Ήταν 26-05-1988 όταν ο τότε Νομάρχης Λάρισας, κ. Κουκουλάκης σε συνεδρίαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου με θέμα «Επιλογές Τουριστικής Ανάπτυξης του Νομού Λάρισας» είχε προτείνει την κατασκευή στην περιοχή μας μιας πίστας αγώνων αγωνιστικών αυτοκινήτων (φόρμουλα 1) και μοτοσικλετών.
Κατάλληλος χώρος υπήρχε, που συγκέντρωνε πολλά πλεονεκτήματα, μεταξύ των οποίων καλή ποιότητα υπεδάφους και εύκολη πρόσβαση: το εγκαταλελειμμένο πεδίο θολής της Πολεμικής Αεροπορίας στον Αμπελώνα, επιφάνειας 1.235 στρεμμάτων.
Τα σχέδια της πίστας ήταν έτοιμα και δεν επρόκειτο για απλές προτάσεις, αλλά για ολοκληρωμένη μελέτη για την κατασκευή μιας πίστας προδιαγραφών αγώνων Φ1 στην περιοχή της Λάρισας, που η Πολεμική Αεροπορία είχε παραχωρήσει. Τα σχέδια της πίστας είχαν την ευκαιρία να δουν και να πάρουν στα χέρια τους όσοι Έλληνες δημοσιογράφοι μπόρεσαν να παρευρεθούν στην ειδική παρουσίαση που έγινε στη θεσσαλική πρωτεύουσα στις 11 Μαρτίου παρουσία του κ. νομάρχη, του τέως υφυπουργού Αθλητισμού κ. Στ. Γιώτα και άλλων παραγόντων.
Η πίστα της Λάρισας σχεδιάστηκε από την Πιρέλι, η οποία ανέλαβε και τη σχετική επένδυση για τις μελέτες. Επικεφαλής της ομάδας που σχεδίασε την πίστα ήταν ο Μάριο Μεζανότε, τεχνικός διευθυντής του τμήματος ελαστικών της Πιρέλι, ο οποίος, παρών στη Λάρισα, εξήγησε ότι η πίστα σχεδιάστηκε σύμφωνα με τις προδιαγραφές ασφαλείας της FIA αφού πάρθηκαν υπόψη αφ' ενός οι ιδιομορφίες του εδάφους και αφ' ετέρου οι δυνατότητες εκμετάλλευσης του χώρου από οικονομική, αισθητική κ.λπ. απόψεις. Το έδαφος της περιοχής είναι επίπεδο και γι' αυτό οι τεχνικοί της Πιρέλι σκέφτηκαν ότι ήταν δυνατόν να πάρουν τα στοιχεία των ευθύγραμμων τμημάτων και των καμπυλών από καθιερωμένα σιρκουί όπως της Μόντζα, της Ίμολα, του Σίλβερστοουν, του Π. Ρικάρ και να τα συνδυάσουν μεταξύ τους.
Ήταν το 1912 όταν από την Λάρισα πέταξε το πρώτο πολιτικό αεροσκάφος. Έκτοτε το αεροδρόμιο Λάρισας – το αρχαιότερο στην Ελληνική Επικράτεια – άρχισε την λειτουργία του ως πολιτικό και το 1997 μετατράπηκε σε στρατιωτικό. Η δυνατότητα απορρόφησης μέρους του αυξανόμενου τουριστικού ρεύματος της περιοχής οδήγησε στην εξέταση του ενδεχόμενου επαναλειτουργίας του και ως πολιτικό. Ενόψει των παραπάνω η Υ.Π.Α. προκήρυξε το 2002 τη μελέτη ζήτησης και ανάπτυξης αερομεταφορών της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλίας και Πιερίας ώστε να διευρυνθεί η εκ νέου λειτουργία του και ως αεροδρόμιο Πολιτικής Αεροπορίας.
Όλοι γνωρίζουμε πως ούτε πίστα φόρμουλα 1, ούτε πολιτικό αεροδρόμιο πλήρους λειτουργίας διαθέτει η Θεσσαλία. Τα παραπάνω δύο παραδείγματα παρατίθενται για να προβληματίσουν τον αναγνώστη, ως προς το που θα ήταν σήμερα η Θεσσαλία, αν τελικά εκείνα τα σχέδια υλοποιούνταν.
Και πάμε στο σήμερα. Θεσσαλία, Ιούνιος 2018. Μετά από ένα χρόνο συζητήσεων πρόκειται να γίνει μία τεράστια αλλαγή για όλη τη Θεσσαλία: αυτή της συγχώνευσης των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Άραγε μετά από 30 χρόνια τι θα λέμε πάλι; Γιατί δεν έγινε; Ή πώς έγινε αυτή η συγχώνευση;
Το συγκεκριμένο θέμα μιας και έχει άμεση σχέση με την περιφερειακή ανάπτυξη αλλά και με τρόπο λήψης αποφάσεων απασχόλησε το ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας.
Για το Τεχνικό Επιμελητήριο Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας η συγχώνευση των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι μία ευκαιρία για την ανάπτυξη της οικονομίας της Θεσσαλίας στις επόμενες δεκαετίες. Μία ευκαιρία για τη θωράκιση της οικονομίας της, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την ευημερία των Θεσσαλών πολιτών.
Μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2011) με τίτλο «Connecting Universities to Regional Growth: A Practical Guide» επισημαίνει τη σημασία των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την περιφερειακή ανάπτυξη είτε μέσω ενός παθητικού είτε μέσω ενός ενεργητικού ρόλου. Επιπρόσθετα, στην ΕΕ οι στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας για την έξυπνη εξειδίκευση αποτελούν προϋπόθεση για όλα τα κράτη-μέλη και τις περιφέρειες για να λάβουν κονδύλια από τα διαρθρωτικά ταμεία.
Η θεσσαλική οικονομία και το μέλλον αυτής έχει σχέση και με τα θεσσαλικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καθώς οποιαδήποτε προσπάθεια συγχώνευσης οφείλει να είναι μέρος μίας ευρύτερης στρατηγικής οικονομικής, ακαδημαϊκής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Απόφαση που δεν λαμβάνει υπόψιν αυτά τα κριτήρια μας βρίσκει ως Θεσσαλούς πολίτες αλλά και ως επιστημονικό φορέα αντίθετους.
Επιπλέον, στην οικονομική συγκυρία των τελευταίων ετών, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ως προς το που διοχετεύουμε τους ελάχιστους πόρους μας, ώστε αυτοί να έχουν το μεγαλύτερο δυνατό πολλαπλασιαστή στην οικονομία μας. Δυστυχώς δεν είχαμε ποτέ, πόσο μάλλον τώρα, χρήματα για πέταμα.
Η βελτίωση της περιφερειακής οικονομίας απαιτεί την αξιοποίηση και την ενίσχυση της εξειδίκευσης και των οφελών της οικονομίας κλίμακας.
Αν και η ενημέρωσή μας για το εν λόγω εγχείρημα ήταν μόνο μέσω των δημοσιευμάτων στον τύπο, καλέσαμε τους δύο πρυτάνεις σε ειδικές συνεδριάσεις της Διοικούσας Επιτροπής, για να μας εκθέσουν τις προτάσεις τους, με μόνο τον Πρύτανη του ΤΕΙ Θεσσαλίας να ανταποκρίνεται σε αυτήν την πρόκληση. Ταυτόχρονα ενημερωνόμαστε από τον τύπο για το σχετικό διάλογο όπου έχει εμπλακεί και η αυτοδιοίκηση, διεκδικώντας φυσικά ότι καλύτερο για αυτή και τους πολίτες της.
Εκτίμησή μας είναι πως κάθε πολιτική απόφαση που λαμβάνεται, προκειμένου αυτή να μπορεί να χαρακτηρίζεται λογική, θα πρέπει να μεγιστοποιεί το όφελος του συνόλου των συμμετεχόντων που αφορά. Αυτό εξάλλου επιτάσσει και η Επιστήμη της Λογικής. Κάθε άλλο θα χαρακτηριζόταν απλά παράλογο. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο θα πρέπει να υπάρχουν όλα εκείνα τα κριτήρια (ακαδημαϊκά και άλλα), που θα υποστηρίζουν την όποια απόφαση ως λογική.
Το Τεχνικό Επιμελητήριο Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας, ως θεσμικός σύμβουλος της Πολιτείας, συμβάλλει στον εν λόγω διάλογο δίνοντας στους εμπλεκόμενους μία τεχνοκρατική προσέγγιση για την κατάσταση στη Θεσσαλία. Μία προσέγγιση που εκτιμούμε πως οι αρμόδιοι στα κέντρα λήψης σχετικών αποφάσεων θα πρέπει να λάβουν υπόψιν τους, μαζί με όποια επιπλέον κριτήρια έχουν οι ίδιοι θέσει.
Ποια είναι λοιπόν η εξειδίκευση στη Θεσσαλία; Σε ποιες περιοχές; Πως θα συνδέσουμε ενεργά τα αναγκαία για περιφερειακή ανάπτυξη ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις χωρικές εξειδικεύσεις ώστε να τις ισχυροποιήσουμε και να τις κάνουμε ανταγωνιστικές σε εθνική και διεθνή κλίμακα; Στα δύο πρώτα ερωτήματα προσπαθεί να απαντήσει η παρούσα προσέγγιση. Το τελευταίο ερώτημα είναι θέμα καθαρά της πολιτικής ηγεσίας.
Για τους παραπάνω λόγους, η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας συνεδρίασε λαμβάνοντας υπόψιν την εισήγηση της Διοικούσας Επιτροπής και προτάσεις Μόνιμων Επιτροπών αναφορικά με την εξειδίκευση στη Θεσσαλία ανά οικονομικό κλάδο και ανά Π.Ε., αλλά και με την αναγνώριση της προσβασιμότητας βάσει των έργων υποδομής μεταφορών στην Περιφέρειά μας, και αποφάσισε τα παρακάτω :
- Το όποιο σχέδιο συγχώνευσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Θεσσαλίας οφείλει να λάβει υπόψιν:
- την εξειδίκευση ανά Περιφερειακή Ενότητα, στην Θεσσαλία καθώς η αξιοποίηση αυτής σε συνδυασμό με τις τοπικές οικονομίες κλίμακος, θα συμβάλλει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην οικονομική ανάπτυξή της.
- την προσβασιμότητα του εκπαιδευτικού ιδρύματος τόσο μεταξύ των Θεσσαλικών πόλεων όσο και των αστικών κέντρων Αθήνας και Θεσσαλονίκης.
- H εξειδίκευση στην Θεσσαλία ανά Περιφερειακή Ενότητα βάσει Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας και απασχόλησης κατά το 2015 (τελευταία διαθέσιμα δεδομένα από ΕΛ.ΣΤΑΤ.) έχει ως εξής:
- Οι ΠΕ Λάρισας και Καρδίτσας παρουσιάζουν οικονομική εξειδίκευση στον πρωτογενή τομέα με την ΠΕ Καρδίτσας να είναι ισχυρή και ως προς την απασχόληση στον ίδιο τομέα.
- Η ΠΕ Μαγνησίας παρουσιάζει οικονομική εξειδίκευση στους τομείς των κατασκευών και “χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών, μεταφορές και αποθήκευση, δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης” χωρίς αντίστοιχη όμως εξειδίκευση ως προς την απασχόληση.
- Η ΠΕ Τρικάλων παρουσιάζει εξειδίκευση τόσο ως προς την ΑΠΑ όσο και ως προς την απασχόληση στον κλάδο «Τέχνες, διασκέδαση, ψυχαγωγία, άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών, δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότητες νοικοκυριών που αφορούν την παραγωγή αγαθών».
- Να κοινοποιηθεί σε όλους τους αρμόδιους φορείς αυτή η απόφαση αυτή μαζί με την εργασία «Στατιστική Επεξεργασία Δεδομένων Παραγωγικότητας στην Περιφέρεια Θεσσαλίας την τελευταία 10ετία – Συγχώνευση ΑΕΙ-ΤΕΙ» όπως αυτή θα τροποποιηθεί με την ενσωμάτωση της απόφασης αυτής και των σχετικών εισηγήσεων των Μόνιμων Επιτροπών.
- Το όποιο σχέδιο συγχώνευσης πρέπει να απαντά, πέραν όλων των άλλων, στο πώς το νέο ίδρυμα θα στηρίξει αποτελεσματικά την περιφερειακή ανάπτυξη της Θεσσαλίας, μέσω των παρακάτω κατευθύνσεων:
- της βελτίωσης της περιφερειακής καινοτομίας μέσω της έρευνας, της διάχυσης γνώσεων και καινοτομιών και της μεταφοράς τεχνολογίας
- της προώθησης της επιχειρηματικότητας και των ποιοτικών χαρακτηριστικών των επιχειρήσεων
- της συμβολής στην ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού και των δεξιοτήτων σε περιφερειακό επίπεδο
- της βελτίωσης της κοινωνικής ισότητας και της κοινωνικής συνοχής μέσω της τοπικής ανάπτυξης και της ανάδειξης του χώρου που τα φιλοξενεί.
Νικόλαος Παπαγεωργίου
Πρόεδρος ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας
