Νότης Μαριάς, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής,
notismarias@gmail.com
Ο πόλεμος στην Ουκρανία είχε ως αποτέλεσμα πέραν των άλλων και την επιβολή σκληρών κυρώσεων εκ μέρους των ΗΠΑ και της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Έτσι οι ηγέτες της ΕΕ με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 24 Φεβρουαρίου 2022 αποφάσισαν ομόφωνα «την επιβολή περαιτέρω περιοριστικών μέτρων με τεράστιες και σοβαρές επιπτώσεις για τη Ρωσία εξαιτίας της δράσης της, σε στενή συνεργασία με τους εταίρους και τους συμμάχους μας. Οι κυρώσεις αυτές καλύπτουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα, τους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών, τα είδη διπλής χρήσης καθώς επίσης τον έλεγχο των εξαγωγών και τη χρηματοδότηση εξαγωγών, την πολιτική θεωρήσεων, επιπρόσθετες καταχωρίσεις φυσικών προσώπων ρωσικής ιθαγένειας και νέα κριτήρια για τις καταχωρίσεις. Το Συμβούλιο θα εγκρίνει χωρίς καθυστέρηση τις προτάσεις της Επιτροπής και του ύπατου εκπροσώπου» (www.consilium.europa.eu/el). Στο πλαίσιο αυτό ακολούθησε μπαράζ κυρώσεων κατά της Ρωσίας σε διαφόρους τομείς.
Είναι πάντως χαρακτηριστικό ότι οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας που επέβαλαν ΗΠΑ και ΕΕ είναι μονομερείς πράξεις οι οποίες δεν έχουν την έγκριση του ΟΗΕ και ιδίως του Συμβουλίου Ασφαλείας όπως απαιτείται από τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και το ισχύον διεθνές δίκαιο.
Για τον λόγο αυτόν άλλωστε οι κυρώσεις αυτές χαρακτηρίστηκαν ως παράνομες όχι μόνο από τη Ρωσία αλλά και από την Κίνα. Ειδικότερα η κινεζική πλευρά επισήμανε με νόημα ότι οι επιβληθείσες κυρώσεις πάσχουν λόγω έλλειψης νομικής βάσεως (https://www.wsj.com 2/3/2022) και για τον λόγο αυτό «η Κίνα αντιτίθεται στις παράνομες κυρώσεις κατά της Ρωσίας» (https://www.scmp.com 2/3/2022).
Αλλά ακόμη και το ψήφισμα της ΓΣ του ΟΗΕ που εγκρίθηκε με τεράστια πλειοψηφία από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού στις 2 Μαρτίου 2022 δεν κάνει λόγο για κυρώσεις. Έτσι ενώ 141 κράτη καταδίκασαν τη ρωσική «στρατιωτική δράση» στην Ουκρανία εντούτοις δεν ζητούν την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Αντίθετα απαιτούν την απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από το ουκρανικό έδαφος, την κατάπαυση του πυρός κλπ.
Ομοίως και το κοινό σχέδιο ψηφίσματος Αλβανίας-ΗΠΑ που κατατέθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας στις 25/2/2022 κατά της Ρωσίας και το οποίο δεν εγκρίθηκε λόγω του ρωσικού βέτο επίσης δεν περιελάβανε πρόταση για επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας (https://www.un.org/press 25/2/2022). Μάλιστα δεν έκανε καν λόγο για πόλεμο στην Ουκρανία. Καθ΄ όμοιο τρόπο και το παραπάνω Ψήφισμα της ΓΣ του ΟΗΕ που άλλωστε δεν είναι νομικά δεσμευτικό αποφεύγει να χαρακτηρίσει την κατάσταση στην Ουκρανία ως πόλεμο. Απλά κάνει μνεία για χρήση βίας εκ μέρους της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και αναφέρεται στην ρωσική στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας (https://s3.documentcloud.org 1/3/2022).
Το ίδιο ισχύει και για τα νομοθετικά κείμενα της ΕΕ που επιβάλλουν τις μονομερείς και εκτός πλαισίου του ΟΗΕ κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Έτσι η ΕΕ κάνει λόγο για «αδικαιολόγητη στρατιωτική επίθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά της Ουκρανίας» καθώς και για «παράνομες στρατιωτικές ενέργειες» της Ρωσίας (eur-lex.europa.eu)
Οι κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας έχουν αρχίσει να δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στην ρωσική οικονομία η οποία σύμφωνα με κινεζικά δημοσιεύματα εκτιμάται ότι τελικά θα ξεπεράσει και τις νέες κυρώσεις (https://www.globaltimes.cn 1/3/2022).
Και αυτό γιατί η Μόσχα αναμένεται να έχει την οικονομική στήριξη της Κίνας. Όπως ήδη έχουμε αναλύσει (www.political.gr 12/2/2022, σελ. 12) κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κίνα με αφορμή την τελετή έναρξης των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων ο Πούτιν προχώρησε σε σημαντικές συμφωνίες με τον κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ. Μάλιστα ενόψει των κυρώσεων που ανέμενε να του επιβληθούν από τη Δύση που θα οδηγούσαν μετά βεβαιότητος σε μείωση των ρωσικών διαθεσίμων σε δολάρια και ευρώ, ο Πούτιν ζήτησε την «προώθηση της χρήσης εθνικών νομισμάτων σε αμοιβαίους διακανονισμούς, κάτι που υποστήριξε η κινεζική πλευρά» (http://en.kremlin.ru/events 4/2/2022). Επιπλέον Μόσχα και Πεκίνο υπέγραψαν 15 οικονομικές συμφωνίες εκ των οποίων 3 αφορούσαν την ενέργεια (www.globaltimes.cn 5/2/2022) δημιουργώντας μια κινεζορωσική ενεργειακή συμμαχία στο πεδίο το φυσικού αερίου διάρκειας 30 ετών (www.euractiv.com 7/2/2022). Οι εν λόγω συμφωνίες περιλαμβάνουν αγοραπωλησία ρωσικού «φυσικού αερίου μέσω της οδού της Άπω Ανατολής» και αγοραπωλησία ρωσικού «αργού πετρελαίου για παράδοση σε διυλιστήρια πετρελαίου στη Δυτική Κίνα». Οι παραπάνω ενεργειακές συμφωνίες ύψους 117,5 δις δολαρίων (www.reuters.com 4/2/2022) θα είναι πληρωτέες σε ευρώ.
Να σημειωθεί ότι ο όγκος του διμερούς εμπορίου των δύο πλευρών ανέρχονταν το 2021 σε 140 δις δολάρια με τον Πρόεδρο της Κίνας να θέτει ως στόχο την αύξηση του διμερούς εμπορίου των δύο πλευρών στα 250 δις δολάρια (http://en.kremlin.ru/events 4/2/2022).
Μάλιστα τον σημαντικό οικονομικό ρόλο της Κίνας επισήμανε και ο ίδιος ο Πούτιν με άρθρο του στο κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua (http://en.kremlin.ru/events 3/2/2022) με τίτλο «Ρωσία και Κίνα: Μια στρατηγική εταιρική σχέση προσανατολισμένη στο μέλλον».
Επίσης η σημαντική αύξηση των τιμών φυσικού αερίου, πετρελαίου, μετάλλων και σιτηρών αυξάνει επιπλέον τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Μόσχας η οποία σύμφωνα με κινεζικές εκτιμήσεις μπορεί πλέον να αντιμετωπίσει για αρκετό χρονικό διάστημα τις συνέπειες των οικονομικών κυρώσεων της Δύσης.
Η Κίνα στηρίζει τον Πούτιν έναντι των δυτικών κυρώσεων και για έναν άλλον λόγο καθώς όπως τονίζεται «για την τριγωνική σχέση Κίνας-Ρωσίας-ΗΠΑ, οι κυρώσεις που επέβαλε η Δύση στη Ρωσία είναι σαν “δοκιμή”, ….γιατί αυτές οι κυρώσεις θα μπορούσαν να επαναληφθούν σε σχέση με την Κίνα στο μέλλον, εάν η ηπειρωτική Κίνα αναγκαστεί να λύσει το ζήτημα της Ταϊβάν με μη ειρηνικούς τρόπους» (www.globaltimes.cn 25/2/2022).
Και ο νοών νοείτο.
