Άρθρα – Απόψεις

«ΤΑ ΟΧΙ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ»

«Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα/ που πρέπει το μεγάλο ΝΑΙ ή το μεγάλο ΟΧΙ/ να πούνε….» Η ανθρώπινη ζωή και ο πολιτισμός αιωρούνται ανάμεσα στη θαλπωρή του ΝΑΙ και στην αβεβαιότητα του ΟΧΙ. Άλλοι χρεώνουν στο «ναι» τη συμμόρφωση, την υποταγή, το συμβιβασμό, την πειθαρχία, την ιδιοτέλεια, τη σκοπιμότητα και τη φοβία. Κάποιοι άλλοι […]

25 Oct 2019

«Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα/ που πρέπει το μεγάλο ΝΑΙ ή το μεγάλο ΟΧΙ/ να πούνε….»

Η ανθρώπινη ζωή και ο πολιτισμός αιωρούνται ανάμεσα στη θαλπωρή του ΝΑΙ και στην αβεβαιότητα του ΟΧΙ. Άλλοι χρεώνουν στο «ναι» τη συμμόρφωση, την υποταγή, το συμβιβασμό, την πειθαρχία, την ιδιοτέλεια, τη σκοπιμότητα και τη φοβία. Κάποιοι άλλοι χρεώνουν στο «όχι» την απειθαρχία, την ανιδιοτέλεια, την πρόοδο και την εξέλιξη. Πολλοί στο «ναι» του ανθρώπου ανιχνεύουν μια «γονιδιακή φοβία» και πολλοί άλλοι στο επαναλαμβανόμενο «όχι» μια εξωγενή πίεσηπου ασκείται στο υποκείμενο. Όποια όμως κι αν είναι η αιτία των «ναι» και των «όχι», αυτά είναι που συνθέτουν την ταυτότητα του ανθρώπου και αποκαλύπτουν την «ποιότητά» του.

Οι άνθρωποι του «ναι» χάνονται στην άμορφη μάζα του ανθρώπινου πλήθους και η ιστορία αδιαφορεί γι’ αυτούς. Αντίθετα, οι άνθρωποι του «όχι» με όλες τις αποχρώσεις του γνωρίζουν τη δόξα και την προσοχή των ιστορικών. Οι χρυσές σελίδες της ιστορίας είναι αφιερωμένες στους ανθρώπους του «όχι», που ξεχώρισαν και προκάλεσαν με τη στάση τους την επικρατούσα σοφία, ηθική και λογική. Τα όχι αυτών των ανθρώπων φόβισαν, αλλά και ενθουσίασαν τα πλήθη. Τα περισσότερα αγάλματα εμπεριέχουν το όχι των πρωταγωνιστών της ιστορίας. Αυτή δικαιώνει τους «αρνητές» που τρόμαξαν την εξουσία και γέννησαν την ελπίδα και την αισιοδοξία στους καταπιεσμένους. «Αυτή η ίδια η ανθρωπότητα που εκθειάζει την υπακοή στους αυθαίρετους νόμους της και την απαιτεί  σαν την υπέρτατη αρετή, διαφυλάσσει το αιώνιό της πάνθεο για εκείνους που περιφρόνησαν αυτή την απαίτηση και προτίμησαν να πεθάνουν μάλλον παρά να προδώσουν την ισχυρογνωμοσύνη τους» (Έσσε).

 

Τα κίνητρα – οι αντιφάσεις

Μια λεπτομερής καταγραφή της ψυχοδομής των αρνητών και των ανθρώπων του «όχι» θα μας αποκαλύψει τα κίνητρά τους, αλλά και τις αντιφάσεις τους. Το «όχι», δηλαδή, μπορεί να αποτυπώνει την αυτοπεποίθηση, τη βεβαιότητα, τη σιγουριά και το σταθερό προσανατολισμό του προσώπου. Το όχι επίσης αισθητοποιεί τον υψηλό δείκτη αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Η αυτογνωσία και η αυτοσυνειδησία βαδίζουν παράλληλα με πράξεις και συμπεριφορές που χρωματίζονται από το ηχηρό «όχι».

Για τους μελετητές της ανθρώπινης ψυχολογίας του “όχι” εκφράζει την αβεβαιότητα του υποκειμένου, που πασχίζει να κρύψει την ανασφάλειά του απέναντι σε κάτι που φαντάζει ως τελεσίδικο. Συνιστά, δηλαδή, μια άρνηση στο επερχόμενο «τέλος». Είναι μια αντίφαση και υποκρύπτει περισσότερο την αναβλητικότητα και λιγότερο την αποφασιστικότητα του ατόμου. Είναι, επίσης, ένα «ουρλιαχτό» απόγνωσης στα αδιέξοδα της ζωής. Το “όχι” για την ομάδα αυτή των μελετητών πηγάζει από το μηδενισμό και τον παραλογισμό. Είναι μια συναισθηματική έκρηξη, ένας κυνισμός που υποκρύπτει σκοπιμότητες.

 

Το ΟΧΙ ως εξέγερση

Αυτή η αντιφατική εικόνα των αρνητών και των φορέων του «όχι» μας αναγκάζει να ανιχνεύσουμε βαθύτερα τις πηγές του. Οι οπαδοί του “όχι” διαβλέπουν μια στάση αντίστασης απέναντι στα «ναι» της ζωής που την υποβιβάζουν σε μια απλή διαδικασία επιβίωσης. Μια άρνηση στα ανορθολογικά κελεύσματα της εξουσίας, μια άρνηση απέναντι στο μέλλον που κάποιοι άλλοι το σχεδιάζουν για μας. Τη θετική εικόνα των ανθρώπων του “όχι” τη συμπληρώνουν όσοι υποστηρίζουν πως το “όχι” εκφράζει τη συνεχή αμφισβήτηση, την ακούραστη αμφιβολία και την εξέγερση της συνείδησης.

Οι κοινωνιολόγοι στους αρνητές διαβλέπουν την κοινωνική καταπίεση και ερμηνεύουν το «όχι» ως προστάδιο επανάστασης. Το «όχι» εμπεριέχει σύμφωνα με τους ηθικολόγους μια «ηθική στάση» κι έναν επαναστατικό ρεαλισμό. Οι αντίπαλοι βέβαια του «όχι» μεταφράζουν αυτό ως προσπάθεια πρόκλησης ενδιαφέροντος και ως μια κίνηση για επιβεβαίωση. Ο άνθρωπος του «όχι» είναι ο θηρευτής της αλήθειας και ο αρνητής των ψευδαισθήσεων που παράγει ο κάλπικος πολιτισμός. «Μέσα στον πολιτισμό της συλλογικής επιβίωσης, όπου ο καθένας κάνει το αντίθετο από αυτό που επιθυμεί θυσιάζοντας την αληθινή ζωή, ο αρνητής εισβάλλει σαν ένας σαρκαστικός καταστροφέας. Απορρίπτοντας κάθε παραδοσιακή αξία, δέχεται να αντικρίζει την ίδια την αδυναμία της ύπαρξής του, στερημένης από κάθε αυταπάτη.

Μοναχικός, αφού αμφισβητεί το κοινωνικό, παρασύρεται σε ένα οριακό σημείο, όπου προσπαθώντας να προλάβει την καταστροφή που θέτει σε κίνηση η εξουσία, προπορεύεται και παρασύρεται στην αυτοκαταστροφή. Όλα τα ρεύματα της άρνησης ανήκουν στο ίδιο ποτάμι. Από εκεί αναβλύζει το μυστικιστικό παραλήρημα των ρομαντικών…. Ο ειρωνικός λόγος του Νίτσε, η αλαζονεία του Dada, το χιούμορ των σουρεαλιστών, τα εξεγερτικά μανιφέστα των καταστασιακών. Εκεί ανήκουν οι προπαγανδιστές της άρνησης που θέλουν να βάλουν στη συνείδηση των ανθρώπων λίγη από τη μούχλα των σάπιων αξιών» (Ελευθεροτυπία).

Ο άνθρωπος του “όχι” λοιπόν αισθητοποιεί τη «μοναξιά» του αρνητή απέναντι στο πλήθος των συμβιβασμένων που επέλεξαν την «ευτυχία» της επιβίωσης. Το “όχι” είναι για τον αρνητή μια προσπάθεια αιφνιδιασμού του αντιπάλου που εφησυχάζει στη βεβαιότητα των στερεότυπων και του «αυτονόητου». Το “όχι” είναι μια επίθεση, αλλά και μια άμυνα. Μια διεκδίκηση και μια έκφραση της άναρχης δημιουργικότητας. Το “όχι” συνθέτει τη θρυμματισμένη ζωή και δεν αποσυνθέτει την κίβδηλη ζωή μας, όπως πολλοί πιστεύουν. Ο αρνητής ταλαντεύεται ανάμεσα σε δυο οριακές στάσεις ζωής: «την άνευ όρων και ορίων υποταγή στους κανόνες του κοινωνικού πρέπει και στη συνεχή εξέγερση και αντίσταση».

 

Ιστορικά και καθημερινά ΟΧΙ

Το “όχι” των Σπαρτιατών και των Θεσπιέων(μάχη Θερμοπυλών), το ΟΧΙ των Ελλήνων στον πόλεμο του 1940, το “όχι” του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου, το όχι του Σωκράτη στις προτάσεις των μαθητών του για φυγή από τη φυλακή και το όχι των απλών ανθρώπων της καθημερινής ζωής απέναντι σε αυτούς που σχεδιάζουν τον ευτελισμό της ανθρώπινης ύπαρξης συνθέτουν το μωσαϊκό της ταυτότητας του αρνητή τόσο σε εθνικό – ιστορικό επίπεδο όσο και στο γήπεδο της καθημερινότητας.

Τέλος στην αξιολόγηση των υποκειμένων του “όχι” πρέπει να συνυπολογιστούν ο χρόνος, η περίσταση, τα κίνητρα, οι στόχοι και το διακύβευμα της άρνησης. Γιατί το “όχι” δεν δικαιώνεται αφ’ εαυτού, αλλά από την ετοιμότητα του ανθρώπου να αντιπαλέψει και να θρυμματίσει τις εσωτερικές του ανασφάλειες και τις σειρήνες της εξωτερικής πραγματικότητας: «Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι,/ όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει/ εκείνο τ’ όχι – το σωστό – εις όλην τη ζωή του» (Κ. Καβάφης).

Ίσως ο αρνητής να συνειδητοποιεί πολλές φορές πως το “όχι” δεν οδηγεί πουθενά και ίσως τον γεμίσει με πίκρα και απογοήτευση. Προτιμά, όμως, να ξοδευτεί στον αγώνα για απαλλαγή από τα δεσμά των κοινωνικών καταναγκασμών παρά να ευτυχεί στο μικρόκοσμο των ευκαιριών που παρέχει το σύστημα στους συμβιβασμένους. Για τον αρνητή αξίωμα είναι τα λόγια του ποιητή:

«Το ζήτημα πια έχει τεθεί: Ή θα εξακολουθούμε να γονατίζουμε ή θα σηκωθούμε άλλον πύργο ατίθασο απέναντί τους…»(Μ. Κατσαρός)

 

ΙΔΕΟπολις

https://iliasgiannakopoulos.blogspot.com/

ΗΛΙΑ  ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ

admins
Author: admins

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το trikalanews.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Μεταναστευτικός πυρετός: μύθοι, αιτίες και συνέπειες

Μεταναστευτικός πυρετός: μύθοι, αιτίες και συνέπειες

Ο Γεώργιος Παπασίμος αναλύει τις αιτίες του μεταναστευτικού, την υποκρισία της Ευρώπης και τον ρόλο Ελλάδας, Τουρκίας και Λιβύης. Ποια …
100 ΑΦΜ στο μικροσκόπιο για παράνομες επιδοτήσεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ

100 ΑΦΜ στο μικροσκόπιο για παράνομες επιδοτήσεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ

Εντοπίστηκαν 100 ΑΦΜ με παράνομες επιδοτήσεις από την Οικονομική Αστυνομία στο σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ. Η έρευνα αγγίζει όλη τη χώρα και …
Παναγιώτης Πέτσας «Υπερήφανος για τη γειτονιά μου και όσα καταφέραμε με κόπο και αγάπη»

Παναγιώτης Πέτσας «Υπερήφανος για τη γειτονιά μου και όσα καταφέραμε με κόπο και αγάπη»

Μια συγκινητική αναδρομή του Παναγιώτη Πέτσα στα 19 χρόνια προσφοράς του στον Άγιο Οικουμένιο. Με περηφάνια μιλά για την πρόοδο, …
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας πρώτη με μοριακό έλεγχο για την ευλογιά

Η Περιφέρεια Θεσσαλίας πρώτη με μοριακό έλεγχο για την ευλογιά

Η Περιφέρεια Θεσσαλίας εφαρμόζει πρώτη στην Ελλάδα μοριακό έλεγχο σάλιου για την ευλογιά των ζώων, με στόχο την έγκαιρη πρόβλεψη …
Γούλας και Παπαλεξανδρής παραμένουν στον Διγενή Νεοχωρίου

Γούλας και Παπαλεξανδρής παραμένουν στον Διγενή Νεοχωρίου

Ο Διγενής Νεοχωρίου συνεχίζει τις ανανεώσεις με Γούλα και Παπαλεξανδρή, ενώ δρομολογεί κινήσεις για την ενίσχυση του ρόστερ, ιδιαίτερα στη …
Ποδήλατα σε πεζόδρομους: Εισπρακτική επίθεση με πρόστιμα στα Τρίκαλα

Ποδήλατα σε πεζόδρομους: Εισπρακτική επίθεση με πρόστιμα στα Τρίκαλα

Ξαφνικά αποφάσισαν να θυμηθούν τον ΚΟΚ και να μοιράζουν πρόστιμα των 40€. Ποιος τους έδωσε το δικαίωμα να απευθύνονται με …
ΑΣΕΠ: 450 μόνιμες θέσεις σε Μουσεία και Αρχαιολογικούς Χώρους

ΑΣΕΠ: 450 μόνιμες θέσεις σε Μουσεία και Αρχαιολογικούς Χώρους

Νέα προκήρυξη του ΑΣΕΠ φέρνει 450 μόνιμες θέσεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους του Υπουργείου Πολιτισμού – μόνο με απολυτήριο …
Μπάσκετ: Απέκτησε τον Tommy Papas ο ΑΟΤ

Μπάσκετ: Απέκτησε τον Tommy Papas ο ΑΟΤ

Ο ΑΟ Τρίκαλα ανακοίνωσε την απόκτηση του Αμερικανού guard Tommy Papas, ενισχύοντας τη γραμμή της περιφέρειας με εμπειρία από NCAA …
Φυλακές Τρικάλων: Κρατούμενοι κοιμούνται στο πάτωμα λόγω υπερπληρότητας

Φυλακές Τρικάλων: Κρατούμενοι κοιμούνται στο πάτωμα λόγω υπερπληρότητας

Η δραματική υπερπλήρωση των Φυλακών Τρικάλων αποκαλύπτεται σε έγγραφο της διοίκησης: πάνω από 680 κρατούμενοι, με δεκάδες να κοιμούνται στο …
Θρήνος στην Κατερίνη: Έφυγε ξαφνικά από τη ζωή ο 39χρονος Λεωνίδας Παπαγεωργίου

Θρήνος στην Κατερίνη: Έφυγε ξαφνικά από τη ζωή ο 39χρονος Λεωνίδας Παπαγεωργίου

Αιφνίδια απώλεια του 39χρονου Λεωνίδα Παπαγεωργίου στην παραλία των Νέων Πόρων συγκλονίζει την Κατερίνη. Ήταν γόνος γνωστής οικογένειας …
Τουρνουά στη μνήμη του Γιώργου Τσιγάρα

Τουρνουά στη μνήμη του Γιώργου Τσιγάρα

Στις 2 Αυγούστου, το Βαλτινό διοργανώνει τουρνουά 7×7 στη μνήμη του Γιώργου Τσιγάρα. Ένα παιδί που ήταν πάντα παρών και …
Γυναικείο πρωτάθλημα Α’ Εθνικής: Το διήμερο 20-21 Σεπτεμβρίου η πρεμιέρα

Γυναικείο πρωτάθλημα Α’ Εθνικής: Το διήμερο 20-21 Σεπτεμβρίου η πρεμιέρα

Σέντρα στις 20-21 Σεπτεμβρίου για την Α’ Εθνική Γυναικών. Όλες οι λεπτομέρειες για μεταγραφές, επανεγγραφές και αποδεσμεύσεις τη νέα σεζόν …
Προεπισκόπηση Ιδιωτικότητας

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies ώστε να μπορούμε να σας παρέχουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήστη. Οι πληροφορίες των cookies αποθηκεύονται στο πρόγραμμα περιήγησής σας και εκτελούν λειτουργίες όπως η αναγνώρισή σας όταν επιστρέφετε στον ιστότοπό μας και η βοήθεια στην ομάδα μας να κατανοήσει ποια τμήματα του ιστότοπου βρίσκετε πιο ενδιαφέροντα και χρήσιμα.