Του Βασίλη Τσιούτσια
Η Διαπόμπευση είναι ποινή που επικράτησε κατά τη βυζαντινή εποχή και η οποία χαρακτηρίζεται από πρωτοφανή αγριότητα και ηθική απαξίωση. Κατά την εκτέλεση της ποινής της διαπόμπευσης έβαζαν τον τιμωρούμενο να κάθεται ανάποδα σε ένα γάιδαρο και τον περιέφεραν στην πόλη όπου ο όχλος είχε την ευκαιρία να τον προσβάλει και να τον εξευτελίσει με κάθε τρόπο.
Πολύ συχνά το αποτέλεσμα της διαπόμπευσης ήταν η αυτοκτονία του τιμωρούμενου που δεν άντεχε να επανέλθει στην κοινωνία η οποία τον είχε στιγματισμένο και περιθωριοποιημένο για πάντα.
Στις σύγχρονη κοινωνία η τιμωρία έχει ως στόχο τον σωφρονισμό του τιμωρούμενου και όχι τον εξευτελισμό του που ουσιαστικά ισοδυναμεί με ποινή χωρίς τέλος, αφού αυτή συνεχίζεται ακόμη και μετά την επανόρθωση και το σωφρονισμό του τιμωρούμενου. Ποιος δεν θα θυμάται και δεν θα σχολιάζει αρνητικά έναν διαπομπευθέντα εις το διηνεκές, άσχετα αν αυτός έχει επανορθώσει και έχει γίνει ίσως καλλίτερος και από αυτούς που τον λοιδορούν και τον περιθωριοποιούν;
Η ποινή της διαπόμπευσης έχει καταργηθεί στη σύγχρονη κοινωνία λόγω ακριβώς της αγριότητας και του υπερβολικού χαρακτήρα της ως ποινής, γεγονός που την καθιστά απρόσφορη αλλά κυρίως άδικη. Παρόλα αυτά βλέπουμε σήμερα να επανέρχεται αυθαίρετα σαν μέτρο πίεσης των οφειλετών του δημοσίου για την πληρωμή των χρεών τους. Ταυτόχρονα όλοι αυτοί στιγματίζονται ως φοροφυγάδες ενώ μπορεί να είναι κάλλιστα κάποιοι οι οποίοι λόγω οικονομικών δυσχερειών δεν μπόρεσαν να είναι συνεπείς με τις οφειλές τους.
Αν και δεν είμαι νομικός η κοινωνική μου μόρφωση μου επιτρέπει να θεωρώ ότι δεν μπορεί να επιβληθεί δεύτερη ποινή για την ίδια νομική υπόθεση και μάλιστα χωρίς δίκαια δίκη, από όργανο που δεν νομιμοποιείται να επιβάλει ποινές. Δεδομένου ότι τα όποια διοικητικά πρόστιμα επιβάλλονται στους οφειλέτες του δημοσίου,καθορίζονται από το τμήμα ποινών του υπουργείου οικονομικών, γίνεται αντιληπτό ότι αυτή είναι η ποινή τους και δεν μπορεί να επιβληθεί άλλη.
Άρα η διαπόμπευση που αποσκοπεί στην πίεση του οφειλέτη για να πληρώσει τις οφειλές του, είναι μια δεύτερη μη νόμιμη ποινή και μπορεί να οδηγήσει τη χώρα μας σε περιπέτειες αν κάποιοι από τους διαπομπευόμενους προσφύγουν στο δικαστήριο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Και είναι εύλογο να αναρωτιέται κανείς, πόσο περήφανη μπορεί να είναι μια πολιτεία η οποία εκτός από άδικη γίνεται και εξοντωτική για τα μέλη της; Πόσο τρόμο μπορεί να δημιουργεί η συμπεριφορά μιας κοινωνίας η οποία υπεραναπληρώνει την ανικανότητα της να συνεργαστεί με τους πολίτες της για τη συλλογή των χρεών τους και μετέρχεται της τιμωρίας της διαπόμπευσης για να καταλήξει τραγικά σε αυτό που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο;
Και αν ακόμη θέλαμε να δεχθούμε ότι η διαπόμπευση είναι μέσον για την επίτευξη ενός σκοπού, δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να δεχθεί κανείς να μην τιμωρούνται με τον ίδιο τρόπο οι ηθικοί και οι άλλοι φυσικοί αυτουργοί της ίδιας πράξης. Δεν θα έπρεπε άραγε το γαϊδούρι της διαπόμπευσης να είναι ίσως ελέφαντας για να σηκώσει στην πλάτη του και όλους αυτούς που είναι συνυπεύθυνοι για την διάλυση και τη διάβρωση των μηχανισμών, όλους αυτούς που είναι μέρος της διοίκησης η οποία συχνότατα παραβαίνει το καθήκον της και δημιουργεί τις συνθήκες για κάθε εκτροπή από τη νομιμότητα και την τυπικότητα;
Αν το εύκολο είναι να διαπομπευθεί ο οφειλέτης, θα πρέπει να προβληματιστούμε αν το εύκολο είναι ηθικό και νόμιμο. Είναι εύκολο για κάποιον που έχει εξουσία και δύναμη π.χ ένας μεγάλος, να κακοποιήσει ένα παιδί αλλά αυτό δεν είναι ούτε ηθικό ούτε δίκαιο.
Είναι εύκολο για τον έχοντα την εξουσία να δίνει πριν από μερικά χρόνια το δικαίωμα στους πολίτες να αποκτήσουν μεγάλα αυτοκίνητα και να νοιώθουν άρχοντες, αλλά δεν είναι ηθικό ούτε δίκαιο να έρχεται σήμερα και να τους τιμωρεί για ένα νόμιμο δικαίωμα που εξάσκησαν τότε, συνθλίβοντας τους και εξευτελίζοντας τους με το να σκοτώνουν τα ακριβά αυτοκίνητα τους όσο-όσο για να μη θεωρηθούν Κροίσοι τρομάρα τους και καταλήξουν στη διαπόμπευση κάτω από την πίεση τεχνητών χρεών.
Μήπως τελικά η πολιτεία που αυτοχαρακτηρίζεται διεφθαρμένη έκανε τα στραβά μάτια και συντηρούσε την κατάσταση των χρεών όσων σήμερα διαπομπεύει, για να μπορεί εκ του ασφαλούς να πει «μαζί τα φάγαμε» και να δημιουργεί έναν διπλό δεσμό ενοχής στους πολίτες της με όσα μη ηθικά και μη νόμιμα αυτός συνεπάγεται;
