Ο Επικ. Καθηγητής Ψυχιατρικής γράφει για τον Σένα, το Μονακό και τη μνήμη ως υπέρβαση του αθλητικού θεάματος
Άρθρο του Επικ. Καθηγητή Ψυχιατρικής Χρίστου Χ. Λιάπη για το Final Four και το Grand Prix που έλαβαν χώρα το προηγούμενο Σαββατοκύριακο
Το Πριγκιπάτο των δύο σπορ…To τριήμερο 23-25 Μαΐου 2025 δεν υπήρξε, μόνον, το αθλητικό ορόσημο του εφετινού Final Four της μπασκετικής Ευρωλίγκας (που εξελίχθηκε άδοξα τόσο για τις ελληνικές ομάδες, όσο και για τον Έλληνα προπονητή της Μονακό, Βασίλη Σπανούλη) αλλά και του Grand Prix του Μονακό στη Formula 1, για τη χρονιά που διανύουμε. Την περασμένη, λοιπόν, Κυριακή οι Μοντεγάσκοι περίμεναν να πανηγυρίσουν τη νίκη της Μονακό στον μεγάλο τελικό του Final Four και τη νίκη του “δικού τους” Charles Leclerc στο Grand Prix του Πριγκιπάτου. Αμφότερες οι, πρωταθλήτριες της αισιοδοξίας, προβλέψεις έπρεπε, τελικώς, να αρκεστούν στις δεύτερες θέσεις του βάθρου των νικητών.
Με αφορμή, αυτό το Σαββατοκύριακο του Μαΐου που το Πριγκιπάτο βρέθηκε στο επίκεντρο δύο σπορ, της Formula 1, λόγω του Grand Prix και του μπάσκετ, λόγω της Μονακό στο Final Four του Abu Dhabi, ας θυμηθούμε ότι πριν από 32 ακριβώς χρόνια, στις 23/05/1993, ο θρυλικός Άιρτον Σένα σημείωσε την έκτη του νίκη στους δρόμους του Μονακό, με τις 6 αυτές νίκες να παραμένουν μια επίδοση που δύσκολα θα βρει όμοιά της σύντομα. Το Grand Prix που διεξήχθη, μία εβδομάδα πριν, στην πίστα της Ίμολα, με νικητή τον Ολλανδό Max Verstappen και δεύτερο τον Βρετανό Lando Norris, ο οποίος έχει δημόσια παραδεχθεί τον αγώνα του ενάντια στα καταθλιπτικά συμπτώματα, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να στεφθεί νικητής στο Grand Prix του Monaco, ξύπνησε -αναπόφευκτα- μνήμες από εκείνη τη μοιραία Πρωτομαγιά του 1994, όταν ο Άιρτον Σένα έχασε τη ζωή του στη μοιραία στροφή Ταμπουρέλο.
Το Ghibli converter, με την τεχνητή του νοημοσύνη είχε μια διαφορετική οπτική για τη φωτογραφία που έβγαλα στο μνημείο του Άιρτον Σένα, τον περασμένο Δεκέμβριο, στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας και τη θυμήθηκα, με αφορμή το Grand Prix της Ίμολα, στην ίδια πίστα που στοίχισε τη ζωή στον Βραζιλιάνο Πρωταθλητή.
Με απεικόνισε με ναυτική περιβολή και η μόνη σύνδεση που μπορώ να κάνω με τη μνημειακή απόδοση τιμής στον αδικοχαμένο πιλότο είναι το τραγούδι της Ισπανίδας ερμηνεύτριας Isabel Pantoja, “Marinero de luces”, «Ναύτης των φώτων», με τον τίτλο του να είναι εμπνευσμένος από την “traje de luces”, τη «φορεσιά του φωτός» των ταυρομάχων.
Ναύτη που λαμπυρίζεις
με ψυχή φλογισμένη
και πλάτη ηλιοκαμένη,
έμεινε το σκάφος σου,
που έχασες στα πελάγη,
ξεβρασμένο στην αμμουδιά.
Η Isabel Pantoja ήταν η σύζυγος του, επίσης, πρόωρα χαμένου Francisco Rivera Pérez, (γνωστού ως “Paquirri”) ο οποίος υπήρξε διάσημος Ταυρομάχος και βρήκε τον θάνατο το 1984 από τα κέρατα του ταύρου Avispado. Το λαμπερό ζεύγος συγκέντρωνε πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας ως απαστράπτον συγκερασμός φήμης, δόξας, επιτυχίας και ομορφιάς αμφοτέρων…Με την κάμερα, μάλιστα, να καταγράφει τις τελευταίες, αιματοβαμμένες στιγμές του Paquirri, με την Isabel στο προσκέφαλό του, στο Ιατρείο της αρένας του Pozoblanco στην Κόρδοβα, πολλοί έσπευσαν να μιλήσουν για το ισπανικό τηλεοπτικό, τραγικό ανάλογο της στιγμής του θανάσιμου τραυματισμού του Τζον Κένεντι, σε ζωντανή μετάδοση, στο πλάι της συζύγου του Τζάκι…
Όμως ο Κένεντι πέθανε σχεδόν ακαριαία, όπως και ο Σένα, με τον τελευταίο, να μην έχει κοντά του, τη στιγμή του θανάσιμου τραυματισμού του από τη σπασμένη ανάρτηση της Williams FW16 που προσέκρουσε στη ζελατίνα του κράνους του, καμία από τις λαμπερές συντρόφους που γέμισαν -κατά καιρούς- τη σύντομη αλλά μυθιστορηματικά πολυτάραχη ζωή του. Τον καιρό που σκοτώθηκε, ο Σένα διατηρούσε σχέση με τη βραζιλιάνα TV-περσόνα και εντυπωσιακό μοντέλο, Aντριάνα Γκαλιστέου, με την οποία αποτελούσαν ένα ανάλογης λαμπερότητας ζευγάρι, για τη βραζιλιάνικη showbiz, όπως ήταν ο Paquirri με την Pantoja για την ισπανική βιομηχανία του θεάματος. Πριν, ο βραζιλιάνος πιλότος είχε βρεθεί πάλι στο επίκεντρο της lifestyle σκηνής της χώρας του, λόγω της θυελλώδους σχέσης του με τη Xuxa Meneghel, διάσημη Βραζιλιάνα ηθοποιό, τραγουδίστρια και παρουσιάστρια εκπομπών. Την πρωτοχρονιά του 1989, ο Άιρτον είχε εμφανιστεί στο Πρωτοχρονιάτικο show της Xuxa κι εκείνη ξεκίνησε να τον φιλά στο πρόσωπο ευχόμενη: «Καλή Πτωτοχρονιά, ευτυχισμένο 1990, ευτυχισμένο 1991, ευτυχισμένο 1992, ευτυχισμένο 1993…». Χωρίς να του ευχηθεί και για το 1994 που απετέλεσε τη μοιραία χρονιά…αφήνοντάς τον, στο τελείωμα των ευχών της, σαν ένα διάσημο ζωντανό καρτούν με τα πολλαπλά αποτυπώματα των χειλιών, των προσδοκιών και των ευχών της στο πρόσωπό του, σαν άλυκες πεταλούδες μιας γιορτινής ευτυχίας που έσβησε πρόωρα και μιας παρατακτικής ευκτικής που η ανείπωτη κατάληξή της δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ…
Μετά τον θάνατό του, η Γκαλιστέου έγραψε, για τη σχέση τους, το βιβλίο “Caminho das Borboletas”, «Ο δρόμος με τις πεταλούδες».
Κοιτάζω τον μεταλλικό εξωσκελετό του συντριμμένου μονοθεσίου του Σένα, όπως το απεικόνισε ο καλλιτέχνης στο μνημείο του. Μοιάζει με ένα ναυάγιο χαρισματικότητας που ξεβράστηκε στο άνυδρο λιμάνι της στροφής Ταμπουρέλο, μοιάζει με ένα υπερμέγεθες χάλκινο κουκούλι μιας ανθρώπινης πεταλούδας που πέταξε πρόωρα έξω από αυτό…για αυτό, στο μνημείο του, το μεταλλικό σώμα του Άιρτον λείπει, αφήνοντάς μας μόνο το κράνος του!!…και φέρνοντας στο μυαλό μου τα λόγια του Καζαντζάκη:
«Θυμήθηκα κάποιο πρωί,που είχα πετύχει σ’ένα πεύκο ένα κουκούλι πεταλούδας, τη στιγμή που έσκαζε το τσόφλι κι ετοιμάζουνταν η μέσα ψυχή να προβάλει. Περίμενα, αργούσε κι εγώ βιαζόμουν. Έσκυψα τότε απάνω της κι άρχισα να τη ζεσταίνω με την ανάσα μου…Είναι θανάσιμο αμάρτημα να βιάζεις τους αιώνιους νόμους, έχεις χρέος ν’ ακολουθείς τον αθάνατο ρυθμό μ’ εμπιστοσύνη….Κι έτσι μια πεταλούδα που πρόωρα πέθανε να βοηθήσει μιαν αδερφή της,μιαν ανθρώπινη ψυχή,να μη βιάζεται και να προφτάσει να ξετυλίξει με αργό ρυθμό τις φτερούγες».
Αυτό ήταν και το «θανάσιμο» αμάρτημα του Σένα. Δεν ακολούθησε τον «αθάνατο ρυθμό μ’ εμπιστοσύνη», αλλά προσπαθούσε, σε όλη του τη ζωή να επιβάλλει έναν εξω-ανθρώπινα φρενήρη ρυθμό στην πίστα, στην επιτυχία, στη ζωή του…για αυτό έσπασε πρώορα και σκόρπισε σε αμέτρητα συντρίμμια, σαν μεταλλικά δάκρυα, στην πίστα της Ίμολα, το κουκούλι του μονοθεσίου του…αυτή η μηχανική προέκταση της αγωνιστικής και αγωνιζόμενης ψυχής του!..
Ίσως για αυτό, η τεχνητή νοημοσύνη, στη μετατροπή της φωτογραφίας δεν εμφανίζει το αυτοκίνητό του Σένα στο μνημείο αλλά το άγαλμα κάποιας ειδωλολατρικής θεότητας, σαν τον βιβλικό Μολώχ, πάνω στο βάθρο όπου η σύγχρονη μνήμη και η καλλιτεχνική έμπνευση τοποθέτησαν την αφαιρετική εξεικόνιση του μονοθεσίου του…και μπροστά, πάνω στον βωμό όπου ο γλύπτης άφησε ευλαβικά ως κτέρισμα εστεμμένου, νεκρού, βασιλιά το μεταλλικό κράνος του Σένα, το χέρι μου εμφανίζεται να αγγίζει ένα μικρό αγαλματίδιο θεόμορφης ανατολίτικης τεχνοτροπίας, σαν το «διηπετές παλλάδιο» της Ελευθερίας του μεγάλου Καθηγητή της Νομικής Σαρίπολου, σαν μια μεταλλική μεταστοιχείωση του ξοάνου της Αρτέμιδος που αναζητούσε να κλέψει ο Ορέστης για να λυτρωθεί από τις Ερινύες, σαν ένα μεταλλικό ομοίωμα της ψυχής ενός μικρού παιδιού που η ματαιοδοξία, η εμπορευματοποίηση και η απροσκύνητη περιφρόνηση των κανόνων του ανθρώπινου μέτρου και ρυθμού, θυσίασαν στον Μολώχ της ασφάλτου της πίστας της Formula 1…31 χρόνια πριν στην Ίμολα…
Χρίστος Χ. Λιάπης MD, MSc, PhD
Eπικ. Καθηγητής Ψυχιατρικής Δ.Π.Θ.
Αναπλ. Πρόεδρος Επιστημονικού
Συμβουλίου ΕΟΠΑΕ
Author: Pressroom
