Δροσοβόλα αναγνώσματα Θωμαΐδος Παπαθανασίου-Φωτοπούλου
Ποιο εγκώμιο να προσφέρω αντάξιο των τριών δροσοβόλων αναγνωσμάτων ταξιδιωτικών εμπειριών της συμπολίτισσας Θωμαΐδος;
Δεν προσδοκούσα, το ομολογώ, να είναι ένα ταξίδι «όνειρο στο κύμα», αμβροσία πνευματική τα πονήματά της, που έχουν ως μήτρα τον ορθό λόγο και το συναίσθημα.
Ιχνηλάτησα μαζί της τον μεταξύ μύθου και ιστορικής αλήθειας δρόμο του μεταξιού στο βιβλίο της ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΥ(εκδόσεις Κάκτος) και είχα την αίσθηση ότι δεν ονειροπολούσα, καθώς διέτρεχα τις σελίδες σαν καβαλάρης ταξιδευτής πάνω σε ένα από τα άτια που περιγράφει.
Με αιχμαλώτισαν η καλλιέπεια, η γλαφυρότητα και η λυρικότητα, που αποπνέει το ανάγνωσμα, καθώς όλα μαζί φιλοτεχνούν ένα πολυδιάστατο ψηφιδωτό με επί μέρους ψηφίδες στοιχεία ιστορίας, μυθολογίας, ανθρωπογνωσίας, ζωολογίας, πτηνολογίας, επιστήμης, θρησκειολογίας, ηθογραφίας, επίδρασης ελληνικού πολιτιστικού πνεύματος και όσα άλλα.
Αλλά και κανένας που προστρέχει στο σαν νυχτερινή δροσιστική αύρα βιβλίο της ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΙΧΝΗ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΣΙΑ (εκδόσεις Κάκτος) δεν εκπορεύεται διψών έτι. Αιτείται την γλαφυρότητα και την γνώση της πολιτικής και πολιτιστικής επίδρασης του Ελληνισμού και λαμβάνει πλουσιοπάροχο το δώρημα σε διήγηση που αποτυπώνει φωτογραφικά στη μνήμη του αναγνώστη το επιφανές και το υπόβαθρο των διηγουμένων με τις ορατές και υπονοούμενες διαχύσεις σε ολόκληρη την Ασία.
Η μνήμη περιΐπταται ως μύθος, θρύλος και ιστορική αλήθεια γύρω από τον Ισκαντέρ, τον Μέγα Αλέξανδρο, ανά τους λαούς της κεντρικής Ασίας με εξονυχιστική λεπτομέρεια, που παραπέμπει στον πνευματικό μας ακτινοδιαγνώστη ηθών και εθίμων Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.
Διασκευάζοντας μια ρήση του Ισκαντέρ θα έλεγα: «Όλα όσα περίμενα να διαβάσω σε αυτό το πόνημα, τα συνάντησα, εκτός από το ότι είναι πιο γλαφυρό και διεισδυτικό από ό,τι περίμενα». Το ανάγνωσμά της σε κάνει να ονειρονυχτοπερπατάς στα ίχνη του πολυΰμνητου Μεγάλου Αλεξάνδρου, του αγαπημένου Ισκαντέρ τόσων λαών.
Αλλά και το τρίτο της έργο, ΑΙΘΙΟΠΙΑ Η ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ (εκδόσεις Κάκτος), δεν είναι μια απλή ταξιδιωτική εμπειρία αλλά μια λεπτομερής εγκυκλοπαίδεια για την Αιθιοπία.
Γράφει στον πρόλογο ο πρώην πρύτανις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Γιώργος Κοντογιώργης δικαιολογώντας τον τίτλο: «…διεισδύει η συγγραφέας σε μια μυθική χώρα που είναι ιδιαίτερα οικεία στον ελληνικό κόσμο…Διασταυρώθηκε όντως με τον ελληνικό πολιτισμό τόσο της προχριστιανικής όσο και της χριστιανικής εποχής, ως εκ τούτου ευλόγως αποκλήθηκε η αγαπημένη των θεών».
Πλούτος πληροφοριών ή μάλλον εκατοντάδες μαγνητικές τομογραφίες για όλες τις πτυχές, κρυφές και φανερές, της Αθιοπίας-Αβησσυνίας, της αγαπημένης των θεών.
Η γλαφυρότητα και παραστατικότητα του λόγου συνδυάζει σοφία Σολομώντος και ομορφάδα της βασίλισσας του Σαββά, που σχετίζονται με την Αιθιοπία. Είναι η συγγραφέας Αντίς Αμπέμπα, δηλαδή νέος ανθός, καταγραφής ταξιδιωτικών εμπειριών.
Με τις καλύβες-σπίτια που περιγράφει θυμίζει όσους ζούσαν με ακατανόητη επάρκεια σε καλύβες, και στη χώρα μας μέχρι και τη δεκαετία του 1960, που δικαίως έλεγαν ότι είναι καλυβογεννημένοι και καλυβοαναθρεμμένοι!
Θαυμάζω την βιωματική της διήγηση. Παρακολούθησα μαζί της τη λειτουργία στον ναό της Μπιέτε Μεντχάνε Αλέμ. Περιγράφει την ευλάβεια των πιστών, σαν να μυεί τον αναγνώστη στα μυστικά ενός πίνακα ζωγραφικής. Γεύθηκα με την παρέα της τους καφέδες Άμπολα, Τόνα και Μπαράκα.
Η περιγραφή της φυλής των Μούρσι είναι μια περιγραφή της λίθινης εποχής. Η σκανδαλώδης ακινησία τους στον χρόνο για τη σύγχρονη λογική αποτελεί σκάνδαλο και μωρία. Αλλά και η φιλοσοφία της φυλής των Ντεσάνετς στο δέλτα του Όμο, όπου «η επιθυμία τους για περίσσιο πλούτο είναι ανύπαρκτη», αντιστοιχεί με την εκούσια πενία των ορθοδόξων ασκητών εν ερημίαις και σπηλαίοις.
Ως θαυμαστά το πονήματά της. Φιλοτεχνήματα λόγου αξιοπρόσεκτα. Ως αναγνώστης εύχομαι ένθερμα στην συγγραφέα να περιγράφει και στο μέλλον ως αλαφροΐσκιωτος ταξιδευτής μέρες και «νύχτες γεμάτες θαύματα, τόπους σπαρμένους μάγια» ανά την οικουμένη.
Αθανάσιος Νάστας
εκπαιδευτικός
