Την Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου 2023 οι μαθητές/τριες των Β και Γ τάξεων του 4ου Πειραματικού Λυκείου Τρικάλων είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν εικονικά τις υπόγειες εγκαταστάσεις των πειραμάτων του CERN μέσω σύνδεσης με την πλατφόρμα Zoom.
H ξενάγηση πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΑTLAS, από τους διακεκριμένους επιστήμονες του CERN κ. Δ. Δαμιανόγλου και την κ. Ρ. Αμβραμίδου όπου εργάζονται στους ανιχνευτές μιονίων του ATLAS, οι οποίοι αποτελούν και εθνική συμμετοχή της Ελλάδος στο πείραμα ΑΤLAS.
Το CERN είναι το μεγαλύτερο πειραματικό κέντρο ερευνών σωματιδιακής φυσικής στον κόσμο και βρίσκεται δυτικά της Γενεύης, στα σύνορα Ελβετίας και Γαλλίας. Στοιχειώδη σωματίδια συγκρούονται με ταχύτητες που προσεγγίζουν την ταχύτητα του φωτός, αναπαράγοντας στιγμιαία της συνθήκες που επικρατούσαν λίγες στιγμές μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Στην συνέχεια, τέσσερις ανιχνευτές κάνουν τα σωματίδια που παράγονται από τις συγκρούσεις «ορατά» για να μελετηθούν από τους επιστήμονες και να ανακαλύψουν τα μυστικά του Σύμπαντος.
Οι μαθητές αρχικά επισκέφτηκαν την αίθουσα ελέγχου του ATLAS , μια αίθουσα οπού οι επιστήμονες την ώρα που λειτουργεί το πείραμα αναλύουν τα δεδομένα περισσότερων από ένα δισεκατομμυρίων συγκρούσεων ανά δευτερόλεπτο που πραγματοποιούνται στο κέντρο του ανιχνευτή. Στην συνέχεια είδαν σε προσομοίωση το μέγεθος του μεγαλύτερου ανιχνευτή του CERN, του ATLAS, μήκους 46 μέτρων και 25 μέτρων διαμέτρου.
Έπειτα κατέβηκαν στα 90 μ κάτω από το έδαφος και γνώρισαν τον ανιχνευτή ATLAS, που ανακάλυψε το 2012 το γνωστό ως «σωματίδιο του θεού», το σωματίδιο του Higgs. Ο ανιχνευτής ξεδιπλώθηκε μπροστά τους σαν κρεμμύδι, γιατί οι τεχνικοί έκαναν συντήρηση. Εντυπωσιάστηκαν από το πραγματικό του μέγεθος, τα χιλιόμετρα καλωδίων, τα καλολίμετρα που μετρούν τις ενέργειες των σωματιδίων, τα φασματόμετρα μιονίων που μετρούν τις ορμές τους, τους υπεραγώγιμους μαγνήτες. Έμαθαν ότι στους επιταχυντές έχει επιτευχθεί η χαμηλότερη θερμοκρασία του πλανήτη, όμοια με αυτή του σύμπαντος και ότι οι συγκρούσεις πραγματοποιούνται στο απόλυτο κενό.
Η κ. Αβραμίδου τους εξήγησε πως η διάσημη εξίσωση του Einstein E = mc 2 , είναι παρούσα στη διάρκεια του πειράματος για να μετατρέψει την ύλη σε ενέργεια και μετά να την επιστρέψει σε διαφορετικές μορφές ύλης. Τέλος οι μαθητές συνειδητοποίησαν ότι οι αρχές της φυσικής που διδάσκονται δεν αποτελούν στείρα γνώση αλλά βρίσκεται μπροστά τους, παίρνει μέρος στην έρευνα και εξελίσσεται για να βοηθήσει την ανθρωπότητα να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: «ποια είναι τα δομικά στοιχεία της ύλης, ποιες είναι οι θεμελιώδης δυνάμεις της φύσης, από τι αποτελείται η σκοτεινή ύλη;» . Ενθουσιάστηκαν, εμπνεύστηκαν και ποιος ξέρει, ίσως ένας από αυτούς αποτελέσει μέλος της επιστημονικής κοινότητας του CERN.
Η ξενάγηση ολοκληρώθηκε με ερωτήσεις από τους μαθητές. Τον συντονισμό της επίσκεψης και την διοργάνωση την ανέλαβε η εκπαιδευτικός του σχολείου μας κ. Λιάπη Ελένη, Φυσικός.
