθερώνει ενδορφίνες, οι οποίες δρουν ως παυσίπονο, χαρίζοντας αρκετές ώρες αναλγησίας. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη δημιουργικότητα, καλή επικοινωνία με τον σύντροφο, υπομονή και προγραμματισμός, ώστε η πάθηση να μην αποτελεί εμπόδιο και οι ασθενείς να συνεχίσουν ν’ απολαμβάνουν το σεξ.
Οι επώδυνες αρθρώσεις λόγω φλεγμονής, που προκαλούν σε κάποιο βαθμό δυσλειτουργία απαντώνται σε άτομα κάθε ηλικίας, αλλά συχνότερα στους μεγαλύτερους ανθρώπους. Αυτά τα συμπτώματα στις αρθρώσεις, που αναφέρονται γενικά ως αρθρίτιδα, «είναι αποτέλεσμα της εκφύλισης της άρθρωσης, ενός τραυματισμού ή παλαιού κατάγματος, μιας λοίμωξης ή ορισμένων αυτοάνοσων νοσημάτων.
Παράλληλα με τον πόνο στην άρθρωση μπορεί να συνυπάρχει δυσκολία στην κίνηση, δυσκαμψία ή ακαμψία και οίδημα. Υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικοί τύποι αρθρίτιδας, μεταξύ αυτών η οστεοαρθρίτιδα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Η συνηθέστερη μορφή αρθρίτιδας μεταξύ των ηλικιωμένων είναι η οστεοαρθρίτιδα, με εκτιμώμενο επιπολασμό 10 – 20% σε άτομα άνω των 60 ετών, ενώ είναι πολύ συχνή και σε άτομα άνω των 40 ετών.
Οι γυναίκες είναι περισσότερο επιρρεπείς στην ανάπτυξη της πάθησης συγκριτικά με τους άνδρες, δεδομένου ότι τα οιστρογόνα επιδρούν στον χόνδρο. Η παχυσαρκία είναι επιβαρυντική και πάλι περισσότερο στις γυναίκες απ’ ότι στους άνδρες, ωστόσο δεν είναι απόλυτος παράγοντας εμφάνισής της, αφού η οστεοαρθρίτιδα παρατηρείται τόσο στις μεγάλες αρθρώσεις όπως το ισχίο και το γόνατο, αλλά και σε αρθρώσεις που δεν καλούνται να ανταπεξέλθουν σε υπερβολικά φορτία.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια φλεγμονώδη διαταραχή του συνδετικού ιστού πολλών αρθρώσεων με κατά προσέγγιση επιπολασμό 0,5% σε 1% στη Βόρεια Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική. Η πάθηση επηρεάζει όλες τις φυλές και τις κοινωνικές τάξεις και η συνηθέστερη ηλικία έναρξης είναι μεταξύ 30 και 50 ετών, χωρίς να αποκλείεται η εμφάνισή της σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας. Μελέτη της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας για τη συχνότητα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας αποκάλυψε ότι στη χώρα μας ανέρχεται στο επίπεδο του 6,7‰ των ενηλίκων και ότι είναι τρεις φορές συχνότερη στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες.
Γενικά οι αρθρίτιδες μπορεί να επηρεάσουν σχεδόν κάθε τομέα της ζωής, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων και της σεξουαλικής λειτουργίας. Τα σεξουαλικά προβλήματα στους ασθενείς είναι αρκετά συνηθισμένα, καθώς είναι χρόνιες παθήσεις που είναι αφενός επώδυνες και αφετέρου δύνανται να προκαλέσουν σωματική ανικανότητα στον ασθενή να ανταπεξέλθει σε ορισμένες λειτουργίες του. Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο του πόνου, της σωματικής αναπηρίας και της κατάθλιψης, τόσο μεγαλύτερη είναι η επίδραση στη σεξουαλικότητα, ανεξάρτητα από το φύλο.
Ο επηρεασμός της σεξουαλικής λειτουργίας γίνεται με διάφορους τρόπους. Η απώλεια της φυσικής λειτουργίας, η κόπωση και ο πόνος έχουν αποδειχθεί ότι επηρεάζουν τη σεξουαλική ευχαρίστηση. Η κατάθλιψη και το άγχος που σχετίζονται με κάποιες μορφές της πάθησης μπορούν επίσης να επηρεάσουν τη σεξουαλική ορμή. Οι άνδρες και οι γυναίκες με αρθρίτιδα μπορεί να νοιώθουν πολύ κουρασμένοι για να κάνουν σεξ, ή το σεξ να είναι σωματικά πολύ επώδυνο. Έχουν πραγματοποιηθεί κάποιες έρευνες σχετικά με την επίδραση των συμπτωμάτων της αρθρίτιδας στη σεξουαλική ζωή των ασθενών και μια που δημοσιεύθηκε στο Clinical Rheumatology ανέφερε ότι περίπου το 54% των ανδρών και το 46% των γυναικών με ρευματοειδή αρθρίτιδα είχαν κάποιο είδος σεξουαλικής δυσλειτουργίας. Άλλη μελέτη ανέφερε ότι οι ασθενείς προτιμούσαν σύντομα προκαταρκτικά και περιορισμένο χρόνο για να φτάσουν σε οργασμό εξαιτίας του αυξημένου πόνου.
Η πρόληψη της αρθρίτιδας είναι πολύ σημαντική για την καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου. Όταν όμως έχει ήδη εγκατασταθεί στην άρθρωση η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιό της. H φαρμακευτική αγωγή, οι ενδαρθρικές εκχύσεις κορτιζόνης και η φυσικοθεραπεία ενδείκνυνται για τα αρχικά στάδια, ενώ όταν η πάθηση έχει προχωρήσει η μοναδική θεραπεία είναι η χειρουργική που προτιμότερο είναι να πραγματοποιείται πριν η πάσχουσα άρθρωση παραμορφωθεί. Αναλόγως του εντοπισμού της υπάρχουν ποικίλες χειρουργικές προσεγγίσεις που μπορούν να καθυστερήσουν την εξέλιξη και να διορθώσουν τις συνέπειες της επίδρασης της νόσου».
Σε ανθρώπους με σοβαρής μορφής οστεοαρθρίτιδα σε μία ή και στις δύο αρθρώσεις που σηκώνουν το κύριο βάρος του σώματος, το ισχίο και το γόνατο, η αρθροπλαστική είναι η ενδεδειγμένη επέμβαση. Όπως έχουν δείξει μελέτες σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα τελικού σταδίου, η ολική αρθροπλαστική έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην αποκατάσταση της σεξουαλικής ικανοποίησης και απόδοσης. Οι συμμετέχοντες σε μια εξ αυτών ανέφεραν ότι μετά από την αρθροπλαστική είχαν αύξηση της λίμπιντο κατά 42%, το 36% ανέφερε αυξημένη διάρκεια συνουσίας, το 41% αυξημένη συχνότητα συνουσίας, το 84% παρουσίασε βελτίωση στη γενική ευημερία και το 55% βελτίωση της σεξουαλικής αυτοεικόνας.
Όταν η αρθροπλαστική γίνεται με μεθόδους ελάχιστης επεμβατικότητας και πιο συγκεκριμένα με AMIS (Anterior Minimal Invasive Surgery – Πρόσθια Ελάχιστης Επεμβατικότητος Χειρουργική) η ανάρρωση του ασθενή επιταχύνεται, αφού η επέμβαση γίνεται χωρίς να χρειάζεται να κοπούν ή να αποκολληθούν μύες. Έτσι, επιστρέφει γρηγορότερα στις καθημερινές δραστηριότητές του, συμπεριλαμβανομένου του σεξ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι με τη συγκεκριμένη μέθοδο ο κίνδυνος εξαρθρήματος από κάποια λάθος κίνηση μειώνεται σημαντικά και γι' αυτό το λόγο δεν υπάρχει περιορισμός στις κινήσεις.
Ακόμα λοιπόν και τα άτομα με σοβαρές μορφές αρθρίτιδας έχουν επιλογές θεραπείας και ακόμα περισσότερους τρόπους να διατηρήσουν μια υγιή εικόνα για τον εαυτό τους και τη σεξουαλικότητά τους, προκειμένου να μην οδηγηθούν σε σεξουαλική απραξία, στερούμενοι αυτή την ανεξάντλητη πηγή απόλαυσης και χαράς.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΣΟΥΤΣΑΝΗΣ
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ
