Άλλη μια ενδιαφέρουσα μελέτη του Θεοδώρου Νημά
Στον ο 12ο τόμο (2022) του επιστημονικού περιοδικού συγγράμματος «ΘΕΣΣΑΛΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ», μεταξύ άλλων εγκύρων μελετών για την περιοχή της Θεσσαλίας που περιλαμβάνονται σ’ αυτόν, δημοσιεύεται και μια ενδιαφέρουσα εκτενέστατη μελέτη του φιλολόγου – ιστορικού Θεοδώρου Νημά με τίτλο «H οθωμανική απογραφή του 1454/55 σε δεκαεννιά (19) χωριά στα ΒΔ του Ν. Τρικάλων: Πληθυσμός, παραγωγή, φόροι, ονόματα κατοίκων» (σελ. 39-96). Η μελέτη αυτή έρχεται ως συνέχεια άλλων προηγουμένων του Θ. Νημά για την εν λόγω σημαντική απογραφή. Τρεις άλλες ανάλογες μελέτες του είναι υπό δημοσίευση.
Ειδικότερα στην εν λόγω μελέτη εξετάζεται το περιεχόμενο της οθωμανικής απογραφής του 1454/55 (δηλ. πριν από 568 χρόνια) σε δεκαεννιά χωριά (οικισμούς) του Νομού Τρικάλων που βρίσκονται στο Βορειοδυτικό τμήμα αυτού, στις ανατολικές πλαγιές της Πίνδου προς τα όρια με τους Νομούς Ιωαννίνων και Γρεβενών.
Πρόκειται για τα χωριά (οικισμούς): Άνω Περλιάγκο (Χρυσομηλιά), Βεντίστα (Αμάραντον), Γιουβάν (Αηδόνα), Γκορτσιά (Παλαιοχώρι), Καλογριανή, Καστανιά, Κάτω Περλιάγκο (Γλυκομηλιά), Κλεινοβός (Κλεινός), Κουκλαίοι (Ματονέρι), Λιμπόχοβο (κατόπιν Καλυβοχώρι και σήμερα Παναγία), Λόμνιτσα (διαλ. οικισμός), Λουζέστι (Ελάφι), Μαλακάσι, Μπουροβίκο (Αμπελοχώρι), Ράχοβο Κλεινοβού (διαλ. οικισμός), Σιαμάδες (διαλ. οικισμός), Στρούζια (Πεύκη), Τζενεράδες (Κορυδαλλός) και Χρυσίνο (διαλ. οικισμός). Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το τουρκικό κατάστιχο που βρίσκεται στην Άγκυρα και δίνονται μεταφρασμένα και σχολιασμένα στα ελληνικά.
Μέσα από αυτές τις αναλυτικές καταγραφές, που δημοσιεύονται πρώτη φορά στα ελληνικά, πληροφορούμαστε: 1) τον αριθμό και τα ονόματα των Ελλήνων κατοίκων των εν λόγω δέκα εννιά χωριών, 2) τα εκτρεφόμενα ζώα, ήτοι αιγοπρόβατα (σε 16 οικισμούς), χοίρους (σε 15 οικ.), αλλά και μελίσσια (σε 17 οικ.), τα παραγόμενα τότε σ’ αυτούς γεωργικά προϊόντα, ήτοι σιτάρι (σε 18 οικ.), κριθάρι (σε 16 οικ.), κάνναβη (σε 9 οικ.), λινάρι (σε 6 οικ.), βαμβάκι (σε 2 οικ., Καλογριανή και Σιαμάδες), μποστανικά/κηπευτικά (σε 13 οικ.), φρούτα αορίστως (σε 7 οικ.), κεράσια (σε 2 οικ., Καστανιά και Κάτω Περλιάγκο), κάστανα (σε 2 οικ., Βεντίστα και Καστανιά) και καρύδια (σε 6 οικ.).
Καλλιεργούσαν επίσης αμπέλια και παρήγαγαν κρασί όλα σχεδόν τα χωριά, εκτός από το Μαλακάσι και τους Τζενεράδες. Νερόμυλοι λειτουργούσαν στα περισσότερα χωρά.
Παρατηρούμε ακόμα ότι είχε επιβληθεί και ένας ειδικός «φόρος εγκλημάτων και γάμων», ο οποίος επιβάλλεται με ενιαία φορολογία. Τον φόρο αυτόν κατέβαλλαν όλα σχεδόν τα χωριά, εκτός από τα δύο πολύ μικρά (Λόμνιτσα και Χρυσίνο).
Επίσης υπήρχε και η σπέντζα, η οποία ήταν χρηματικός φόρος που εισέπρατταν οι σπαχήδες από τους εγκατεστημένους στα φέουδά τους Χριστιανούς χωρικούς και ο οποίος ήταν ανάλογος με την έκταση και την ποιότητα του καλλιεργούμενου εδάφους αλλά και την οικογενειακή κατάσταση του φορολογουμένου. Τον μεγαλύτερο φόρο της σπέντζας, πάνω από 2.000 άσπρα, πλήρωναν: ο Κλεινοβός (5.907 άσπρα), η Βεντίστα (5.020 άσπρα), το Κάτω και το Άνω Περλιάγκο μαζί (3.580 άσπρα) και το Λυμπόχοβο (2.035 άσπρα),
Ως προς τον πληθυσμό των αναφερομένων οικισμών, όπως αυτός συνάγεται από τον αριθμό των φορολογουμένων στον καθένα από αυτούς, διαπιστώνουμε ότι το 1454/55 ο Κλεινοβός (Κλεινός) και η Βεντίστα (Αμάραντον) προηγούνται με διαφορά των υπολοίπων χωριών με 253 και 246 φορολογούμενους αντιστοίχως, στην τρίτη θέση είναι το Λιμπόχοβο (κατόπιν Καλυβοχώρι και σήμερα Παναγία) με 98 φορολ., στην 4η το Μπουροβίκο (Αμπελοχώρι) με 90 φορολ., στην 5η το Κάτω Περλιάγκο (Γλυκομηλιά) με 84 φορολ., στην 6η το Άνω Περλιάγκο (Χρυσομηλιά) με 79 φορολ., στην 7η οι Τζενεράδες (Κορυδαλλός) με 54 φορολ., στην 8η η Γιουβάν (Αηδόνα) με 45 φορολ., στην 9η το Ράχοβο Κλεινοβού (διαλυμένος οικισμός) με 43 φορολ., στην 10η οι Κουκλαίοι (Ματονέρι) με 32 φορολ, στην 11η η Λόμνιτσα (διαλυμ. οικισμός) με 30 φορολ., στην 12η Στρούζια (Πεύκη) με 28 φορολ., στην 13η η Γκορτσιά (Παλαιοχώρι) με 24 φορολ., στην 14η η Καλογριανή και το Χρυσίνο (διαλ. οικισμός) με 15 φορολ. ο καθένας, στην 16η το Μαλακάσι με 13 φορολ. και στην 17η (τελευταία) θέση οι Σιαμάδες (διαλυμ. οικισμός) με 8 φορολογουμένους.
Στα εν λόγω χωριά, σύγκριση με τον σημερινό πληθυσμό τους αλλά και από το 1881 και εξής, έχουν σημειωθεί σημαντικές αυξομειώσεις, ενώ τα τρία (3) από τα δεκαεννιά (19) [Λόμνιτσα, Ράχοβο Κλεινοβού και Χρυσίνο] δεν υφίστανται πλέον.
