Αφιερωμένο με μείζονα προβληματισμό στους άρτι πεπληγμένους από σεισμό κατοίκους του χωριού μου, Ζάρκο Τρικάλων.
Αφού μας μέναν παξιμάδια,
τί κακοκεφαλιά
να φάμε στην ακρογιαλιά
του ήλιου τ΄ αργά γελάδια
που το καθένα κι ένα κάστρο
για να το πολεμάς
σαράντα χρόνους και να πας
να γίνεις ήρωας κι άστρο!
Πεινούσαμε στης γης την πλάτη…
σα φάγαμε καλά
πέσαμε εδώ στα χαμηλά
ανίδεοι κ χορτάτοι…
(Γ. Σεφέρης, ΠΟΙΉΜΑΤΑ)
Ένας τοίχος στη μέση. Ένα ορατό κι ένα αδιόρατο σύνορο ανάμεσα στον κτιστό και τον άκτιστο κόσμο. Η επαφή ανάμεσα στο γνωστό και το άγνωστο. Σε ό,τι βλέπουμε και σε ό,τι φανταζόμαστε.
Σ ΄εκείνο που θέλουμε να κρύψουμε και να προστατέψουμε και σε κείνο που θέλουμε να μάθουμε ή να ανακαλύψουμε. Σε τούτο που είμαστε και σ΄ αυτό που φαινόμαστε.
Τοίχοι άλλοτε λεπτοί σαν τσόφλι αβγού. Κι άλλοτε σκληροί με έξτρα μόνωση, αδιαπέραστοι. Τοίχοι που άλλοτε κρυφακούν. Στήνουν αφτί και γίνονται μάρτυρες όσων ψιθυρίζονται, όσων λέγονται και όσων αποσιωπούνται.
Τοίχοι τείχη από τύχη. Απομονώνουν, κρατούν σε απόσταση, περιχαρακώνουν. Λίθινα τραπουλόχαρτα στη σειρά απλωμένα στα γραφικά χωριά και στις σύγχρονες απρόσωπες μεγαλουπόλεις με την άναρχη δόμηση. Αρχιτεκτονικά τεχνάσματα. Δομικά υλικά υπό κατάρρευση.
Γειτνιάσεις εκ του ασφαλούς.
Τοίχοι διαμεσολαβητές, παρατηρητές σε απόσταση ασφαλείας.
Όμως, για να μπορείς να παρατηρείς σημαίνει να μπορείς να παίρνεις απόσταση.
Να είσαι κι όταν δεν βρίσκεσαι. Να βλέπεις κι όταν δυσκολεύεσαι να δεις. Να υπάρχεις χωρίς να υφίστασαι. Να λες κι όταν δειλιάζεις να πεις. Μια παράλογη λογική διαδοχή σε μια άλογη διαχρονία. Εναλλαγή…
Οι εποχές αλλάζουν στις μικρές αλλαγές των τοίχων. Σαν χνούδι η υγρασία τους παγώνει το χειμώνα. Φυτρώνουν ρωγμές χορταριαστές πάνω τους την άνοιξη. Σκάει το δέρμα τους το καλοκαίρι από τον ήλιο και την ξηρασία. Το φθινόπωρο μαλακώνει το φαινομενικά αδιαπέραστό τους κέλυφος.
Κι οι άνθρωποι, στα τετράγωνα κουτάκια τους να «παίζουν» με τους ορόφους, με τα τετραγωνικά, με τα διαχωριστικά δωμάτια. Υπνοβατούν ανάμεσα σε κοινόχρηστα όνειρα, σε λογαριασμούς εν εκκρεμότητι. Προσπερνούν τα δυσανάγνωστα ονοματεπώνυμα στα θυροτηλέφωνα. Βγαίνουν από το κλουβί του εαυτού τους πού και πού. Κοιτούν απέναντι. Κοιτούν δίπλα. Κοιτούν έξω. Μα σπάνια μέσα τους.
Ακουμπούν την πλάτη στον τοίχο. Αγγίζουν το σύνορο. Πιάνουν τον παλμό. Επικοινωνούν. Δεν διαφέρει και τόσο ο κόσμος γύρω τους. Ανήκουν σε αυτόν. Είναι κομμάτι του. Οι ίδιοι, άλλη μια μεσοτοιχία που περιμένει να βρει τους αρμούς της, να ενωθεί, να στηρίξει με την ύπαρξή της το ευρύτερο σύνολο, να γίνει μεσο-τυχία.
Κομμάτι του ίδιου σύμπαντος, δομημένοι από τα ίδια ανθεκτικά υλικά, όσο κι αν διαφέρουμε, όσο κι αν δείχνουμε ξένοι, μοιάζουμε περισσότερο από όσο παραδεχόμαστε.
Με έγνοια εκ του περισσού, κατανόηση δέουσα και αναστοχασμό προσήκοντα και διαρκή, με τέτοια και τόσα ανθεκτικά «υλικά» οι μεσοτοιχίες γίνονται αντισεισμικές.
Αντιστηρίζοντας -έστω- παρά γκρεμίζοντας τους κόσμους μας…
Μαρία Αγναντή , φιλόλογος
