Ἡ μάχη τοῦ Ἀλή Βεράν την 15ην, 16ην, 17ην Αὐγούστου 1922 ἡ ὁποία ἔλαβεν χώραν εἰς μίαν μικράν κοιλάδα στους πρόποδες τοῦ ὅρους Μουράτ Ντάγ δια μεν τους ἕλληνες ἀποτελεῖ σφαγεῖον, δια δε τους Τούρκους την ὀνομάζουν «Μάχη του Ἀρχιστρατήγου» ἀφοῦ την διηύθυνε ὁ ἴδιος ὁ Κεμάλ.
Ὁ Κεμάλ βρισκόταν 6 χιλιόμετρα ἀπο το κέντρο τῆς μάχης ἐνῶ ὁ ἀρχιστράτηγος Χανζηανέστης 420 χιλ. μακριά.
Μέσα στην κολασμένη κοιλάδα πού βασιλεύει ὁ χάρος, ἡ ἀνδρεία σμίγει με τη δειλία, ἡ θυσία με τον φιλοτομαρισμό, ἡ ἀνθρωπιά με το ἔγκλημα. Στρατιῶτες ἀκόμα και ὁ ἱπποκόμος τοῦ Τρικούπη, καβαλάνε τ’ἄλογα και καλπάζοντας προσπαθοῦν να βγοῦν ἀπό το στενό.
Ἡ Ἱστορία τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου συγκλονίζεται ἀπό τη φοβερή τραγωδία. Ἡ μάχη τοῦ Ἀλή Βεράν ἀπετέλεσε το ἐπιστέγασμα τῆς ἀπό πενθημέρου ἐπιθέσεως τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ προς διάσπασιν τῶν ἑλληνικῶν δυνάμεων.
Κατ’αὐτήν ἐπῆλθεν ἡ ὁριστική συντριβή τῆς ὁμάδος Τρικούπη, ἥτις μετά την μάχην τοῦ Ἀλή Βεράν οὐσιαστικῶς δεν ὑφίστατο, μη συνεπικουρηθεῖσα ὑπό της ὁμάδος Φράγκου πεινῶσα, ἄυπνος, διαρκῶς μαχομένη και δις κυκλωθεῖσα ὑπέκυψεν εν τελει υπο τό βαρος των ἀνωτέρω συνθηκῶν.
Ἀποτέλεσμα της συντριβῆς της ὁμάδος Τρικούπη και της μειώσεως τῆς μαχητικότητος τῆς ὁμάδος Φράγκου ὑπῆρξεν η ανακύψασα ἀνάγκη ἐκκενώσεως τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ὑπό τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ.
Ἡ πατρίς εὐγνωμονοῦσα και σεβομένη τα κόκκαλα τῶν ἑλλήνων στρατιωτῶν πού ἔπεσαν στην μάχη τῆς κοιλάδος τοῦ Ἀλή Βεράν δια τῶν συναρμοδίων ὑπουργείων πολιτισμοῦ, παιδείας, ἱστορίας και στρατιωτικῶν ὑποθέσεων και σε ἀγαστή συνεργασία με τα ἀντίστοιχα ὑπουργεῖα τῆς Τουρκίας ἀνήγειρον εἰς τον χῶρον τῆς συγκλονιστικῆς κοιλάδος τῷ μέν ὀρθόδοξον ναόν τῷ δε μουσουλμανικόν τέμενος προς τιμήν τῶν ἡρωϊκῶς πεσόντων και καθ’ἕκαστον ἔτος οἱ ἐκπρόσωποι τῶν δύο θρησκειῶν ἀναπέμπουν ἐπιμνημόσυνες δεήσεις κεχωρισμένα και ὁμοῦ ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν στρατιωτῶν.
Εἰς μίαν ἀπό αὐτές τις δεήσεις παρέστην πρό δεκαετιῶν και συνεπέρανα ὅτι ὅταν οἱ θρησκείες συνεργάζονται οἱ πόλεμοι, τα μίση και οἱ γενοκτονίες μειοῦνται.
Πρίν κλείσω την γραφήν ἡ τηλεόραση μετέδωσεν ὅτι μακριά στη Βαρκελώνη ἀθῶα ἄτομα ἔπεσαν θύματα θρησκευτικῆς βίας.
Εὐάγγελος Κουτσιμπέλας
