«Οι γονείς μου ήρθαν στην Ελλάδα από ένα χωριό της Βόρειας Ηπείρου τη δεκαετία του ’90, με το όνειρο της πατρίδας και έχοντας κάνει αγώνα για να κρατήσουν ζωντανή την ελληνική τους ταυτότητα στην Αλβανία», λέει η Αναστασία Θάνο, η οποία γεννήθηκε στην Αθήνα. «Ομως, το 2009, λίγο πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση, αποφάσισαν να μεταναστεύσουν και πάλι, ελπίζοντας σε ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους. Φύγαμε, λοιπόν, για τις ΗΠΑ». Οι ρίζες του Δημήτρη Παπαχρήστου φτάνουν στο Κυριάκι Βοιωτίας, κοντά στους Δελφούς, από την πλευρά του πατέρα του, και στην Κρήτη από την πλευρά της μητέρας του. Για επαγγελματικούς λόγους η οικογένεια πέρασε πολλά χρόνια σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Οι παππούδες του Κωνσταντίνου Αγγελάκη κατάγονταν από τη Θεσσαλονίκη και τη Μεσσηνία. Ο ίδιος είναι δεύτερης γενιάς Ελληνοαμερικανός.
Οι τρεις νέοι συναντήθηκαν στην ιστορική σχολή διεθνών σχέσεων Fletcher του Πανεπιστημίου Tufts, στο Μέντφορντ της Μασαχουσέτης, όπου κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές. Κοινό παρονομαστή δεν είχαν μόνο την ελληνική καταγωγή αλλά και τη βαθιά αγάπη τους για τη χώρα μας – κάτι όχι αυτονόητο. «Ναι, αγαπάμε την Ελλάδα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν τη βλέπουμε με καθαρή ματιά ως τόπο έντονων αντιθέσεων, όπου το μαύρο και το άσπρο συνυπάρχουν σχεδόν σε καθετί. Από τη μία, το αρχαίο κλέος, η Ιστορία, η φιλοξενία, η ζεστασιά των ανθρώπων της, και από την άλλη, το δύσκαμπτο κρατικό σύστημα, η γραφειοκρατία, το brain drain, συχνά η διαφθορά. Μακάρι να μπορέσουμε να βάλουμε το δικό μας λιθαράκι ώστε η ζυγαριά να γείρει προς το καλό», όπως χαρακτηριστικά λέει η Αναστασία.
Η ιδέα για το δικό τους «λιθαράκι» προέκυψε το περασμένο καλοκαίρι, σ’ ένα μικρό καφενείο στην Πλάκα Λασιθίου, απέναντι από τη Σπιναλόγκα, όπου παραθέριζαν. Εκεί, πίνοντας τσικουδιά, αποφάσισαν να πάρουν μια πρωτοβουλία: την πραγματοποίηση ενός εκπαιδευτικού ταξιδιού, του «Greece Trek», ώστε οι συμφοιτητές τους που θα συμμετείχαν σε αυτό «να δουν την Ελλάδα πίσω από τη βιτρίνα, μέσα από αυθεντικές εμπειρίες που ο μέσος τουρίστας είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατον να βιώσει», όπως λέει ο Κωνσταντίνος. Αντίστοιχα ταξίδια το αμερικανικό πανεπιστήμιο πραγματοποιεί αρκετά κάθε χρόνο, κυρίως στο Ισραήλ, στην Ιαπωνία, στην Κεντρική Ασία, στην Κολομβία. Ποτέ όμως στην Ελλάδα.
Ξενάγηση στον τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας, μικρού νησιού δυτικά της Αθήνας. Πρόκειται για έναν από τους 28 αντίστοιχους που λειτουργούν σε όλη την Ευρώπη.
Οι τρεις συμφοιτητές και φίλοι κίνησαν γη και ουρανό για να καταφέρουν να υλοποιήσουν την ιδέα τους. Απευθύνθηκαν σε οικονομικά εύρωστα μέλη της ελληνοαμερικανικής κοινότητας, εξασφάλισαν χορηγίες και το ταξίδι άρχισε να σχεδιάζεται. Στόχος τους; Να δημιουργήσουν γέφυρες. «Το Tufts είναι ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο για σπουδές διεθνών σχέσεων, πολιτικών επιστημών και διπλωματίας, και είναι βέβαιο ότι όσοι περνούν από τα έδρανά του καταλαμβάνουν θέσεις ισχύος σε κυβερνήσεις, πρεσβείες, διεθνείς οργανισμούς, πολυεθνικές εταιρείες. Δείχνοντας στους συμφοιτητές μας το καλύτερο, το πιο δυναμικό κομμάτι της πατρίδας μας, ουσιαστικά επενδύουμε στο μέλλον, στους αυριανούς φιλέλληνες», εξηγεί ο Δημήτρης. «Κι επειδή για τον μέσο Αμερικανό Ελλάδα σημαίνει το τρίπτυχο “Ακρόπολη/καλό φαγητό/οικονομική κρίση”, θελήσαμε να σπάσουμε τα στερεότυπα, να διευρύνουμε τις γνώσεις των συμμετεχόντων στο “Greece Trek” και σε άλλα πεδία, πέραν της κλασικής αρχαιότητας. Πόσοι γνωρίζουν, για παράδειγμα, τον ρόλο που η Επανάσταση του 1821 έπαιξε στον σχηματισμό του γεωπολιτικού χάρτη της Ευρώπης εκείνης της εποχής; Ή την εξαιρετική δουλειά που γίνεται σε πολλούς τομείς της επιχειρηματικότητας και της παραγωγής; Δεν υπάρχει μόνο ο τουρισμός…».
Ποικίλες όψεις
Το δεκαήμερο πρόγραμμα φτιάχτηκε με την πολύτιμη βοήθεια της Αλεξάνδρας Τηλιγάδα-Δαυίδ και της Σοφίας Αντωνιάδου, συνιδρυτριών της εταιρείας Discover Greek Culture, και στις 18 Μαρτίου ένα γκρουπ δεκαεπτά φοιτητών από τις ΗΠΑ, την Ινδία, την Ιαπωνία, τη Βενεζουέλα, την Ταϊβάν, το Μεξικό, και το Κουβέιτ έφτασε στην Ελλάδα. Εμφαση δόθηκε φυσικά στον πολιτισμό –με επισκέψεις σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους και νεότερα μνημεία, από την Ακρόπολη, τις Μυκήνες και τις Αιγές μέχρι τα Μετέωρα– αλλά όχι μόνο. Οι εκπρόσωποι της γενιάς που θα κληθεί να διαμορφώσει τον κόσμο του αύριο συναντήθηκαν με μέλη της κυβέρνησης και επιχειρηματίες, είδαν ποικίλες όψεις της ελληνικής πραγματικότητας που αφορούν την εξωτερική πολιτική, την οικονομία, τις επενδύσεις, την ενέργεια, την προσφυγική κρίση, τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Οι ηγέτες του αύριο γνωρίζουν την Ελλάδα-2
Πρωταθλήτρια Ευρώπης η Ελλάδα στην αύξηση της καινοτομίας
Επισκέφθηκαν, για παράδειγμα, τον τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας, μικρού νησιού που βρίσκεται στον κόλπο Πάχης Μεγάρων, 45 χλμ. δυτικά της Αθήνας (έναν από τους είκοσι οκτώ αντίστοιχους που λειτουργούν σε όλη την Ευρώπη), για να διαπιστώσουν πώς σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου η ενέργεια αναδεικνύεται σε παράγοντα-κλειδί για την ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής, ο ΔΕΣΦΑ ενισχύει μία από τις σπουδαιότερες ενεργειακές υποδομές της χώρας, ώστε να καλύψει αποτελεσματικά τις σημερινές αλλά και τις μελλοντικές ενεργειακές ανάγκες της. Μετά την ξενάγησή τους από τον επικεφαλής εταιρικών υποθέσεων του ΔΕΣΦΑ, Φερνάντο Καλλιγά, θέλησαν να μάθουν ποιες προδιαγραφές και ποια πρωτόκολλα εγγυώνται την ασφάλεια των εργαζομένων στο νησί, των κατοίκων των γύρω περιοχών, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος, «σε μια χώρα με φυσικό κάλλος, που ακριβώς λόγω αυτού βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό».
Η πρωτοβουλία ανήκει σε τρεις σπουδαστές με ελληνική καταγωγή, που κατάφεραν να εξασφαλίσουν χορηγίες και να υλοποιήσουν την ιδέα τους.
Στη συνάντησή τους με εκπροσώπους της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών –Αντώνη Λαιμό, Δημήτρη Φαφαλιό, Νικόλα Βενιάμη, Γιάννη Ξυλά και Κατερίνα Πέππα– εντυπωσιάστηκαν ακούγοντας ότι η Ελλάδα είναι σήμερα η κορυφαία ναυτιλιακή χώρα στον κόσμο, καθώς οι Ελληνες πλοιοκτήτες με 5.514 πλοία ελέγχουν περίπου το 21% του παγκόσμιου στόλου, σε όρους χωρητικότητας (η οποία –άλλο εντυπωσιακό στοιχείο– αυξήθηκε κατά 7,4% στη διάρκεια της πανδημίας).
Επίσης, ότι ο ελληνόκτητος στόλος αντιπροσωπεύει το 59% του στόλου που ελέγχεται από κράτη-μέλη της Ε.Ε. και ότι ένα στα τρία πλοία που ναυπηγούνται αυτή τη στιγμή σε όλο τον κόσμο θα παραδοθεί σε Ελληνα πλοιοκτήτη. Οι ερωτήσεις τους αφορούσαν κυρίως την ασφάλεια της εμπορικής ναυσιπλοΐας, τον ανταγωνισμό με την ανερχόμενη ασιατική ναυτιλία και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Ακρόπολη και Μετέωρα, δύο από τους σταθμούς του δεκαήμερου προγράμματος που ακολούθησαν φοιτητές από τις ΗΠΑ, την Ινδία, την Ιαπωνία, τη Βενεζουέλα, την Ταϊβάν, το Μεξικό και το Κουβέιτ, που έφτασαν στην Ελλάδα.
Στην αίθουσα Καποδίστρια του υπουργείου Εξωτερικών, όπου δεσπόζει η προτομή του πρώτου Ελληνα κυβερνήτη, ο υπουργός Νίκος Δένδιας τους παρουσίασε τις προτεραιότητες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, τόνισε την κοινή οπτική Ελλάδας και ΗΠΑ στα περισσότερα διεθνή θέματα, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας, εξήγησε πώς ο σεισμός στην Τουρκία «άλλαξε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δημιουργώντας μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα» και επισήμανε ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν μπορεί να βρίσκεται επ’ άπειρον κάτω από την προστατευτική στρατιωτική ομπρέλα του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, αλλά πρέπει να αναπτύξει τον δικό της αμυντικό μηχανισμό». Στη διάρκεια του ταξιδιού τους οι φοιτητές του Tufts είχαν επίσης την ευκαιρία να δουν, μεταξύ άλλων, τον πρώην πρωθυπουργό, πρώην αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και ακαδημαϊκό Λουκά Παπαδήμο, τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο, τον υπουργό Ψηφιακής διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη, τον δήμαρχο της Αθήνας Κώστα Μπακογιάννη και τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη, να ξεναγηθούν στο ελληνικό Κοινοβούλιο από τον βουλευτή Δημήτρη Καιρίδη, να δοκιμάσουν αυθεντικές ελληνικές γεύσεις σε ιστορικά μαγαζιά όπως το «Γιασεμί» και το «Καφέ Αβησσυνία» στην Αθήνα ή το «Ευφροσύνη» στο Καστράκι Καλαμπάκας. Η Σάρα, ο Σαμ, η Νταϊάνα, ο Αμπντουλμοχσέν, η Σέι, ο Ασουτος, η Ντίγια και οι υπόλοιποι φοιτητές δεν έκρυβαν τον ενθουσιασμό τους.
«Η συμμετοχή μου στο “Greece Trek” ήταν μονόδρομος, λόγω της μοναδικής γεωπολιτικής θέσης της χώρας σας», λέει στην «Κ» η Αριελ Φάνγκερ. «Η κατανόηση της ελληνικής ιστορίας είναι κλειδί για να κατανοήσει κανείς σχεδόν όλα τα πολιτικά συστήματα και τους θεσμούς. Ανυπομονούσα να επισκεφτώ τη γενέτειρα της δημοκρατίας, με τον τόσο πλούσιο πολιτισμό, την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, τα τόσο διαφορετικά τοπία και το υπέροχο φαγητό. Πιστεύω πως τέτοιες πρωτοβουλίες ενδυναμώνουν ακόμη περισσότερο τις ήδη καλές ελληνοαμερικανικές σχέσεις και, σε ό,τι με αφορά, πως αυτή η εμπειρία θα με βοηθήσει να γίνω πιο ολοκληρωμένη επαγγελματίας».
Για τη Φατμά Σιντίκ αυτό το ταξίδι, εκτός από εξαιρετικά ενδιαφέρον, ήταν και συναισθηματικά φορτισμένο. «Είμαι Τουρκοκύπρια. Γεννήθηκα στην Αμμόχωστο. Η μητέρα μου κατάγεται από την Τραπεζούντα και μιλάει ποντιακά. Μεγάλωσα στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης, ακούγοντας ελληνικά και τουρκικά, βλέποντας Ελληνες και Τούρκους να συμβιώνουν αρμονικά, να αγαπούν και να προστατεύουν ο ένας τον άλλο. Εκανα μαθήματα χορού στον ελληνικό σύλλογο που στεγαζόταν απέναντι από το σπίτι μας. Βλέποντας τη φίλη μου τη Μαρία έμαθα κι εγώ ζεϊμπέκικο. Θέλησα, λοιπόν, να έρθω στη χώρα που με τον πολιτισμό της συνέβαλε σε σημαντικό βαθμό στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μου για να τη γνωρίσω καλύτερα. Κι είμαι ευτυχής γι’ αυτό».
«Ανοίξαμε τον δρόμο»
Η Αναστασία, ο Δημήτρης και ο Κωνσταντίνος έχουν κάθε λόγο να αισθάνονται ικανοποιημένοι. Το πρώτο εκπαιδευτικό ταξίδι του Tufts στην Ελλάδα ήταν απολύτως επιτυχημένο. Θα έχει, άραγε, συνέχεια; «Αυτό είναι το ζητούμενο», λένε και οι τρεις. «Εμείς ανοίξαμε ένα δρόμο, ελπίζουμε άλλοι Ελληνες ή Ελληνοαμερικανοί φοιτητές να πάρουν τη σκυτάλη και οι γέφυρες να μην κοπούν. Αλλωστε στη Φλέτσερ υπάρχει και η έδρα Σπουδών Ελλάδας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης “Κωνσταντίνος Καραμανλής” και αυτό δημιουργεί έναν πολύ σημαντικό δεσμό». «Ο εκπαιδευτικός τουρισμός δεν είναι εποχικός τουρισμός και πιστεύουμε ότι η Ελλάδα είναι ιδανική για τη διοργάνωση τέτοιων ταξιδιών – για φοιτητές κοινωνικών και ανθρωπιστικών σπουδών, καλών τεχνών, φιλοσοφίας και άλλων επιστημονικών πεδίων. Αυτό σημαίνει για εμάς εξωστρέφεια!» προσθέτουν από την πλευρά τους η Αλεξάνδρα Τηλιγάδα-Δαυίδ και η Σοφία Αντωνιάδου της Discover Greek Culture. «Αλλωστε, ο πολιτισμός είναι και πολιτική…».
