(Όταν ηχούν σειρήνες συναγερμού για την ξηρασία, οι δικαστικές διαμάχες παρέλκουν)
(Κώστας Γκούμας – Τάσος Μπαρμπούτης)*
Έχουμε γράψει ξανά για την προσφυγή στο ΣτΕ εκ μέρους φορέων της Αιτωλοακαρνανίας και γνωστών οικολογικών οργανώσεων, που από κοινού επιδιώκουν την ακύρωση (!) και εντέλει την μη εφαρμογή της Απόφασης με την οποία η κυβέρνηση Μητσοτάκη ενέκρινε πριν ένα χρόνο τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων (τα γνωστά ΣΔΛΑΠ) για τα Υδατικά Διαμερίσματα Θεσσαλίας και Δυτικής Στερεάς [1], δηλαδή τα Σχέδια για τις λεκάνες Πηνειού και Αχελώου.
Στο επίκεντρο της νέας αυτής δικαστικής διαμάχης βρέθηκε η γνωστή εκκρεμότητα των ημιτελών έργων Αχελώου και η δραστική μείωση των αρδευόμενων εκτάσεων στον θεσσαλικό κάμπο, όπως επιζητούν με την προσφυγή τους !
Όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που οι πρόσφατες εκτιμήσεις (Ευρωπαϊκή Ένωση, Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο ξηρασίας κλπ.) για το πρόβλημα της ξηρασίας στις ευρωπαϊκές χώρες καθώς και πλήθος στοιχείων για τις δραματικές οικολογικές συνέπειες στα υδάτινα οικοσυστήματα [2], επιβεβαιώνουν για μια ακόμη φορά πως η Θεσσαλία βρίσκεται σε ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ και η άμεση διασφάλιση πρόσθετων αποθεμάτων νερού αποτελεί κρίσιμο διακύβευμα για ένα βιώσιμο μέλλον στην περιοχή μας.
Ουσιαστικά αυτή η προσφυγή στο ΣτΕ ισοδυναμεί με ….. πυραυλική επίθεση που έχει σαν στόχο την «καταστροφή» του μοναδικού αξιόπιστου εργαλείου διεξόδου από τα τεράστια ελλείμματα νερού και την οικολογική υποβάθμιση, από τα οποία η Θεσσαλία απεγνωσμένα αγωνίζεται να «δραπετεύσει»…..
Αν και η εξέλιξη αυτής της προσφυγής δεν μας εξέπληξε, οπωσδήποτε δημιουργούνται πολλά ερωτήματα για τις προθέσεις της «επιτιθέμενης» πλευράς.
Επιχειρώντας να βρούμε απαντήσεις μέσα από μια σειρά απλών λογικών σκέψεων, παρατηρούμε πως στην πραγματική ζωή, όταν εμφανίζεται μια διαφωνία ή μια διεκδίκηση ανάμεσα σε πρόσωπα, συλλογικότητες ή ακόμη και κράτη, το πρώτο φυσιολογικό βήμα είναι η επαφή για τον προσδιορισμό της διαφωνίας και την καταγραφή πιθανών όρων μιας συμφωνίας που θα ικανοποιούσε και τις δύο πλευρές. Στη συνέχεια ακολουθεί προσπάθεια συνεννόησης ή συμβιβασμού ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες συνέπειες από μία ενδεχόμενη αντιπαράθεση η «πόλεμο».
Εάν παρ ‘ελπίδα οι προσπάθειες αυτού του σταδίου αποβούν άκαρπες, τότε και μόνο τότε τα δύο μέρη επιλέγουν άλλες λύσεις, όπως πχ. προσφυγή στη δικαιοσύνη.
Στην περίπτωση λοιπόν της (υποτιθέμενης) διαμάχης για την εφαρμογή του ΣΔΛΑΠ στη Θεσσαλία, τίποτε από αυτά δεν συνέβη. Η πλευρά των Αιτωλοακαρνάνων ουδέποτε ακολούθησε μια πορεία απευθείας επαφής και συνεννόησης με τα θεσμικά όργανα και τους φορείς της Θεσσαλίας πριν επιλέξουν ως τελευταία λύση την προσφυγή τους στο ΣΤΕ.
Και φυσικά αυτό είναι απόλυτα συμβατό με τις δηλώσεις των κορυφαίων αυτοδιοικητικών στελεχών στην περιοχή (Περιφερειάρχης Δυτικής Στερεάς και Δήμαρχος Αγρινίου), που ουσιαστικά ομολογούν πως η κήρυξη του νέου «νομικού πολέμου» τον οποίο εξαπολύουν στην Θεσσαλία δεν είναι απόρροια κάποιου αδιεξόδου σε συζητήσεις με την Θεσσαλία αλλά σχετίζεται αποκλειστικά με την επιδίωξή τους για «αντισταθμιστικά» και «ανταποδοτικά οφέλη» στην «παραμελημένη», όπως ισχυρίζονται, περιοχή τους [3].
Είναι επίσης εντυπωσιακό πως ούτε στην προσφυγή τους ούτε στον δημόσιο λόγο προβάλλουν απέναντι στην κυβέρνηση μία συγκεκριμένη απαίτηση σχετικά με την «διαχείριση» της γνωστής εκκρεμότητας στον Αχελώο (πχ. καθαίρεση των εγκαταλειμμένων έργων).
Θα έλεγε κανείς πως η τακτική που ακολουθούν δεν επιδιώκει την επίλυση ενός προβλήματος αλλά την διατήρηση και την ….. «προστασία» του (!!), έως ότου επιτύχουν κάτι χειροπιαστό από τα «αντισταθμιστικά» οφέλη που απροκάλυπτα διεκδικούν [4], ή έστω την επίτευξη άλλων στόχων που δεν γνωρίζουμε.
Στην ανεύθυνη τακτική της ηγεσίας των φορέων της Αιτωλοακαρνανίαςπροσφέρθηκαν (ως συνήθως….) να συνδράμουν και οι γνωστές «οικολογικές» οργανώσεις, που όλα αυτά τα χρόνια υποτάσσονται στην αυταπάτη πως τα έργα Αχελώου (φράγμα Συκιάς, σήραγγα μεταφοράς)……δεν υπάρχουν, παρότι αυτά βρίσκονται εκεί, στην κοιλάδα του ταλαιπωρημένου ποταμού, εγκαταλειμμένα και εκτελεσμένα σε σημαντικό ποσοστό του φυσικού τους αντικειμένου. Εξαπολύουν «νομικούς πολέμους», κλείνουν όμως τα μάτια στην οικολογική καταστροφή που συντελείται στο «μπαζωμένο» ποτάμι. Και το κυριότερο, αποφεύγουν συστηματικά να παρουσιάσουν δημόσια μία ολοκληρωμένη, τεκμηριωμένη και κοστολογημένη πρόταση για την άμεση καθαίρεσή των έργων !
Με την υποκριτική επίκληση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι εκπρόσωποι του χώρου της «πολιτικής οικολογίας» προσπαθούν να αποκρύψουν πως η ακύρωση των έργων Αχελώου αποτελεί για αυτούς ένα εμβληματικό στόχο, ένα «σήμα κατατεθέν» για την παρουσία τους στον πολιτικό στίβο [5] και, γιατί όχι, την ευκαιρία για κάποια ψίχουλα εξουσίας που τους προσφέρονται όταν «δανείζουν» το όνομά τους, με αντίτιμο την κατά καιρούς συμμετοχή τους σε διάφορα κυβερνητικά σχήματα.
Και η σημερινή κυβέρνηση ;
Πώς «στέκεται» απέναντι στην επίθεση που δέχονται οι αποφάσεις της ; Πως επιτελεί τον ρυθμιστικό ρόλο που η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα νερά και οι νόμοι του κράτους της έχουν εμπιστευθεί ;
Πως ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της για την υπέρβαση τυχόν εμποδίων και την απρόσκοπτη εφαρμογή των Σχεδίων στα ΥΔ Θεσσαλίας και Δυτικής Στερεάς, τα οποία πρακτικά βρίσκονται στον αέρα ;
Πόσο υπεύθυνη μπορεί να θεωρηθεί η στάση της «ουδετερότητας» που ακολουθεί, σε περίπτωση που το Ανώτατο Δικαστήριο ακυρώσει τα Σχέδια αυτά ;
Πως θα προχωρήσει η υλοποίηση μέτρων και έργων που η (τυχόν) ακύρωση θα έχει «μπλοκάρει» ;
Και τότε ποιες είναι οι ελπίδες για βελτίωση της κατάστασης των υδάτων και αντιμετώπισης των δραματικών επιπτώσεων στην περιοχή μας ;
Δυστυχώς η κυβέρνηση αδιαφορεί, επιμένοντας σε μία εκκωφαντική και ανεξήγητη για πολλούς σιωπή. Οδηγείται στην αυτοακύρωση του θεσμικού της ρόλου, παραβιάζοντας ακόμη και τους κανόνες της λογικής. Παραβλέπει συνειδητά τις τεράστιες ανάγκες νερού στον αγροτικό τομέα και περιορίζεται σε ανακοινώσεις και μεγάλα λόγια για «παρεμβάσεις» και «έργα» [6].
Επιλέγει την εξυπηρέτηση συμφερόντων κάποιων ενεργειακών ομίλων με την χωρίς όρια ανάπτυξη φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων, πριμοδοτώντας αντικειμενικά την συρρίκνωση της εγχώριας και πολύτιμης υδροηλεκτρικής ενέργειας [7].
Συντηρεί την στασιμότητα στα θεσσαλικά έργα υπηρετώντας την τακτική να μην διατίθενται πόροι από το πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων (όπως απαιτείται για την ολοκλήρωση των έργων Αχελώου), στο όνομα «δημοσιονομικών» περιορισμών και βελτίωσης της «επενδυτικής βαθμίδας» από την κάθε Moody’s, Fitch κοκ.
Ήρθε λοιπόν η ώρα να αντιδράσουμε στην νοσηρή αυτή κατάσταση που δημιουργείται από ένα μείγμα ανευθυνότητας, μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων και τοπικιστικών επιδιώξεων, υπό την ανοχή ή/και συγκεκαλυμένη καθοδήγηση των κυβερνητικών επιτελείων, με κυρίαρχη την ευθύνη του ΠΘ κ. Μητσοτάκη.
Ήδη η Περιφέρεια Θεσσαλίας και άλλοι τοπικοί φορείς ανέλαβαν πρωτοβουλία για παρέμβαση στο ΣτΕ, κατά της προσφυγής των γειτόνων μας [8].
Και στο σημείο αυτό θα επαναλάβουμε πως στην πραγματικότητα δεν έχουμε τίποτα να μοιράσουμε με τους Αιτωλοακαρνάνες, δεδομένου πως τα νερά της ορεινής Δυτικής Θεσσαλίας (λεκάνη Άνω Αχελώου) προσφέρουν στην περιοχή τους πλούσια υδατικά αποθέματα καθώς και απόλυτη ασφάλεια μέσω της ταμίευσης αυτών των υδάτων στην μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της χώρας (Κρεμαστά), που αποδεδειγμένα υπερκαλύπτουν τις ανάγκες της περιοχής τους (δες ΣΔΛΑΠ Δ. Στερεάς). Και ας μην ξεχνάμε πως το ορεινό τμήμα της Δυτικής Θεσσαλίας ανήκει στο ίδιο Υδατικό Διαμέρισμα με την Αιτωλοακαρνανία, συνεπώς συνιστά παραλογισμό και ακραία τοπικιστική λογική οι δύο περιοχές να μην συνομιλούν μεταξύ τους !! (κατά τα λοιπά είμαστε….ευρωπαίοι !).
Τέλος, πληροφορούμαστε πως ο Π/Θ κ. Μητσοτάκης ενδεχόμενα θα επισκεφθεί τη Θεσσαλία. Αντί λοιπόν για επανάληψη υποσχέσεων (δισεκατομμύρια που θα ίπτανται πάνω από τον θεσσαλικό κάμπο….) και την αναγγελία κάποιων καθόλα ωφέλιμων και αναγκαίων αντιπλημμυρικών έργων (πχ. ορεινής υδρονομίας), εκτιμούμε πως ήρθε η ώρα για αποκάλυψη των πραγματικών του προθέσεων σχετικά με την εξασφάλιση αποθεμάτων νερού στη Θεσσαλία και ειδικότερα την τύχη των έργων Αχελώου.
Ελπίζουμε πως ο κ. Πρωθυπουργός θα σκεφθεί υπεύθυνα και θα ανακοινώσει επιτέλους τις αποφάσεις του, καθιστώντας περιττές (έως επιβλαβείς…) τις δικαστικές διαμάχες που προκαλούνται από την έως σήμερα αβελτηρία της κυβέρνησής του.
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
——————————-
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
[1] Ορίστηκε δικάσιμος η 1η Οκτωβρίου 2025
[2] Δες άρθρο μας (16/6/2025) στα ΜΜΕ : «Συναγερμός στην Ευρώπη για την ξηρασία – Οι προοπτικές για την Θεσσαλία»
[3] Δες άρθρο μας (24/3/2025) στα ΜΜΕ : «Σοβαρό πολιτικό ζήτημα αποτελεί ο “νομικός πόλεμος” Αιτωλοακαρνανίας και “οικολόγων” κατά της Θεσσαλίας»
[4] Χαρακτηριστική είναι η εξήγηση για τις αντιδράσεις στην περιοχή όπως διατυπώνεται στην «Συνείδηση Αιτωλίας και Ακαρνανίας» (23/5/25). Διαβάζουμε : «ούτε από το Κράτος, ούτε από τις μεγάλες εταιρείας στο χώρο της ενέργειας υπάρχουν σοβαρά αντισταθμιστικά προς τις τοπικές κοινωνίες. Και η συζήτηση περί αντισταθμιστικών στην Αιτωλοακαρνανία έχει αρκετές ανεπούλωτες «πληγές» από την εποχή που η ΔΕΗ κατασκεύαζε τα μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα κατά μήκος του Αχελώου».
[5] Είναι χαρακτηριστική μία αναφορά παλιού κορυφαίου στελέχους του οικολογικού χώρου, συγγραφέα και πρώην διευθυντή του περιοδικού «Νέα Οικολογία», σε πρόσφατη ανάρτησή του στο fb : « Όταν πριν από 40 περίπου χρόνια στράφηκα προς την πολιτική οικολογία, “μου είπαν” ότι πρέπει να υιοθετήσω τουλάχιστον τα παρακάτω : Όχι στην πυρηνική ενέργεια, ναι στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, όχι στην εκτροπή του Αχελώου. Τα δέχτηκα όλα» !
[6] Σε πρόσφατη σύσκεψη για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ. Κ. Χατζηδάκης δήλωσε πώς «η ίδια η πραγματικότητα επιβάλλει πρόσθετες παρεμβάσεις μελετημένες, ταχύτατες και αποτελεσματικές, τις οποίες η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει», ενώ παραδέχθηκε πως «τυχόν αδράνεια θα ήταν τεράστιο πρόβλημα για την οικονομία, για τον τουρισμό, για τη γεωργία, για την ποιότητα της ζωής μας, για την ίδια τη χώρα» (δες ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 13/6/25).
[7] Πρόσφατες δηλώσεις στη Βουλή του υφυπουργού ΠΕΝ κ. Ν. Τσάφου δείχνουν μια ενδεχόμενη αλλαγή διαθέσεων εκ μέρους της κυβέρνησης, χωρίς όμως πρακτικά αποτελέσματα έως σήμερα. Όπως διαβάζουμε στο ENERGYPRESS (21/6/25), ο κ. υφυπουργός ανάμεσα στους διαθέσιμους ενεργειακούς πόρους θεωρεί πως «νούμερο ένα είναι τα νερά» και πως «η σημασία των υδροηλεκτρικών για τη χώρα μας είναι μεγάλη και πολυδιάστατη», χαρακτηρίζοντας μάλιστα τα έργα αυτά ως «ενεργειακό θησαυρό» !
[8] Δες δημοσιεύματα από συνέντευξη τύπου (26/6/2025) Περιφερειάρχη Δ. Κουρέτα για την προσφυγή στο ΣτΕ κατά των ΣΔΛΑΠ.
Author: Pressroom
